به گزارش نبض بازار ، بازار ارز در هفته گذشته صحنه نوسانات کمسابقهای بود؛ جایی که دلار با آغاز یک روند صعودی از سقف تاریخی خود عبور کرد و تا مرز ۱۰۷ هزار تومان پیش رفت. این جهش ناگهانی بار دیگر نگاهها را متوجه انتظارات تورمی و واکنش هیجانی فعالان اقتصادی کرد که همواره با کوچکترین تغییر در فضای سیاسی و اقتصادی، خود را در معاملات بازار ارز نشان میدهد.
با این حال، روند صعودی دوام چندانی نداشت و دلار پس از رسیدن به اوج، مسیر نزولی در پیش گرفت و در پایان هفته به حدود ۱۰۱ هزار تومان بازگشت. کاهش قیمتها نشان داد که بخش مهمی از این تحولات ریشه در عوامل روانی و اخبار سیاسی دارد و در غیاب تنشهای تازه، بازار ظرفیت بازگشت به تعادل نسبی را خواهد داشت؛ هرچند همچنان سایه عدمقطعیت بر آینده نرخ ارز سنگینی میکند.
شایان آرانی، کارشناس بازارهای مالی، در گفتوگو با نبض بازار به بررسی دلایل نوسانات اخیر نرخ ارز پرداخت و تأکید کرد که بخش قابل توجهی از جهش دلار در هفتههای گذشته ناشی از عوامل روانی و انتظارات منفی در فضای اقتصادی کشور بوده است.
نقش مکانیزم ماشه در جهش نرخ ارز
به گفته آرانی، نرخ ارز زمانی که در محدوده ۸۵ هزار تومان قرار داشت، با شدت گرفتن بحثهای سیاسی و مطرح شدن موضوع مکانیزم ماشه، با یک موج روانی در بازار مواجه شد. او توضیح داد: «این مباحث باعث ایجاد نگرانی میان فعالان اقتصادی شد و آنها برای پوشش ریسک خود به سمت خرید داراییهایی همچون ارز و طلا حرکت کردند. در چنین شرایطی، سرمایه از بورس خارج شد و این خود به افت بیشتر بازار سهام و تقویت تقاضا در بازار ارز دامن زد.»
وی اضافه کرد که رشد نرخ دلار از ۸۵ هزار تومان تا سطح ۱۰۵ هزار تومان در مدت کوتاه، نشاندهنده فشار روانی شدید و نااطمینانی فعالان بازار نسبت به آینده سیاسی و اقتصادی کشور بوده است. آرانی با انتقاد از عملکرد بانک مرکزی گفت: «بانک مرکزی میتوانست در همان زمان با ابزارهای در اختیار خود این روند را مهار کند، اما چنین اتفاقی نیفتاد و بازار شاهد رشد قابل توجه نرخ ارز شد.»
بازگشت دلار به محدوده ۱۰۰ هزار تومان
این کارشناس بازارهای مالی در ادامه درباره شرایط فعلی بازار اظهار داشت: «اکنون بخشی از نگرانیها فروکش کرده و به واسطه مطرح شدن احتمال مذاکرات و ارتباطات بینالمللی، نرخ ارز به محدوده ۱۰۰ هزار تومان بازگشته است. اما این تثبیت قیمتی قطعی نیست و به شدت به نتایج تعاملات سیاسی بستگی دارد.» او تأکید کرد که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و فضای سیاسی و امنیتی کشور متشنجتر شود، فشار برای افزایش دوباره نرخ ارز وجود خواهد داشت و پیشبینی سقف آن امکانپذیر نیست.
آرانی افزود: «در مقابل، اگر فضای سیاسی آرامتر شود و مذاکرات به نتیجه برسد، نهتنها فشار صعودی بر نرخ ارز کاهش مییابد بلکه بانک مرکزی میتواند با استفاده از ابزارهای خود شرایط را مدیریت کند و حتی نرخ را کاهش دهد.»
ابزارهای محرمانه بانک مرکزی
وی درباره ابزارهای در اختیار بانک مرکزی توضیح داد: «بسیاری از این ابزارها محرمانه هستند و نباید علنی شوند، زیرا ممکن است فرصتطلبان از آن سوءاستفاده کنند. با این حال، برخی ابزارهای شناختهشده مانند عملیات بازار باز و عرضه ارز در بازار آزاد وجود دارد که همه از آن اطلاع دارند، اما ابزارهای دیگری نیز در دسترس است که ماهیت آنها امنیتی و محرمانه است و اعلام عمومی آنها میتواند کارکردشان را خنثی کند.»
آرانی در پایان خاطرنشان کرد که آینده نرخ ارز بیش از آنکه تابع متغیرهای اقتصادی باشد، به شرایط سیاسی و نتایج مذاکرات بستگی دارد. او تأکید کرد که در صورت نبود توافق و ادامه تنشها، روند صعودی نرخ ارز اجتنابناپذیر خواهد بود، اما در سناریوی آرام شدن فضای سیاسی، بانک مرکزی قادر خواهد بود نقش مؤثرتری در مدیریت بازار ایفا کند.