دکتر علی بیگدلی، کارشناس مسائل بینالملل، در گفتوگویی با نبض بازار، با اشاره به روند ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت سازمان ملل و احتمال فعال شدن «مکانیزم ماشه»، نسبت به بازگشت تحریمهای جامع و تبعات بینالمللی آن هشدار داد.
او تاکید کرد:«ایران در شرایط پیچیدهای از تحریمهای گسترده قرار دارد که شامل سه دسته اصلی است؛ تحریمهای مستقیم آمریکا، تحریمهای سازمان ملل متحد که با بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت مجدداً فعال میشود و تحریمهای ثانویهای که آمریکا علیه کشورهایی اعمال میکند که با ایران معامله دارند.
وی درباره تحریم هایی که شامل مکانسیم ماشه می شود هم گفت: «در حال حاضر، پرونده هستهای ایران در شورای امنیت سازمان ملل مطرح است و احتمال تصویب مجدد قطعنامههای تحریمی با توجه به فشارهای آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، بسیار بالاست. چین و روسیه که حق وتو در این مرحله ندارند، تلاشهایی برای تعویق در تصویب قطعنامهها کردهاند اما انتظار میرود حداقل ۹ رای از ۱۵ عضو شورا برای تصویب تحریمها فراهم شود..»
بیگدلی درباره قطعنامههای قبلی شورای امنیت، بهویژه قطعنامه ۱۹۲۹ اشاره کرد و گفت:«این قطعنامه به تمام کشورها اجازه میدهد کشتیهای ایرانی را در دریاها و بنادر بازرسی کنند. در صورت تصویب قطعنامه جدید، تمامی کشورهای جهان موظف خواهند بود ایران را در حوزههای تجاری، مالی و تسلیحاتی تحریم کنند. نه ایران اجازه فروش سلاح خواهد داشت و نه میتواند سلاح وارد کند.»
وی هشدار داد که در صورت تصویب این قطعنامه در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد، بهویژه ماده ۴۱، ایران به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی معرفی خواهد شد و این امر «زمینه را برای اقدامات بعدی از جمله اقدام نظامی فراهم میکند.»
بیگدلی افزود: «تا کنون نشانهای از آمادگی ایران برای بازگشایی باب مذاکره دیده نشده و ایران باید موضع خود را نسبت به آمریکا روشن کند، چرا که اتحادیه اروپا شروط سختگیرانهای از جمله تکمیل مذاکرات با آمریکا را مطرح کرده است.»
وی همچنین به مقاومت ایران در اجازه دادن به کارشناسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای بازرسی و نصب دوربینها در سایتهای هستهای اشاره کرد و گفت این مسئله بهویژه در سایتهایی که آسیب دیدهاند، پیچیدگی بیشتری دارد زیرا ممکن است جنبههای اطلاعاتی و امنیتی داشته باشد.
بیگدلی با انتقاد از برخی اظهارنظرهای غیررسمی و خارج از چارچوب توسط افراد فاقد مسئولیت دیپلماتیک گفت:«ما در کشور نهادها و افرادی داریم که مسئولیتی در سیاست خارجی ندارند، اما بهصورت علنی درباره موضوعاتی مثل خروج از NPT یا بستن تنگه هرمز اظهارنظر میکنند. من حتی دیدم که عضو شورای شهر پیشنهاد خروج از NPT داده است! این نوع اظهارات نشانه بلاتکلیفی و بیانسجامی در سیاست خارجی ماست.»
وی تأکید کرد:«طرحهایی مانند خروج از NPT یا بستن تنگه هرمز عملی نیست. ایران کره شمالی نیست که منزوی باشد. ما با جهان در ارتباطیم. اینگونه اقدامات صرفاً به معنای بستن درهای تعامل جهانی است.»
با فعال شدن مکانسیم ماشه دیگر چین از ایران نفت نمی خرد
در پاسخ به این سؤال که آیا ایران در صورت بازگشت تحریمها همچنان میتواند نفت صادر کند، بیگدلی توضیح داد:«برخی میگویند صادرات نفت به چین ادامه پیدا خواهد کرد و کاهش نمییابد. اما این تحلیل نادرست است. حتی چین نیز قطعنامههای قبلی را امضا کرده و در صورت بازگشت تحریمها، دیگر قادر به خرید نفت از ایران نخواهد بود.»
او افزود:«در حال حاضر، ایران نفت خود را با ۳۰ درصد زیر قیمت واقعی میفروشد. اگر تحریمهای شورای امنیت برگردد، همین مسیر محدود نیز مسدود میشود.»
بیگدلی ادامه داد:«ایران به عنوان اهرم فشار، سطح غنیسازی اورانیوم را بالا برده تا اروپاییها را وادار به تعامل کند. اما این تاکتیکها دیگر جواب نمیدهد. آمریکاییها خواستار توقف کامل غنیسازی هستند. اتحادیه اروپا نیز شرط بازگشت به مذاکرات را همکاری کامل با آژانس و تعیین تکلیف روابط ایران و آمریکا دانسته است.»
وی درباره شرایط سیاسی داخلی نیز گفت:« عقبنشینی از مواضع، برای نظام هزینهساز خواهد بود. اما ادامه مسیر فعلی هم با بنبست همراه است.»
در پایان، بیگدلی بار دیگر بر ضرورت اتخاذ رویکردی دیپلماتیک، کارشناسی و منسجم تأکید کرد و افزود:«ما در شرایطی بسیار پیچیده از نظر اقتصادی و بینالمللی قرار داریم. وقت آن رسیده که سیاست خارجیمان از شعار و هیجان خارج شده و وارد فاز عقلانیت و واقعگرایی شود.»