به گزارش نبض بازار،در ۵ روز اخیر پس از معرفی کابینه پیشنهادی توسط مسعود پزشکیان، موجی از انتقادات و واکنش‌ها از سوی سیاسیون و مردم به سمت رئیس دولت چهاردهم سرازیر شده است.
میانگین سنی بالای وزرای پیشنهادی، عدم حضور اهل تسنن و برخی چهره‌های غیرمنتظره به عنوان دلایل اصلی اعتراضات مطرح شده‌اند. منتقدان با استناد به وعده‌های پزشکیان، از او انتظار دارند که در چینش کابینه خود به وعده‌های اصلاح‌طلبانه پایبند بماند و در عین حال، برخی از حامیانش نیز تأکید دارند که باید فرصت داد تا کابینه جدید عملکرد خود را نشان دهد.
در این میان، ورود سید محمد خاتمی به صحنه و تلاش‌های او برای آرام کردن فضا و حمایت از دولت پزشکیان، به وضوح نشان‌دهنده اهمیت و حساسیت وضعیت کنونی است. آیا این تلاش‌ها قادر خواهند بود به آرامش سیاسی برسند و کابینه جدید را از بحران‌های ابتدایی نجات دهند؟
جلیل رحیمی جهان آبادی، نماینده تربت جام در مجلس یازدهم که با اشاره به کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آقای رئیس جمهور هشت وزارتخانه به اصولگرایانی که مقابل شما و ما ایستادند و به شما رای ندادند رسید. یک وزارتخانه به اهل سنت که با همه وجود شما و جنبش اصلاحات را یادی نمودند؛ نرسید. کجای این کابینه وفاق ملی است؟ ما مگر بخشی از ملت ایران نیستیم.»
اما برخی از سیاسیون هم بر این باور بودند که باید به کابینه پیشنهادی پزشکیان فرصت داده شود و پس از دیدن عملکرد وزرا، آن را زیر تیغ انتقاد برد. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت روحانی و از مهم‌ترین حامیان پزشکیان با اشاره به انتقادات نوشت: «انصاف این است که کابینه کار خود را آغاز کند و با عملکردش محک بخورد نه با گمانه‌ها...» علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری در دولت دوازدهم، نیز در شبکه اجتماعی ایکس، تلویحا هشدار داد و نوشت: «کابینه پیشنهادی پزشکیان، حداقل از منظر دفع خطر خالص‌سازی، «گامی به پیش» است و حامل پیام «تغییر». به یاد آوریم که پیش از این هم فوران واکنش‌های آنی و احساس ناکامی زودرس، سبب شد تا برخی محافل با عملیات روانی پشیمانم، زمینه ماجراجویی‌های خود را در دی ۹۶ و از مشهد فراهم کنند.»
با این حال، آنقدر واکنش‌ها به کابینه پیشنهادی چهاردهم شدت گرفت که مسعود پزشکیان در پاسخ به آنان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مردم عزیز سرمایه بزرگ دولت شمایید، توجه و حساسیت شما در انتخاب اعضای کابینه ارزشمند است. بی‌تفاوتی به رفتار سیاستمداران جای خود را به انتقاد داده است. این یعنی ما یک گام به جلو رفته‌ایم. در مرحله انتخاب و بررسی کابینه از صاحبنظران متعددی مشورت گرفتیم و تلاش کردیم با رویکرد وفاق و همدلی، بهترین وضعیت ممکن را با ظرفیت‌های موجود رقم بزنیم. صبر کنید کابینه کار کند و آن‌را از روی عملکردش نقد کنید.»
خاتمی فرمان فوری صادر کرد
اما افزایش انتقادات از کابینه پیشنهادی از یک سو و نگرانی‌ها از باب ناامیدسازی و پشیمان‌سازی مردم از رأی به پزشکیان، فضا را به سمتی برد که امروز سیدمحمد خاتمی وارد میدان شد تا شاید فضا را نسبت به پزشکیان آرام کند و به عبارتی ترمز حملات اصلاح‌طلبانه و زودهنگام به پزشکیان را بکشد.
