به گزارش نبض بازار، در سیاست‌های کلی کشور از افزایش بهره‌وری تا رسیدن به سطح عالی از طریق پیشرفت و بهبود روش‌های حمل و نقل و مدیریت و منابع انسانی و اطلاعات مورد تاکید قرار گرفته است، همچنین در بخش دیگری از این سیاست ها، تنظیم سهم هر یک از زیربخش‌های حوزه حمل و نقل با اولویت دادن به حمل و نقل ریلی مورد توجه قرار گرفته است.
تاکید اسناد بالادستی بر اولویت حمل و نقل ریلی
از سوی دیگر، در مجموعه‌ای از قوانین و اسناد بالادستی، بر اولویت حمل و نقل ریلی در توسعه و افزایش سهم نسبت به سایر روش‌ها تاکید شده است، به طوری که در قانون ششم توسعه کشور، تکلیف شده است تا شبکه ریلی کشور بتواند در پایان بازه زمانی مد نظر به سهم ۳۰ درصدی از حمل بار و ۲۰ درصدی از حمل مسافر داخلی کشور دست یابد.
با این حال و با وجود این تاکیدات، در سال‌های اخیر وضعیت شبکه ریلی کشور مناسب نیاز‌های حمل و نقلی موجود در کشور نبود و این صنعت مهم و زیربنایی، نتوانست به وجهی درخور، جایگاه خود را در حوزه حمل و نقل و لجستیک کشور تثبیت کند.
جهش در بهره‌وری ریلی با برنامه‌ای شدن سیر قطارهای باری
در همین رابطه محمدجواد شاهجویی، کارشناس حمل و نقل، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می‌گوید: در شبکه ریلی کشور ما روال به این صورت است که وقتی صاحب بار، بار خود را به شرکت حمل و نقلی تحویل می‌دهد و شرکت حمل و نقلی واگن حامل بار را به راه آهن به عنوان متولی سیر و حرکت در شبکه تحویل می‌دهد، هیچ یک نمی‌دانند بار تحویل داده شده دقیقا در چه زمانی از مبدا حرکت خواهد کرد و چه زمانی به مقصد خواهد رسید، همین نکته ساده یکی از مسائلی است که جذابیت حمل بار با شبکه ریلی را برای صاحبان بار کم کرده است.
وی افزود: این در حالی است که برنامه‌ای کردن سیر قطارهای باری نه تنها می‌تواند موجب اقبال بیشتر صاحبان بار شود، بلکه به واسطه افزایش پیش‌بینی‌پذیری می‌تواند مدل‌های بهره‌برداری از شبکه را برای خود راه آهن نیز تسهیل کند.
شاهجویی بیان کرد: وضعیت امروز شبکه ریلی به گونه‌ای است که تصمیمات مربوط به حمل بار در شرایط مختلف با اقتضائات مختلف اتخاذ می‌شود در حالی که برنامه‌ای شدن سیر قطارهای باری می‌تواند این مساله را مرتفع کرده و تا حد زیادی از فرد‌محور بودن تصمیمات که در برخی شرایط به افزایش پیچیدگی شبکه می‌افزاید، جلوگیری به عمل آورد.
شاهجویی ادامه داد: شبکه ریلی یک سیستم پیچیده است که هر تغییری در هر رکنی از آن می‌تواند بر ارکان دیگر این سیستم اثر جدی بگذارد، برای مثال تاخیر در مانور یک رام قطار در ایستگاه بندرعباس امکان دارد بر سیر به موقع یک رام قطار دیگر در ناحیه اراک اثرگذار باشد.
وی گفت: برای اینکه این چالش مرتفع شود ضرورت دارد به سمت حل سیستمی ماتریس حمل در شبکه ریلی کشور پیش برویم. اما پیش از آن، انجام اقداماتی ساده نظیر برنامه‌ای کردن قطارهای باری و یا ایجاد قطارهای کامل می‌تواند تا حد زیادی از تصمیم‌گیری‌های فردی مدیران نواحی جلوگیری کند.
کارشناس حمل و نقل تاکید کرد: در خصوص حمل بار ترانزیت، ضرورت ایجاد قطارهای باری برنامه‌ای بیشتر است، زیرا در در حمل بار‌های ترانزیتی مقوله زمان از اهمیت بالاتری برخوردار است. زمان هم فقط به معنای سریع رسیدن بار نیست، اساسا پایداری و دقت در زمان اعلامی به صاحب بار بین المللی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که برای حل این مشکل نیز ساده‌ترین و سهل الوصول‌ترین راهکار، ایجاد قطارهای باری برنامه‌ای است.
