به گزارش نبض بازار، دقایقی قبل، لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال اعلام کرد ایران و آژانس توافق کردند. پس از آن هم سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم این خبر را تایید کرد و نوشت: تفاهم ایران و آژانس نهایی شد.
تاثیر توافق ایران و آژانس بر مکانیسم ماشه
مکانیسم ماشه، سازوکاری است که در برجام تعبیه شد و به اعضای توافق اجازه میدهد در صورت نقض تعهدات ایران، روند بازگشت تحریمهای شورای امنیت را آغاز کنند. در سالهای اخیر، تهدید به فعالسازی این سازوکار یکی از ابزارهای فشار غرب بر تهران بوده است.
تفاهم جدید ایران و آژانس میتواند:
فضای حقوقی و سیاسی برای فعالسازی مکانیسم ماشه را تضعیف کند؛ چرا که بازرسیها و گزارشهای مثبت آژانس، استناد حقوقی برای ادعای نقض تعهدات را سختتر میکند.
اعتماد نسبی به اجرای تعهدات پادمانی را بازسازی کند و در نتیجه، اروپاییها و آمریکا کمتر بهانهای برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت پیدا کنند.
با این حال، مانع کامل نیست: در صورت تغییر فضای سیاسی یا فشارهای منطقهای، مکانیسم ماشه همچنان یک تهدید بالقوه باقی خواهد ماند.
پیشینه روابط ایران و آژانس
روابط ایران و آژانس از اوایل دهه ۲۰۰۰ با کشف فعالیتهای هستهای اعلامنشده وارد مرحلهای پرتنش شد. پس از سالها مذاکره، در سال ۲۰۱۵ برجام بهعنوان توافقی تاریخی به امضا رسید و آژانس مسئول نظارت و راستیآزمایی تعهدات ایران شد.
اما خروج آمریکا از برجام در ۲۰۱۸ این تعادل را بر هم زد. ایران در واکنش تعهدات خود را کاهش داد و همکاری با آژانس محدود شد. اختلافها بر سر ذرات اورانیوم کشفشده در سایتهای اعلامنشده و محدودیت دسترسی بازرسان، رابطه تهران و وین را به یکی از بحرانیترین مقاطع رساند.
اکنون، با نهاییشدن تفاهم تازه در قاهره، چشماندازی از بازگشت به همکاری نسبی شکل گرفته است. اما تجربههای گذشته نشان میدهد که این همکاری همچنان شکننده و وابسته به تحولات سیاسی داخلی و بینالمللی خواهد بود.