یک علت ورود زودهنگام خاتمی به انتقادات از کابینه پزشکیان را باید در شور و شعف ایجاد شده در اردوگاه تندروها و رقبای انتخاباتی پزشکیان نیز جستجو کرد، آنها که طی هفته‌های بعد از انتخابات در شوک شکست بودند و حال با بالا گرفتن نقدها به دولت جدید فضا را برای تاخت و تاز علیه پزشکیان و دولتش فراهم دیده‌اند.
از سوی دیگر خاتمی شرایط و مقطع فعلی که دولت پزشکیان روی کار آمده را به خوبی می‌شناسد و می‌داند پزشکیان بدون لابی و همراه کردن هسته سخت قدرت قادر به عملیاتی کردن وعده‌های خود نخواهد بود به همین سبب نیز تلاش دارد که طیف منتقدان را راضی به همراهی با دولت کند تا مبادا راه برخی حامیان دولت تازه پاگرفته از دولت چهاردهم جدا نشود.
البته حمایت خاتمی از پزشکیان از همان ابتدا که او مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته بود علنی شد و نه تنها پزشکیان به دیدار او رفته بود بلکه پس از پیروزی پزشکیان، رئیس دولت اصلاحات پس از ۱۹ سال برای دیدار با رئیس جمهور منتخب به پاستور رفت.
برهمین اساس نیز اینبار نیز از جایگاه یک حامی، پا به میدان گذاشت و تلاش کرد تا فضای ملتهبی که پس از معرفی کابینه شکل گرفته است را آرام کند و بار دیگر حمایت خود را از رئیس دولت نشان داد.
خاتمی که روز دوشنبه (۲۲ مرداد ماه) در جمع مشاوران خود سخن می‌گفت، در واکنش به فضای سیاسی و رسانه‌ای ایجاد شده نسبت به فهرست پیشنهادی پزشکیان به مجلس، خواستار درک موقعیت پیچیده و خطیر کنونی و برخورد واقع‌بینانه و مبتنی بر اطلاعات درست و انصاف در قبال آنچه که رخ داده و رخ خواهد داد، شد.
رئیس دولت اصلاحات همچنین خطاب به اصلاح‌طلبانی که به منتقدان اصلی کابینه پیشنهادی پزشکیان تبدیل شدند تاکید کرد؛ «همه خیرخواهان کشور و ملت نباید مواضع اصولی خود را برای اصلاح رویه‌های غلط حکمرانی از یاد ببرند.»
با این حال او تاکید کرد که قرار نیست فضای نقد علیه دولت چهاردهم بسته شود و گفت: «باید نگاه انتقادی و البته خیرخواهانه‌ی خود را نسبت به دولت داشته باشند؛ ولی از هر برخورد هیجانی و غیرمنصفانه و شتابزده با مسائل که ناشی از اتکاء به داده‌های نادرست و یا ناتمام و ذهنیت‌ها و قضاوت‌های پیشینی و عدم توجه به پیچیدگی‌های امور و آینده‌نگری است خودداری کنند. راه اصلاح راه دراز و پرفرازونشیبی است و هرگامی که در این راه برداشته شود مغتنم است.»
پزشکیان جلوی طرح نور خواهد ایستاد
البته خاتمی در خلال این حمایت‌ها ضمن یادآوری برخی وعده‌های کلیدی و رأی ساز پزشکیان این سیگنال را هم به رئیس جمهوری جدید زده است که باید برای تحقق وعده‌هایش تلاش کند.
