به گزارش نبض بازار، امیرحسین برخورداری، کارشناس خودرو، در گفتوگو با نبض بازار یادآور میشود: «مشکل اصلی صنعت خودرو ما بومی نبودن آن است. هیچ خودرویی در ایران صددرصد داخلی نیست و تقریباً همه تولیدات به نوعی به واردات قطعه وابستهاند. در دوران تحریمهای قبلی بارها وعده موتور ملی و گیربکس ملی داده شد، اما چیزی جز هزینههای هنگفت روی دست صنعت باقی نماند.»
او معتقد است با فعال شدن مکانیسم ماشه، تأمین قطعات و انتقال ارز بیش از پیش دشوار خواهد شد و همین مسئله هزینهها را بالا میبرد: «در بهترین حالت تولید روی چهار پلتفرم داخلی ادامه خواهد یافت، اما قطعات کمتر و کیفیت پایینتر خواهد شد. بهتبع آن آپشنها هم یکییکی حذف میشوند و خودروهای ناقص روانه بازار خواهند شد.»
شرکتهای چینی؛ یاریگر یا مانع؟
در تحریمهای قبلی، چین یکی از مهمترین پشتوانههای صنعت خودروی ایران بود. بسیاری از شرکتهای چینی با ایران همکاری کردند و حتی بازار ایران سکوی پرتابی برای آنها شد. اما شرایط امروز متفاوت است.
برخورداری در این باره توضیح میدهد: «برخی از شرکتهای چینی که روزی با ایران کار میکردند، اکنون سهامداران آمریکایی دارند و عملاً قادر به ادامه همکاری نخواهند بود. این موضوع ضربه بزرگی به صنعت مونتاژ خودرو در ایران خواهد زد. نتیجه آن ورود شرکتهای درجه دوم و حتی بینامونشان چینی به ایران است؛ شرکتهایی که نه پاسخگو هستند و نه حتی قطعات خودروهایشان در چین بهراحتی پیدا میشود.»
در مقابل، حسین رحیمینژاد، کارشناس دیگر خودرو، نگاه خوشبینانهتری دارد. او میگوید: «۹۰ درصد قطعات خودرو ایران از چین وارد میشود. این شرکتها بازار اروپا و آمریکا ندارند و از همین رو تحت فشار مکانیسم ماشه قرار نمیگیرند. به همین دلیل معتقدم همکاری چین با ایران ادامه خواهد داشت و تحریمهای جدید اثر عملی جدی بر بازار قطعه نخواهد داشت. آنچه میبینیم بیشتر سوءاستفاده برخی تولیدکنندگان و دلالان به بهانه تحریم است.»
آینده قیمتها؛ بین واقعیت و بهانه
در یک نکته تقریباً همه کارشناسان اتفاق نظر دارند: بازار خودرو با افزایش قیمت مواجه خواهد شد. اما اختلاف بر سر علت این گرانی است.
به گفته برخورداری: «با کمبود قطعه و کاهش واردات، قیمتها جهش شدیدی خواهند داشت. خودروهایی که پیشتر کمتر مشتری داشتند، ناگهان ارزشمند میشوند. دلالها دوباره بازار را در دست خواهند گرفت و شکاف بین قیمت کارخانه و بازار آزاد به اوج میرسد.»
رحیمینژاد، اما نگاه دیگری دارد: «عامل اصلی افزایش قیمت، نرخ ارز است. هر جهش ارزی، چند ماه بعد اثر خود را در بازار خودرو نشان میدهد. مکانیسم ماشه بیشتر بهانهای برای گرانفروشی است تا یک عامل واقعی. تحریمهای آمریکا بهمراتب سختتر از مکانیسم ماشه بود و با این وجود، چین همچنان با ایران همکاری کرد.»
کدام خودروها باقی میمانند و کدام حذف میشوند؟
در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، خودروهای داخلی مانند تارا، شاهین و دنا به دلیل وابستگی کمتر به قطعات خارجی همچنان تولید خواهند شد و حتی ارزش بیشتری پیدا میکنند. اما خودروهای مونتاژی ایرانخودرو و سایپا که نیازمند همکاری مستقیم با شرکتهای خارجی هستند، بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند.
برخورداری در این خصوص میگوید: «در شرایط جدید، خودروسازان داخلی به دنبال پر کردن انبارها و مذاکره با شرکای خارجی خواهند بود. اگر بتوانند قراردادهایی سهساله برای تأمین قطعات ببندند، میتوانند صنعت را سرپا نگه دارند. در غیر این صورت، حذف برخی خودروها اجتنابناپذیر خواهد بود.»