به گزارش نبض بازار به نقل از خبرگزاری فارس، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی درباره سیاست حمایتی جایگزین ارز ترجیحی با تاکید بر اینکه امروزه پرداختهای نقدی جزئی جدایی‌ناپذیر در برنامه‌های حمایتی و کاهش فقر در دنیا محسوب می‌شوند و پرداخت نقدی یکی از متداولترین سیاستهای حمایتی در دنیا محسوب می‌شود، اعلام کرد: در حال حاضر ۱۳۰ کشور با درآمد کم و متوسط حداقل یک برنامه پرداخت نقدی بدون شرط دارند.
بازوی کارشناسی مجلس با تاکید بر اینکه بررسی تجربه کشورهای مختلف حاکی از آن است که پرداخت نقدی یکی از متداولترین سیاستهای حمایتی در دنیا محسوب می‌شود، به نتایج برخی مطالعات خارجی درباره بررسی تجربیات جهانی در این زمینه اشاره کرد.
براساس این گزارش، نتایج مطالعه کودی و همکاران (۲۰۰۴) بیانگر آن است که از ۱۲۲ برنامه حمایتی، ۴۹ مورد مربوط به پرداخت نقدی بوده است. همچنین نتایج این مطالعه نشان میدهد که پرداخت نقدی سهم بالایی از برنامه‌های حمایتی در کشورهای اروپای شرقی، روسیه و کشورهای آسیای میانه دارد.
این مرکز پژوهشی با تاکید بر اینکه امروزه پرداختهای نقدی جزئی جدایی‌ناپذیر در برنامه‌های حمایتی و کاهش فقر در دنیا محسوب می‌شوند، به نتایج برخی دیگر از مطالعات در این زمینه اشاره کرد.
براساس این گزارش، نتایج مطالعات باستاگلی (۲۰۱۶) نشان می دهد در حال حاضر ۱۳۰ کشور با درآمد کم و متوسط حداقل یک برنامه پرداخت نقدی بدون شرط دارند. این برنامه‌ها به ویژه در آفریقا با افزایش مواجه شده است. به طوری که در حال حاضر ۴۰ کشور از ۴۸ کشور در جنوب صحرای آفریقا یک برنامه پرداخت نقدی بدون شرط دارند که تعداد این پرداختها در مقایسه با سال ۲۰۱۰ دو برابر شده است.
براساس مطالعات هانوراتی (۲۰۱۵)، در سال ۱۹۹۷ پرداختهای نقدی فقط در دو کشور صورت گرفته که به ۲۷ مورد در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته است. در حال حاضر ۶۳ کشور حداقل یک برنامه پرداخت نقدی دارند.
نتایج مطالعه آرنولد و همکاران (۲۰۱۱) نیز بیانگر آن است که طی سالهای اخیر کشورهای در حال توسعه به تدریج به برنامه‌های پرداخت نقدی در مقیاس بزرگ گرایش پیدا کرده‌اند و تا سال ۲۰۱۱ بین ۷۵۰ میلیون تا یک میلیارد نفر از این نوع پرداخت بهره‌مند شده‌اند.پرداختهای نقدی در ابتدا از کشورهای با درآمد متوسط آغاز شد، اما در ادامه کشورهای کم‌درآمد نیز به توسعه و بسط این روش حمایتی روی آورده‌اند. یکی از دلایل توجه به این نوع از سیاستهای حمایتی آن است که در شرایط ناامنی غذایی مزمن، برنامه‌های پرداخت نهادینه شده در مقایسه با کمک‌های غذایی فوری سالیانه مؤثرتر و کاراتر است. همچنین شواهد قانع‌کننده زیادی مبنی بر تأثیر مثبت این نوع پرداختها بر کاهش نابرابری، فقر مزمن و به ویژه فقر بین نسلی وجود دارد. انتقال پول نقد اثر مثبتی بر افزایش مصرف سرانه دارد و با افزایش استانداردهای زندگی، شدت فقر را کاهش و توزیع درآمد را تغییر و شکاف میان ثروتمندان و فقرا را کاهش میدهد.
باستاگلی و همکاران (۲۰۱۶) با بررسی بیش از ۲۰۰ مطالعه مرتبط با پرداخت نقدی طی بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ نشان داده‌اند که پرداخت نقدی (چه مشروط و چه غیرمشروط) اثر مثبتی بر مخارج غذا و مخارج کل و همچنین کاهش شاخص فقر FGT دارد. همچنین شواهد موجود حاکی از آن است که این پرداختها، افزایش استفاده از خدمات بهداشتی را به همراه داشته‌اند.
همچنین بارینتو و همکاران (۲۰۱۰) در مطالعه‌ای به مهمترین برنامه‌های حمایتی در جهان اشاره کرده‌اند که در بیشتر موارد این برنامه‌ها نقدی یا نقدی مشروط هستند که نتایج این مطالعه در جدول زیر آمده است:
در بخش پایانی این بخش از گزارش بازوی کارشناسی مجلس آمده است: همان طور که اشاره شد پرداختهای نقدی به دو صورت مشروط و غیرمشروط هستند و اغلب پرداختهای نقدی در دنیا به صورت شرطی‌اند، اما باید توجه داشت که این نوع از پرداختها هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل میکند و نیاز به کنترل و مراقبت زیادی در اجرا دارد و کیفیت خدمات ارائه شده بهداشتی و آموزشی از سمت عرضه نیز باید تحت نظارت کافی باشد. همچنین به‌رغم موفقیت‌های قابل توجه پرداخت نقدی شرطی، هنوز مشخص نیست که شرطی بودن چه سهمی در موفقیت این برنامه داشته است. از سوی دیگر موفقیت برنامه‌های پرداخت نقدی غیرمشروط در آفریقای جنوبی و مالاوی احتمال اینکه پرداخت نقدی به تنهایی کافی و نیاز به شروطی نداشته باشد را افزایش داده است. البته اثرگذاری پرداختهای نقدی به عواملی همچون بازه زمانی پرداخت نقدی، سن دریافت‌کنندگان و مبلغ انتقال نیز بستگی دارد (آرنولد و همکاران، ۲۰۱۱).