مسعود پزشکیان بارها و بارها در ایام انتخاباتی از نحوه برخورد با زنان و دختران گلایه کرده و گفته بود: «خیلی ساده است که بررسی شود و ببینید که مداخله‌ای که به اسم نور انجام می‌دهند ما را به طرف سیاهی می‌کشد یا نور؟ الان زنان و دختران و همه افرادی که در جامعه با پوشش خاصی هستند احتمالا هیچکدام با اعتقاد و باورهای ما مشکلی ندارند اما وقتی ما به آنها با روش‌هایی که اسم آن را «نور» گذاشتیم، متعرض می‌شویم آنها را ضد دین و اعتقاد می‌کنیم.» او به اخراج اساتید از دانشگاه که در دولت سیزدهم به اوج رسیده بود، اعتراض کرده و با کنایه گفته بود: « اوایل انقلاب که مسئول گزینش دانشگاه شدم هیچ کسی را اخراج و با هیچ استادی برخورد نکردم.»
پس از معرفی کابینه پیشنهادی پزشکیان برخی انتقادات از سکانداران احتمالی وزارت‌خانه‌های کشور، اطلاعات، آموزش و پرورش و ... به راه افتاد و برخی از اهالی سیاست تاکید داشتند که این وزرای پیشنهادی بر خلاف جهت وعده پزشکیان عمل خواهند کرد.
خاصه آنکه عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در یادداشتی نوشت: «ما می‌توانیم در هر موردی کوتاه بیاییم ایرادی هم ندارد و این طبیعت سیاست است، ولی برای آموزش و پرورش باید به گونه‌ای عمل شود که آینده فرزندان این کشور نابود نشود. سیاست‌های سه سال گذشته در آموزش و پرورش، حتی خطرناک‌تر از بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی و انرژی کشور است و باید وزیری باشد که سرمایه‌های انسانی کشور را در آینده حراست کند.
برای وزارت کشور نیز افراد شایسته‌ای بودند که می‌توانستند ملاحظات رسمی حکومت را نیز در نظر بگیرند، و معلوم نیست که چرا تأیید نشدند؟ با این ملاحظات معتقدم که می‌توان در این دو مورد تجدید نظر کرد، هر چند هیچ شناخت ویژه‌ای از هیچ کدام از دو فرد محترم پیشنهادی برای این دو وزارتخانه ندارم. اگر هم تجدید نظر را صلاح نمی‌دانید، آیا حاضرید که درباره درستی عملکرد آنان از ابتدا خودتان تضمین دهید؟ چون تضمین شخصی شما می‌تواند تعیین‌کننده باشد.»
غلامحسین کرباسچی، با اشاره به احتمال پیشبرد گفتمان مسعود پزشکیان، با کنایه به سابقه نظامی بودن وزیر پیشنهادی کشور گفت: «بسیار سخت و دشوار است. افرادی که این شعارها را قبول ندارند و یا همراه با این شعارها نبوده‌اند و یا در زندگی‌شان آدم سیاسی نبوده‌اند و در بخشی مثلاً کار انتظامی می‌کردند، چطور می‌توانند مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در وزارت‌خانه‌ای مثل وزارت کشور اداره کنند؟ این‌ها کار دشواری است و از همه بیشتر برای خود آقای پزشکیان مشکل درست می‌کند. ما امیدواریم آقای پزشکیان موفق شود، ایشان آدم پرتوان و صادقی است»
جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات، نیز در بخشی از پیام خود به مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر قرار بر ادامه سکانداری نظامیان و شبه‌نظامیان بر سیاست و عدم تغییر رویکردهای امنیتی نسبت به فعالین سیاسی داخل نظام بود، چه ضرورتی به برگزاری انتخابات و تحمیل این همه هزینه به کشور و بازی با روح و روان مردم و به‌ویژه جوانان بود؟»
در این میان، سید محمد خاتمی با اشاره به وعده‌های مسعود پزشکیان و تیم پیشنهادی او تاکید کرد: « وقتی ایشان می‌گوید طرح نور، طرح سیاهی است، طبعاً جلوی آن خواهد ایستاد. وقتی آنچه را بر جامعه دانشگاهی و فرهیخته می‌گذرد نمی‌پسندد، می‌کوشد آنچه درست است و مورد پسند آنان است عملی شود. وقتی از تحقیر هنرمندان و توهین و جفا به آنها (که بسیاری از آنها از خود نهادهای رسمی فرهنگی بوده است نه نهادهای امنیتی) رنج می‌برد با آن مخالفت خواهد کرد.