وی تصریح کرد: ضرورت دارد شرکت راه‌آهن هر چه سریع‌تر این مهم را عملیاتی و در شبکه ریلی کشور فراگیر کند، همانگونه که در خصوص قطارهای مسافری این اتفاق افتاد و در سیر قطارهای مسافری با چنین مواردی مواجه نیستیم.
اوایل اردیبهشت ماه امسال رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی با هیات همراه به مسکو سفر کرد و در جلسات متعددی مذاکرات و توافقات مختلفی در حوزه‌های ریلی، دریایی، بندری و ترانزیتی با روسیه حاصل شد. وی در این باره گفت: در پایان مذاکرات فشرده به توافقات دو جانبه‌ای در زمینه گسترش همکاری‌های ریلی، دریایی، هوایی و جاده‌ای دست یافتیم.
نخستین قطار ترانزیت مسیر روسیه و هند، امروز ۲۱ تیر سیر خود از مسیر کریدور شمال-جنوب ایران را آغاز کرد، عبور ۸ میلیون تن کالای ترانزیتی در این کریدور با رفع مشکلات تامین لکوموتیو و گلوگاه‌های ظرفیتی تقاضا شده است.
قاسمی با اشاره به اتصال شمال ایران به خلیج فارس از طریق خطوط ریلی، آمادگی کشور را برای حمل کالا‌های صادراتی و وارداتی روسیه اعلام کرد و افزود: ایران می‌تواند کانون تجاری روسیه در تعامل با کشور‌های حوزه خلیج فارس و شرق آسیا باشد.
وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: ایران آماده تبادل تجربیات و صادرات مصالح ساختمانی از جمله سیمان، سنگ و سرامیک به روسیه است و در این میان تبادل هیات‌های تجاری در این صنعت راهکاری برای توسعه همکاری‌ها در این بخش است.
میعاد صالحی مدیر عامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران- که در سفر روسیه همراه وزیر راه و شهرسازی بود درباره توافقات ریلی صورت گرفته با این کشور گفت: تکمیل راه آهن رشت- آستارا، اصلاح و برقی سازی خط ریلی اینچه برون - گرمسار و تامین بخشی از لکوموتیو مورد نیاز کشور از جمله موضوعات مورد گفتگو با مقامات روسیه بود.
وی افزود: با افزایش تنش روسیه و غرب و کاهش مبادلات فی مابین، حجم تجارت روسیه با کشور‌های آسیایی و آفریقایی افزایش می‌یابد. با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی ایران که اصطلاحا چهار راه تجارت جهانی است و نیز تنش‌های رو به افزایش روسیه با اروپا و امریکا، شاهد افزایش تمایل مقامات این کشور به گسترش همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران در حوزه ترانزیت هستیم.
صالحی با اشاره به بدهی‌های معوقه چندهزار میلیارد تومانی به پیمانکاران داخلی و ده‌ها میلیون دلاری به کشور‌های مختلف خارجی تصریح کرد: مقامات راه آهن روسیه، از بدحسابی‌های سال‌های گذشته راه آهن ایران در عدم پرداخت بدهی‌ها گلایه داشتند و این هم یکی دیگر از میراث به جا مانده از دوره‌های قبل برای ماست. اما با حمایت دولت در حال تسویه کردن تدریجی این بدهی‌ها هستیم.
وزیر راه و شهرسازی نیز به این توافقات اشاره کرد و گفت: در سفر روسیه با مقامات این کشور مذاکره کردیم تا با توجه به جنگ اوکراین روس‌ها بتوانند کالا‌های خود را از طریق ایران به آسیای میانه و هند بفرستند، همچنین قرار است معاون نخست وزیر روسیه به ایران بیاید و جلسه‌ای با آن‌ها خواهیم داشت.
