به گزارش نبض بازار، بر همین اساس، مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی امروز در نشست خبری بیستونهمین نمایشگاه بینالمللی نفت اعلام کرد که برای حل مشکل تأمین خوراک در صنعت پتروشیمی، کارگروه تأمین خوراک تشکیل شده است. حسن عباسزاده گفت: «استفاده از فلر و تسریع در اجرای استفاده از فلرها برای تأمینخوراک صنایع پتروشیمی، بهینهسازی مصرف سوخت و استفاده از سوخت جایگزین راهکارهایی است که در کارگروه در حال مطالعه است.» او همچنین اعلام کرد که امسال ۱۵ طرح پتروشیمی در دستور کار است که یک طرح بر پایه گاز است و باتوجه به ناترازی گاز مابقی بر پایه گاز نیستند.»
حال پرسش این است که چگونه میتوان راهکارهایی برای حل این چالش را برنامهریزی و اجرا کرد؟
راهکارهای بازیابی گاز فلر چیست؟
گاز فلر که حاصل سوزاندن گازهای همراه نفت در محل چاهها، پالایشگاهها یا ایستگاههای تقویت فشار است، یکی از معضلات بزرگ صنایع نفتی به شمار میرود. طبق آمارهای بانک جهانی، ایران یکی از پنج کشور اول در میزان فلرینگ گاز است و سالانه میلیاردها مترمکعب گاز در این فرآیند به هدر میرود.
در همین رابطه راهکارهای متعددی را میتوان در نظر داشت:
* استفاده از واحدهای بازیابی گاز فلر (Gas Recovery Units - GRUs)
* فشردهسازی و انتقال گاز بهعنوان خوراک به صنایع مجاور
* شیرینسازی و جداسازی گازهای ترش برای استفاده مجدد
این راهکارها البته با چالشهایی همچون فشار کم، پراکندگی جغرافیایی، هزینه بالای انتقال و فناوریهای خاص شیرینسازی روبروست، اما فرصتهای قابلتوجهی را نیز در برابر صنایع پتروشیمی قرار میدهد. تأمین پایدار خوراک برای پتروشیمیها، تولید برق محلی، کاهش انتشار گازهای گلخانهای ازجمله مواردی است که میتوان به آنها اشاره کرد.
سوختهای جایگزین برای تأمین خوراک گاز
با افزایش فشار بر منابع گاز طبیعی، بهرهگیری از سوختهای جایگزین یک ضرورت راهبردی به شمار میآید. برخی گزینههای عملی عبارتند از بیوگاز، گاز سنتزی و LNG و CNG.
بیوگاز چیست؟
در این روش میتوان از تولید از پسماندهای شهری، کشاورزی و دامی بهره برد. مهمترین ویژگی این روش در پایداری منابع و تولید محلی و کاهش زباله است که میتواند برای سوخت موتورهای CHP یا خوراک گاز در مقیاس کوچک مود استفاده قرار گیرد.
گاز سنتزی (Syngas) چه ویژگیای دارد؟
این نوع گاز که حاصل از گازیسازی زغالسنگ، پسماند، زیستتوده یا حتی CO₂ است، مزیتهایی همچون ترکیب قابل کنترل H₂ و CO که قابل استفاده در فرآیند Fischer-Tropsch است را داراست که میتواند در صنایع شیمیایی، تولید متانول، گاز سنتتیک برای سوخت جایگزین استفاده شود.
الانجی و سیانجیها
LNG و CNGها از شناختهشدهترین روشها برای تأمین خوراک به شمار میروند که در قالب انتقال نقطهای یا ذخیرهسازی اضطراری به کار میرود که کاربردهایی بهعنوان پشتیبانی شبکههای گاز در زمان افت فشار، خوراک موقت نیروگاهها و صنایع دارد.
بازیافت گازهای فرآیندی
در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، گازهای با ارزش حرارتی بالا بهصورت خروجی دفع میشوند. فناوریهایی نظیر PSA، جذب شیمیایی، یا جداسازی غشایی میتوانند این گازها را مجدداً به مدار خوراک بازگردانند. از نمونههای اجراشده آن در ایران میتوان به بازیافت گازهای خروجی از کورههای فولادسازی، گازهای اگزوز کمپرسورها و توربینهای گازی و گازهای هیدروکربنی سبک در واحدهای آروماتیک یاد کرد.
هرچند بازیافت گاز فلر یا تولید بیوگاز نیازمند سرمایهگذاری اولیه بالاتری است، اما در بلندمدت به کاهش هزینه خوراک، افزایش بهرهوری منابع و کاهش فشار بر شبکه گاز کمک میکند. همچنین این اقدامات در راستای تعهدات ایران به کاهش گازهای گلخانهای در توافقنامههای بینالمللی تلقی میشود.
استفاده از فلرها، سوختهای جایگزین و بازیافت گازهای صنعتی نه تنها اقدامی زیستمحیطی، بلکه رویکردی اقتصادی و راهبردی برای توسعه پایدار تأمین خوراک گاز است؛ بنابراین پیشنهاد میشود تدوین سیاستهای حمایتی برای سرمایهگذاری در واحدهای GRU و بیوگاز، الزام صنایع به پایش و گزارشگیری از منابع گاز دفعی و تدوین چارچوبی برای استفاده صنعتی از LNG و CNG در مقیاس محلی در دستور کار صنایع پتروشیمی اعم از دولتی و خصوصی قرار گیرد. علاوه بر آنکه نباید از یاد برد تشویق به ایجاد واحدهای هممکانی بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان گاز بازیافتی یکی از موثرترین اقدامات به شمار میرود.