به گزارش نبض بازار ، بازار سهام ایران در ماههای اخیر همچنان با کاهش ارزش دلاری روبهرو است و این موضوع نگرانیهای جدی برای سرمایهگذاران ایجاد کرده است. ارزش دلاری کل بازار در پایان هفته گذشته به ۸۴ میلیارد دلار رسید که از این میزان، ۷۲ میلیارد دلار مربوط به سهام بورسی و ۱۲ میلیارد دلار به سهام فرابورسی اختصاص دارد. با وجود بهبود نسبی نسبت به کف سال جاری، این سطح همچنان نشاندهنده قرار گرفتن بورس در یکی از پایینترین سطوح دلاری تاریخ خود است.
این روند نزولی در حالی رخ داده که بازارهای موازی مانند مسکن، طلا، ارز و خودرو در همین بازه زمانی با جهشهای قابل توجه مواجه شدهاند. افت ارزش دلاری بورس، حتی با وجود عرضه اولیه بیش از ۱۰۰ شرکت طی سالهای اخیر، نشان میدهد شاخص دلاری بازار سهام عملاً به سطوحی بازگشته که پیش از جهش ارزی و تورمی سالهای اخیر تجربه شده بود و قدرت واقعی بازار نسبت به اقتصاد جهانی کاهش چشمگیری یافته است.
ریسکهای سیستماتیک و چالشهای زیرساختی
پیام الیاس کردی کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با نبض بازار اظهار کرد: «ارزش دلاری بورس ایران در این مدت درصد قابل توجهی افت کرده که تحت تأثیر ریسکهای سیستماتیک، جنگ و نامعلومیهای آتی رخ داده و این وضعیت کاملاً غیرعجیب نیست.» او افزود: «این ریزشها روی ارزشگذاری شرکتهای بزرگ اثرگذار است و مسئله اصلی که کمتر به آن توجه میشود، محدودیت توسعه زیرساختهای کشور از دهه ۸۰ به بعد است.»
الیاس کردی توضیح داد که تولید در کشور نیازمند زیرساختهای کافی است، از جمله زیرساختهای ریلی و جادهای، اما متأسفانه در این حوزهها مشکلات زیادی وجود دارد. وی با اشاره به محدودیتهای انرژی گفت: «نه تنها در تابستانها با کمبود برق و گاز مواجهیم، بلکه در سایر فصول سال نیز کمبود آب رخ میدهد. حتی دولت در سال جاری نتوانسته ماههای بدون تعطیلی و با ساعات کاری منظم داشته باشد و مجبور به تغییر برنامهها یا تعطیلی شده است.»
سیاستهای دولت و اثرات آن بر بازار سهام
کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد که سیاستهای دولت عامل اصلی کاهش جذابیت بورس بوده است: «به نظر میرسد اصلیترین عاملی که بازار سهام را به این وضعیت کشانده، خود سیاستهای دولت است، اگرچه دولت بزرگترین بازیگر بازار سهام هم به حساب میآید.» او ادامه داد: «این دخالتها چه به صورت مستقیم در بازار سهام و چه به صورت غیرمستقیم در کل اقتصاد ایران باعث شده بازارهای سهام، تحت تأثیر اقتصاد دستوری، اینگونه رفتار کنند.»
الیاس کردی همچنین گفت: «بازارهای سهام در دنیا عمدتاً محلی برای سفتهبازی و سودهای کوتاهمدت هستند و این موضوع در ایران نیز مشهود است. افراد اصولاً روندهای کوتاهمدت را شکل میدهند، اما باعث میشوند روند کلی بازار دچار نوسان شود.»
ارزش دلاری بورس و کاهش جذابیت
وی با اشاره به وضعیت تورمی کشور توضیح داد: «در فضای تورمی، انتظار میرود اصل سرمایه حفظ شود، اما بورس تهران حتی در نمادهای بنیادی که نباید سقوط میکردند، این اصل سرمایه را حفظ نکرده است.» این موضوع باعث شده، به گفته او، سرمایههای داخلی و خارجی از بورس خارج شوند. «اگرچه خروج سرمایه خارجی در مقیاس کم بوده، اما زنگ خطری برای بازار به شمار میرود.»
الیاس کردی در ادامه گفت: «سقوط ارزش دلاری بورس ناشی از همان مسائل قبلی است؛ یعنی وقتی تورم داخلی را با دلار ترکیب کنیم، ارزش بورس به شدت کاهش یافته است.» او افزود: «جذابیت و شفافیت بورس نیازمند این است که بازار خود واقعیتها را نشان دهد و حتی اگر نمایشی هم ارائه شود، فایدهای نخواهد داشت.»
بورس گلهای و روند همزمان سهامها
کارشناس بازار سرمایه بازار ایران را بورس «گلهای» توصیف کرد: «سهامها به صورت هماهنگ حرکت میکنند؛ یا با هم رشد میکنند یا با هم افت میکنند. اگر بخشهای سنتی بازار مانند خودرو، بانک و پتروشیمی پالایشی بتوانند روند صعودی خود را بازیابند، احتمالاً کل بازار نیز رشد خواهد کرد.»
وی همچنین اشاره کرد که صندوقهای بازنشستگی و نهادهای بزرگ نیز تحت تأثیر ریسکهای سیستماتیک و جنگ قرار گرفتهاند و نتوانستهاند اثرگذاری خود را اعمال کنند: «این نهادها حتی در مسائل داخلی و بازارهای ثانویه خود نیز تأثیرپذیر بودهاند.»
الیاس کردی درباره امکان بازگشت بورس به جذابیت واقعی گفت: «بدون تغییرات ساختاری، رشد پایدار بازار امکانپذیر نیست. شاید بتوان به صورت کوتاهمدت و مشابه سال ۹۹ شرایطی ایجاد کرد، اما اثر اجتماعی آن محدود خواهد بود و بیشتر باعث خروج سرمایهها به بازارهای موازی مانند طلا، ارز و کریپتو میشود.»
اهمیت تنوع دارایی برای کاهش ضرر
کارشناس بازار سرمایه به سرمایهگذاران توصیه کرد: «کسانی که تنوع داراییهای خود را به صفر میرسانند، بیشترین سود و بیشترین ضرر را تجربه میکنند. موفقترین سرمایهگذاران کسانی هستند که داراییهای خود را متنوع میکنند و علاوه بر بورس، بازار طلا، ارز، خودرو و کریپتو را نیز در نظر میگیرند.»
وی در پایان تأکید کرد: «در شرایط فعلی کشور، همه سرمایهگذاران بازنده هستند و هدف اصلی باید کاهش ضررها باشد.»