به گزارش ایسنا، حالا باید دید ایران می‌تواند با توافقات بین‌المللی که به گفته آقای وزیر در حوزه‌های حمل و نقل ریلی، جاده‌ای، هوایی و دریایی با کشور‌های مختلف از جمله روسیه ترتیب داده سهم بیشتری از ترانزیت و درآمد‌های ارزی از این مسیر را از آن خود کند و به ۲۰ میلیارد دلار درآمد ترانزیتی دست یابد؟
به نقل از روابط عمومی راه آهن جمهوری اسلامی ایران، سید میعاد صالحی، امروز ۲۱ تیر با حضور در دفتر معاون اول رئیس جمهور از صدور دستور معاون اول رئیس جمهور و وزیر راه و شهرسازی از طریق ویدئو کنفرانس جهت سیر نخستین قطار ترانزیت مسیر روسیه به هند از طریق شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب ایران خبر داد.
مدیرعامل راه‌آهن عنوان کرد: این قطار ترانزیتی از مبدا ایستگاه چخوف در استان مسکو با عبور از قزاقستان و ترکمنستان و طی مسافتی در حدود ۳۸۰۰ کیلومتر شب گذشته از مرز ریلی سرخس وارد کشور شده و سپس در مسیر شرقی کریدور شمال-جنوب ایران با طی مسیر حدود ۱۶۰۰ کیلومتری به بندر شهید رجایی بندرعباس می‌رود و سپس بار ترانزیتی با کشتی به بندر ناواشوا هند حمل خواهد شد.
معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: برنامه ریزی راه اندازی این قطار از زمان سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه در دی ماه سال گذشته آغاز شد و با مذاکرات و توافقاتی که انجام شد، راه‌اندازی این قطار امروز انجام شد.
صالحی افزود: بعد از سفر رئیس جمهور با توجه به پیگیری‌های معاون اول رئیس جمهور و همچنین در سفری که در اردیبهشت ماه به همراه وزیر راه و شهرسازی به روسیه صورت گرفت، جلسات مختلفی با همتایان در روسیه برگزار شد تا این موضوع، عملیاتی شود.
صالحی تاکید کرد: اهمیت رویداد امروز در تثبیت مسیر عبوری کریدور ترانزیتی ریلی شمال-جنوب از ایران بین دو کشور روسیه و هند برای اولین بار در کشور است و نکته مهم در این است که در حوزه ترانزیت به غیر از درآمد ارزی برای کشورمان و صرفه اقتصادی، از منظر سیاسی نیز بسیار اهمیت دارد.
صالحی بیان کرد: دولت سیزدهم اهمیت ویژه‌ای برای حمل و نقل با کشور‌های همسایه از جمله کشور‌های CIS قائل است. امروز تلاشی که در سفر دی‌ماه رئیس جمهور به روسیه انجام شد به نتیجه رسیده و اکنون شاهد ثمره آن هستیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: پیش بینی ما برای این کریدور در بلندمدت عبور ۸ میلیون تن کالای ترانزیت است که با توجه به تلاش‌هایی که در این خصوص انجام شده و پیگیری‌هایی که در دفتر معاون اول رئیس جمهور صورت پذیرفته است، امیدواریم علاوه بر فعال کردن مسیر سرخس- بندرعباس به عنوان مسیر شرقی کریدور شمال به جنوب، مسیر اینچه برون به گرمسار و تهران و سپس به سمت بافق که مسیر میانی کریدور شمال به جنوب هست نیز فعال شود.
صالحی تاکید کرد: همچنین تکمیل و فعال‌سازی مسیر غربی کریدور شمال- جنوب از آستارا به رشت و بعد به سمت تهران و سپس بندرعباس نیز همراه با رفع برخی از موانع و گلوگاه‌ها و تزریق کافی منابع مالی برای افزایش قابل توجه ظرفیت حمل ترانزیتی کریدور شمال جنوب از مسیر ایران ضروری است.
مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: در دولت سیزدهم به حمل و نقل ریلی توجه بیشتری شده است و امروز بخشی از اثرات آن را مشاهده می‌کنیم؛ بنابراین گزارش این قطار ترانزیتی شامل محموله ۳۹ کانتینر ۲۰ فوتی شامل مواد عایق رطوبتی سقف است که در تاریخ ۶ تیرماه از ایستگاه مبداء (چخوف روسیه) تا مرز ایران و ترکمنستان (سرخس ترکمنستان) از طریق واگن‌های روسی و سپس از ایستگاه سرخس ترکمنستان بر روی واگن‌های متعلق به ایران ترانسشیپمنت شد و امروز با دستور معاون اول رئیس جمهور در حضور وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن از مرز سرخس به سمت بندرعباس به حرکت خود ادامه داد.