ایشان پایبند به قول و نظر خود مبنی بر رابطه و تعامل بر اساس مصالح ملی با دنیا و رفع تحریم‌هاست و نیز به اصلاح در عرصه اقتصادی بخصوص آنچه به معیشت و بهداشت و امنیت مردم مربوط می‌شود و به توسعه توأم با عدالت می‌انجامد باور دارد، لذا در عمل هم پایبند خواهد بود و این‌ها خواست‌هایی است که باید از ایشان داشت.»
یک توصیه مهم خطاب به مسعود پزشکیان
از سوی دیگر، مسعود پزشکیان که در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و مناظرات گفته بود: «کشور با یک گروه، دسته و جناح اداره نمی‌شود.» پس از تکیه بر صندلی ریاست جمهوری، نام دولت چهاردهم را «دولت وفاق ملی» نامید. در همین راستا، برخی از اهالی سیاست بر این باور بودند، که وفاق ملی به این معنا که رئیس جمهوری دولتمردان خود را از همه جناح‌ها انتخاب کند، نیست و باید افرادی هم سو و هم‌فکر در کابینه حضور داشته باشند.
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا، با اشاره به معنای دولت وفاق ملی به خبرگزاری خبرآنلاین، بیان کرده بود: «دولت وفاق ملی دولت فراجناحی به این معنا که از همه‌ی جناح‌ها در دولت حضور داشته باشند نیست و نباید باشد. اینکار به شدت مضر است، دولت وفاق ملی دولتی است که جهت‌گیری‌های جناحی نداشته باشد و از افرادی در کابینه استفاده شود که شاخص‌های مشخص جناحی نداشته باشند.»
وی تاکید کرده بود: «در واقع به دنبال اهداف یک جناح خاص در وزارتخانه و هیأت وزیران نباشد و امور کشور را با هم‌فکری و تعامل با جناح‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی و اندیشمندان و کارشناسان پیش ببرند. یعنی تصویر یک دولت وفاق ملی همچین دولتی است.»
برخی هم بر این باورند که دولت‌های ائتلافی و مونتاژی نمی‌تواند دولت خوبی باشد. مانند حسین مرعشی، دبیر کل حزب کارگزاران که در این باره خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «دولت ملی به مفهومی است که در شان ملت ایران به لحاظ سطح کارامدی و تجربه‌اش باشد. ولی این که چند اصولگرا و اصلاح طلب و اعتدالی باهم مونتاژ کنید، این دولت خوبی نمی‌شود. دولت علاوه بر این که اجزایش مهم است، ترکیب دولت و کلیت آن هم مهم است.»
با این حال، حضور افراد از جناح‌های مختلف در کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان با تعجب و انتقاداتی همراه شد. موضوعی که سید محمد خاتمی ضمن اشاره به آن، گریزی هم به عدم مشارکت ۵۰ درصد از مردم در انتخابات زد و به رئیس دولت چهاردهم تاکید کرد که؛ «وفاق ملی، ائتلاف سیاسی نیست.»
خاتمی خطاب به پزشکیان گفت: «دولت وفاق ملی و وحدت هم رویکرد خوبی است، ولی ۵۰ درصدی که در انتخابات شرکت نکردند و چندین میلیون نفری که عمدتاً از ترس این‌که زمام امور به‌دست جریانی نامطلوب برای مصالح ملی و امنیت و توسعه کشور بیفتد، به ایشان رأی دادند، باید در امر وفاق و وحدت موردِ نظرِ جدّی باشند؛ نه فقط گروه‌ها و جریان‌های خاصی که پایگاه محدودی در متن جامعه دارند. وفاق ملی، ائتلاف سیاسی نیست، توجه همگانی به خواست ملت، برای تغییر و اصلاح امور است. برای پیشبرد آن حاکمیت و همه جریان‌های سیاسی باید عملاً از این راهبرد حمایت کنند.»
منبع:خبرآنلاین