به گزارش نبض بازار، هفدهم مرداد "روز خبرنگار" فرصت خوبی است تا اندکی از سختی‌ها و درد دل‌های این قشر تلاشگر بیان شود.
خبرنگاران با پا گذاشتن در این حوزه چشم بینای جامعه می‌شوند و وظیفه رساندن مشکلات و دغدغه‌های مردم به گوش مسوولان را بر دوش می‌کشند.

این انجام وظیفه فقط نشستن و نوشتن در ساعت‌های تعیین شده و ثابت نیست، یک خبرنگار ساعت کاری مشخص ندارد و برای انجام وظیفه خود به خصوص در حال حاضر که همه مردم به نوعی با انواع شبکه‌های اجتماعی مجازی در ارتباط هستند و خودشان مخابره اخبار دارند باید تلاشی شبانه روزی برای گرفتن خبر از منابع رسمی و انتشار در فضای مجازی داشته‌باشد.

یک خبرنگار برای گرفتن اخبار رسمی در وضعیت‌های پیش آمده حتی در پاسی از شب هم در تب و تاب انجام مصاحبه با منابع رسمی است که شاید با تلفن میسر نشود و نیاز به حضور در صحنه داشته باشد.

حضور در صحنه وقایع و وضعیت‌های پیش آمده هم گذشته از صرف هزینه برای رفت و آمد نیاز به تلاشی امدادگرانه دارد.

برای نوشتن گزارش و تهیه خبر در مواقع عادی نیز یک خبرنگار با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند که نیاز به دیده شدن این مشکلات از سوی مسوولان و اهتمام در رفع آن‌ها است.

خبرنگاران سکان داران انتقال اطلاعات اخبار هستند

خبرنگاران سکان دار انتقال اطلاعات از مردم به مسئولان و از مسئولان به مردم است و این قشر افرادی هستند که اخبار رابه صورت شفاف ودقیق انعکاس می‌دهند.

اهمیت و جایگاه خبرنگاران و نقش مطبوعات باید گفته شود که مطبوعات به عنوان عامل رشد و توسعه، ابزار نظارت و بازوی مدیران و مسئولان در انعکاس دقیق مشکلات و مسائل مردمی نقش بسزایی دارند.

خبرنگاران در راستای خدمت به مردم گام برمی دارند

مسئولان باید همکاری‌های لازم با مطبوعات و رسانه‌ها را داشته باشند، چرا که فعالیت همه ساعته و همه روزه خبرنگاران در عرصه اطلاع رسانی در راستای خدمت به مردم گام برمی دارند.

اطلاع رسانی به مردم و بیان مجموعه حوادث و وقایعی که در جامعه اتفاق می‌افتد از وظایف اصلی دست اندرکاران مجموعه دستگاه‌های ارتباط جمعی است و انجام این رسالت خطیر بیشتر بر دوش افرادی است که در لباس خبرنگاری انجام وظیفه می‌کنند.

مشکلات و دغدغه‌های خبرنگاران

خبرنگاران به عنوان نمایندگان حفظ آزادی بیان در کشور دو وظیفه مهم بر عهده دارند؛ بیداری جامعه و انعکاس دغدغه‌های مخاطبان؛ اما چه کسی مشکلات و دغدغه‌های خود این نمایندگان را می‌شنود.

رساندن آگاهی و تزریق آن به اجتماع انسانی وظیفه‌ای دشوار است که خبرنگاران آن را بر دوش می‌کشند؛ به طوری که پرنفوذترین اهرم آگاهی رسانی در جامعه محسوب می‌شوند؛ آنان به طور مستقیم بر روح و روان مردم تأثیر می‌گذارند و از شغلی حساس و پر مسئولیت برخوردارند.

