سارا اسلامی- به گزارش نبض بازار، سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، روز پنجشنبه ششم شهریور با ارسال نامهای به شورای امنیت، خواستار آغاز فرایند فعالسازی مکانیسم ماشه (اسنپبک) شدند. در صورتی نهایی شدن این فرایند، تحریمهای بینالمللی که در قالب برجام، لغو یا تعلیق شده بودند، به صورت خودکار بازمیگردند و ایران بار دیگر در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد قرار میگیرد.
برخی، اما با اشاره به اینکه کشور در همه سالهای گذشته تحت تحریمهای آمریکا قرار داشته و چندان از مزیتهای برجام بهرهمند نشده است، تلاش میکنند موضوع مکانیسم ماشه را کماهمیت جلوه دهند.
در مقابل، گروهی از اقتصاددانان تاکید میکنند اسنپبک شرایط را برای ایران سختتر و پیچیدهتر میکند و کشور را از ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی تحت فشار بیشتری قرار میدهد.
کامران ندری، اقتصاددان در گروه دوم قرار دارد. او در گفتوگو با نبض بازار تاکید میکند که در صورت نهایی شدن این فرایند چالشها و هزینههای نقل و انتقلات بینالمللی بانکی برای ایران افزایش مییابد. به اعتقاد او، فعال شدن مکانیسم ماشه، همچنین مسیر را برای خروج کشور از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، موسوم به FATF مشکلتر میکند.
افزایش هزینه نقل و انتقالات بانکی ایران در سطح بینالمللی
ندری با اشاره به اینکه شبکه بانکی کشور امروز نیز تحت تحریمهای آمریکا قرار دارد، توضیح میدهد: «در عین حال، نهایی شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای شورای امنیت، سختگیریها را در نقل و انتقالات بینالمللی بانکی تشدید میکند.»
او میافزاید: «بدون شک، طرفهای تجاری و حتی بانکهایی که حاضر به همکاری با ایران هستند، از هر فرصتی برای کسب درآمدها و سود بیشتر استفاده میکنند. در این میان، اسنپبک میتواند بهانه خوبی برای افزایش هزینه نقل و انتقالات پولی و ارائه خدمات به ایرانیان باشد.»
این اقتصاددان تاکید میکند: «فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت کشور به ذیل فصل ۷ منشور سازمان ملل، مساله کوچکی نیست. ایران در قطعنامههای شورای امنیت، به عنوان تهدیدی برای دنیا شناخته میشود. کمترین تاثیری که چنین موضوعی میتواند داشته باشد، کاهش امنیت ذهنی طرفهای تجاری و بانکها و افزایش هزینه معاملات و خدمات آنهاست.»
تشدید سختگیریهای گروه ویژه اقدام مالی
در این میان، ایران در اردیبهشت امسال، گامی مهم را برای خروج کشور از فهرست سیاه FATF برداشته بود؛ تصویب مشروط کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمانیافته فراملی (پالرمو). هر چند که هنوز تکلیف یک لایحه مهم دیگر، یعنی کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) مشخص نیست، اما یک «دعوت»، امیدواریهایی را در داخل کشور ایجاد کرده بود.
گروه ویژه اقدام مالی چندی پیش از نماینده ایران دعوت کرد که برای انجام مذاکرات به اسپانیا سفر کند. مقامات و رسانههای دولتی تلاش کردند چنین اقدامی را چراغ سبز نهاد یادشده برای خروج کشور از فهرست سیاه خود قلمداد کنند. اما سرنوشت این موضوع در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه چه میشود؟
ندری تاکید میکند که بدون شک، فرایند خروج ایران از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، در صورت بازگشت تحریمهای بینالمللی سختتر و پیچیدهتر میشود.
او توضیح میدهد: «موافقان تصویب معاهدات مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، تا کنون خطاب به حاکمیت تاکید داشتند که ایران تحت تحریم سازمان ملل قرار ندارد و FATF تنها به چنین تحریمهایی اهمیت میدهد؛ در نتیجه در صورت تصویب معاهدات و رعایت دستورالعملها، کشور میتواند از فهرست سیاه این نهاد خارج شود.»
او میافزاید: «بازگشت تحریمهای شورای امنیت، این مسیر را با چالشهای زیادی مواجه میکند و احتمال خروج ایران را از این فهرست کاهش میدهد؛ چرا که FATF نسبت به تحریمهای بینالمللی بیتفاوت نیست.»
به گفته این اقتصاددان در صورت نهایی شدن مکانیسم ماشه، نظارتها بر معاملات مالی با ایران افزایش مییابد و نقل و انتقالات پولی سختتر میشود.
فعال شدن مکانیسم ماشه، مشکلات اقتصادی مردم را افزایش میدهد
ایران هنوز فرصتی حدود یک ماهه را در اختیار دارد که با تداوم مذاکرات با کشورهای اروپایی، در مورد توقف فرایند اسنپبک با آنها به توافق برسد. اما آیا میتوان به استفاده کشور از این فرصت امیدوار بود؟
ندری معتقد است، پاسخ چنین پرسشی به این موضوع بستگی دارد که مقامات، تا چه حد منافع ملی را در تصمیمات خود لحاظ کنند.
او تاکید میکند: «مشکلات اقتصادی مردم با فعال شدن مکانیسم ماشه افزایش مییابد و جامعه باید هزینههای چنین رخدادی را بپردازد. بر همین اساس، اگر تصمیمگیران، منافع ملی را در نظر بگیرند، از این فرصت یک ماهه برای انجام مذاکرات بیشتر استفاد میکنند تا اجرای اسنپبک را به تعویق بیندازند و امیدواریها را برای رسیدن به توافق، حفظ کنند.»
به گفته این اقتصاددان، در صورتی که تصمیمگیران کشور، بنا را بر تعامل نداشتن با جامعه بینالمللی قرار دهند، متاسفانه امکان اجرایی شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای شورای امنیت، وجود دارد.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعه سه گزارش با فعال شدن مکانیسم ماشه، تلاطم ارزی شدیدی در کشور رخ میدهد، مکانیسم ماشه به معنای مرگ برجام و مذاکره است و آیا دعوت از ایران به منزله خروج ایران از فهرست سیاه FATF است؟ پیشنهاد میشود.