کاهش قیمت نفت به زیر ۶۰ دلار؛ تأثیر آن بر اقتصاد ایران چیست؟

به گزارش نبض بازار، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اخیراً پیش‌بینی کرده است که در سال جاری عرضه نفت روزانه ۶۰۰ هزار بشکه بیش از میزان تقاضا خواهد بود. این پیش‌بینی که از رشد کمتر تقاضا برای نفت حکایت دارد، موجب نگرانی خریداران در بازار شده است. با این حال، تنها آژانس بین‌المللی انرژی نیست که نسبت به این وضعیت هشدار داده است؛ بلکه برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های بازرگانی نفت نیز احتمال کاهش قیمت نفت را مطرح کرده‌اند.

توربیون تورکوئیست، رئیس شرکت گانوور، در حاشیه کنفرانس انرژی سراویک به بلومبرگ اعلام کرد که میزان حفاری‌های نفتی در داخل و خارج از اوپک به‌شدت افزایش یافته است، درحالی‌که رشد تقاضا محدود باقی مانده است. این افزایش تولید، عامل اصلی کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی خواهد بود. در همین راستا، اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی خود پیش‌بینی کرده است که تولید نفت آمریکا در سال جاری ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت و به ۱۳.۶ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این افزایش تولید، جایگاه ایالات متحده را به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان تقویت کرده و به کاهش قیمت‌ها منجر خواهد شد.

در سوی دیگر، اوپک پلاس نیز شاهد افزایش تولید است و برخی اعضای این گروه بیش از سهمیه تعیین‌شده خود تولید می‌کنند. گزارش ماهانه اوپک نشان می‌دهد که میانگین تولید نفت قزاقستان در ماه فوریه ۱.۷۶۷ میلیون بشکه در روز بوده که به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از سهمیه ۱.۴۶۸ میلیون بشکه در روز تعیین‌شده برای این کشور است. نیجریه نیز بیش از سهمیه خود نفت تولید کرده است، اما این میزان کمتر از قزاقستان بوده و حدود ۷۰ هزار بشکه در روز بالاتر از سقف مجاز بوده است.

در سمت تقاضا، نگرانی‌هایی درباره سیاست‌های اقتصادی آمریکا و تأثیر آنها بر بازار نفت وجود دارد. برخی کارشناسان معتقدند که اعمال تعرفه‌های جدید توسط دولت دونالد ترامپ ممکن است تقاضا برای نفت را کاهش دهد. این تعرفه‌ها به‌ویژه در حوزه فولاد و آلومینیوم، می‌تواند بر هزینه‌های صنعت نفت و گاز نیز تأثیر منفی بگذارد، اما میزان این تأثیرگذاری هنوز مشخص نیست. به گفته راسل هاردی، مدیرعامل شرکت ویتول، روند عرضه و تقاضا در حال حاضر به‌گونه‌ای است که احتمال کاهش قیمت نفت به محدوده ۶۰ تا ۸۰ دلار در هر بشکه را افزایش داده است. وی همچنین پیش‌بینی کرد که وست تگزاس اینترمدیت ممکن است در مقطعی به زیر ۶۰ دلار در هر بشکه سقوط کند، اما بعید است که این وضعیت برای مدت طولانی ادامه یابد.

در همین راستا، جف کوری، تحلیلگر پیشین گلدمن ساکس که اکنون با شرکت کارلایل همکاری می‌کند، معتقد است که تجارت جهانی نفت از سال ۲۰۱۷ به اوج خود رسیده و به دلیل افزایش تولید برق از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی بادی و خورشیدی، این تجارت رو به کاهش است. با این حال، بانک جی‌پی مورگان دیدگاه متفاوتی دارد. به گفته مایکل جمبالست، نویسنده گزارش انرژی این بانک، علی‌رغم هزینه ۹ تریلیون دلاری در یک دهه گذشته برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، سهم این منابع از مصرف جهانی انرژی هنوز به‌آهستگی و در حدود ۰.۳ تا ۰.۶ درصد در سال رشد می‌کند.

این اختلاف‌نظرها نشان می‌دهد که پیش‌بینی‌های موجود درباره بازار نفت لزوماً دقیق نیستند و ممکن است تقاضا برخلاف انتظارات افزایش یابد. نمونه‌ای از این روند در سال گذشته مشاهده شد که اداره اطلاعات انرژی کاهش تقاضای سوخت را در اواخر بهار پیش‌بینی کرده بود، اما در عمل، میزان تقاضا به بالاترین سطح خود رسید. این اتفاق نشان می‌دهد که بازار نفت پیچیدگی‌های زیادی دارد و نمی‌توان صرفاً بر اساس پیش‌بینی‌ها، روند آن را به‌طور قطعی مشخص کرد.

در همین راستا، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی که چند سال پیش در گزارش نقشه راه این سازمان اعلام کرده بود جهان دیگر نیازی به سرمایه‌گذاری در نفت و گاز ندارد، اخیراً در کنفرانس سراویک خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه شده است. وی تأکید کرده است که هنوز نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بالادستی در صنعت نفت و گاز وجود دارد تا تعادل بازار حفظ شود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، به نظر می‌رسد که بازار نفت در مقطع فعلی برای یک دوره طولانی رکود آماده شده است. عرضه همچنان از تقاضا بیشتر است و تولیدکنندگان هنوز تحت فشار کافی قرار نگرفته‌اند تا فعالیت‌های خود را کاهش دهند. درعین‌حال، بسیاری از پیش‌بینی‌ها درباره بازار نفت ممکن است اشتباه از آب درآید که این امر می‌تواند منجر به نوسانات قیمتی شود. میزان این نوسانات بستگی به دقت یا نادرستی این پیش‌بینی‌ها خواهد داشت.