بر اساس آمار رسمی، روزنامه نگاری و خبرنگاری در کشور‌های پیشرفته در زمره مشاغل معتبری قرار می‌گیرد که از درجه اهمیت قابل توجهی برخوردار است؛ این جایگاه برای اهالی خبر و خبرنگار، به دلایلی، چون سختی و فشردگی کار، خطیر بودن، در مظان اتهام قرار گرفتن و بسیاری موارد دیگر بدیهی به نظر می‌رسد؛ اما در کشور ما خبرنگاران با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بسیاری از آنان خبرنگاری را به عنوان یک شغل که بتواند تأمین کننده زندگی شان باشد، نگاه نمی‌کنند؛ چرا که هیچ گونه تضمینی برای آینده شغلی آنان وجود ندارد؛ از سوی دیگر حتی نهادی همچون «انجمن صنفی روزنامه نگاران و خبرنگاران ایران» که بتواند در جهت استیفای حق و حقوق خبرنگاران گام بردارد، وجود ندارد؛ این خلاً به دنبال خود انباشتی از مصائب و مشکلات را برای این گروه به بار آورده است.

شاغل در دو جناح

نیز شاغل بودن به طور همزمان در دو جناح مقابل را به عنوان پدیده‌ای نادر خطاب می‌کند که تنها در شغل خبرنگاری دیده می‌شود؛ به طوری که یک روزنامه نگار راست گرا که نوبت صبح در روزنامه راست گرایان فعالیت می‌کند، بعد از ظهر در روزنامه‌ای که متعلق به چپ گرایان است، مشغول به کار می‌شود؛ در واقع به نوعی احساس ناامنی می‌کند و این دغدغه‌ای بزرگ است.

تمام روزنامه نگاران تمایل دارند در رسانه‌ای به تولید خبر و مطلب بپردازند که اخبار و مطالب آنان ضمن اینکه سیاست‌های کلی آن رسانه را منعکس می‌کند مورد علاقه آن خبرنگار هم باشد؛ اگر خبرنگار در جهت خلاف علایق خود و از روی اجبار مطلب تولید کند، معنای «عشق» در این شغل دچار خدشه می‌شود؛ چه بسا افرادی که عاشق خبرنگاری بوده اند، اما به علت همین مشکل، از فعالیت در این حرفه منصرف شدند.

قانون مطبوعات

احمد یحیایی ایله ای، استاد ارتباطات و روزنامه نگاری از جمله کارشناسانی است که برای پیشگیری از این دغدغه‌ها نظر وی را جویا شدیم؛ وی در این زمینه می‌گوید: نخستین اقدام این است که «قانون مطبوعات جایگاه خبرنگاران را شفاف کند»؛ خبرنگاران جایگاه معناداری در قانون مطبوعات ما ندارند؛ در ضمن قانون مطبوعات ما شفاف نیست و کلی است؛ به طوری که دست بسیاری از قضات را برای تفسیر قوانین باز می‌گذارد و مشکلات فراوانی را برای خبرنگاران به وجود می‌آورد.

این استاد دانشگاه با اظهار اینکه کار کردن در شرایطی که قوانین شفاف نیست، دشوار است؛ می‌افزاید: خبرنگاران آینده مبهمی دارند و از اقشار ضعیف جامعه ما هستند؛ از اقشاری که بیشترین خطرات، زندگی خانوادگی آنان را تهدید می‌کند.

نکته مهم دیگری که ایله‌ای بر آن تأکید می‌کند «بازنگری روند‌های اطلاع رسانی در کل کشور» است؛ این استاد روزنامه نگاری بر این اعتقاد است که دنیای امروز، دنیای اطلاعات باز است؛ خبرنگار نباید آنقدر عقب باشد که مردم در زمان کمتری نسبت به او کسب اطلاعات کنند. خبرنگاران باید این امکان را داشته باشند که از نظر حرفه‌ای به اطلاعاتی که حق مردم است دسترسی داشته باشند؛ در نتیجه بهتر است دایره خط قرمز اطلاع رسانی را برای خبرنگاران کوچکتر کنیم.

از آنجایی که بخش روزنامه نگاری نسبت به رادیو و تلویزیون خصوصی‌تر است، ایله‌ای بیشتر این بخش را مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: زمانی که روزنامه نگاران دسترسی باز به اطلاعات نداشته باشند، مردم هم روزنامه آنان را نمی‌خرند؛ در نتیجه روزنامه با مشکلات اقتصادی رو به رو می‌شود و توانایی پرداخت دستمزد در حد زحمت خبرنگاران را ندارد؛ بخشی از خبرنگاران هم که دستمزد بالایی دارند از راه‌های دیگر به آن رسیده اند؛ چرا که از طریق ارتباطاتی که با سازمان‌ها برقرار می‌کنند و به انتشار اخبار آنان می‌پردازند، به این دستمزد رسیده اند و این کاری غیر اخلاقی است که به خبرنگاری ما صدمه می‌زند.

این استاد روزنامه نگاری ادامه می‌دهد: اگر در روزنامه‌های ما فضا باز باشد و آن‌ها بتوانند به درستی اطلاع رسانی کنند، مردم به سمت روزنامه‌ها روی می‌آورند و نه به سمت اطلاعات غیر قانونی؛ اطلاعاتی که در بسیاری از مواقع ممکن است درست نباشد و منجر به تشویش افکار عمومی شود؛ در واقع این خبرنگاران نیستند که موجب تشویش افکار عمومی می‌شوند؛ چرا که تشویش افکار عمومی زمانی اتفاق می‌افتد که فضا را می‌بندیم و نمی‌گذاریم از کانال رسمی که رسانه است اطلاعات به مردم برسد.

مشکل باقی است

اگرچه تغییری اساسی به لحاظ کمی و کیفی در وجوهات مختلف عرصه خبرنگاری ایجاد شده، اما مشکلات خبرنگاران همچنان به قوت خود باقی است؛ نبود تشکل صنفی برای خبرنگاران برابر با انباشت مشکلات فراوان است؛ نبود تضمین و امنیت شغلی از دیگر مصائب این قشر است؛ به طوری که خبرنگار در صدد اغنا و ارضای اهداف سیاسی احزاب بر می‌آید؛ و این به معنای آن است که خبرنگار با فرو گذاشتن شأن خبرنگاری، استقلال خود را از دست داده است.
مسائل و مشکلات مالی برجسته‌ترین دغدغه خبرنگاران است؛ این مسئله به عنوان جدی‌ترین آسیب در عرصه خبرنگاری تلقی می‌شود؛ مدیران عرصه مطبوعات نیز خود با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. مشکل مالی مدیران منجر به بی ثباتی مطبوعات و تحت الشعاع قرار گرفتن زندگی خبرنگاران می‌شود. مشکلات ذکر شده این شائبه را در ذهن مردم متبادر می‌کند که گردش اخبار یا انتشار اطلاعات آزاد در چنین فضایی بدیهی به نظر می‌رسد.

وعده وزیر صمت به خبرنگاران

در این خصوص، سیدرضا فاطمی امین در آئین گرامیداشت روز خبرنگار که امروز ۲۳ مردادماه در تالار وحدت برگزار شد، اظهار داشت: مهمترین موضوعی که باید با آن مواجه شویم، شیوه حکمرانی است. کیفیت رسانه‌ها بر کیفیت حکمرانی تأثیر دارد. اگر رسانه‌ها به موضوعات سطحی و حاشیه‌ای وارد شوند، باعث می‌شوند حکمرانان هم در فضای سطحی بمانند. اما اگر رسانه‌ها کیفی و عمیق باشند و به مسائل اصلی کشور متمرکز شوند، آن وقت کسانی که در سمت حکمرانی باشند و توانمند نباشند خیلی فرصت ماندن پیدا نمی‌کنند و یا آن‌ها هم بر موضوعات اصلی متمرکز می‌شوند.

وی افزود: مدیران زیادی دیده ام که کارشان را با رسانه‌ها تنظیم می‌کنند. پس شما رسانه‌ها هم شریک ما در حکمرانی هستید. اگر شما دقیق و حرفه‌ای عمل کنید ما هم حرفه‌ای عمل می‌کنیم و اگر به حاشیه بروید ما هم به حاشیه می‌رویم.

وزیر صمت خاطرنشان کرد: یکی از نکاتی که می‌تواند رسانه را حرفه‌ای و عمیق کند، این است که آدم‌های حرفه‌ای مرجع تحلیل اخبار شوند. یک نظام حرفه‌ای در نظام رسانه‌ای شکل بگیرد. اگر رسانه‌ای خبر حاشیه‌ای و شایعه منتشر می‌کند توسط خود رسانه‌ها کنار زده شود. هر چقدر خبرنگاران دقیق‌تر کار کنند قطعاً در حل مسائل کشور مؤثر است.

فاطمی امین در پایان تصریح کرد: وام ۵۰ میلیون تومانی خرید لوازم خانگی برای خبرنگاران در نظر گرفته شده است.