به گزارش نبض بازار، خشکسالی و تغییرات آب و هوایی، بحران جهانی در تامین کود شیمیایی، گرانی نفت و جنگ میان روسیه و اوکراین امنیت غذایی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی که کشور‌ها به دلیل قحطی نگران امنیت غذایی‌شان بوده و به احتکار غذا روی آورده‌اند و میزان صادرات مواد غذایی خود را به شدت کاهش داده‌اند، وزارت کشاورزی ایران عوارض صادراتی پنج محصول غذایی را حذف کرده است. به گفته کارشناسان چنین تصمیماتی تبعات جبران‌ناپذیری را برای اقتصاد و جامعه به همراه خواهد داشت.
«مرتضی افقه»، اقتصاددان با اشاره به تصمیم حذف عوارض صادراتی به اقتصاد ۲۴ گفت: «طرفداران اقتصاد آزاد می‌گویند ارز را آزاد بگذاریم تا صادرات افزایش یابد. چنین نظریه‌هایی برای کشوری همچون چین که محصولات نهایی و کالا‌های های‌تک تولید می‌کند مصداق دارد، اما برای کشوری مثل ایران که در صنعت عقب مانده و محصول نهایی قابل رقابت با کشور‌های دیگری ندارد عملا چنین سیاست‌هایی منجربه افزایش صادرات محصولات کشاورزی و مواد خام خواهد شد. ما باید توجه داشته باشیم صادرات محصولات نهایی و های‌تک برای اقتصاد کشور مفید است، اما وقتی صادرات منجربه تخلیه منابع طبیعی و یا محصولات مورد استفاده مردمان همان کشور شود تبعات سنگینی را به دنبال خواهد داشت.»
ما در شرایط خاصی قرار داریم
وی افزود: «ما اکنون در شرایط خاصی قرار داریم و بسیاری از کشور‌ها برای آسیب کمتر از بحران احتمالی امنیت غذایی اقدام به ذخیره‌سازی مواد غذایی کرده‌اند. ما نیز باید از نیاز‌های غذایی‌مان مراقبت کنیم و پیشاپیش ذخیره غذایی مناسبی را تهیه کنیم تا در صورت بحران احتمالی آسیب کمتری ببینیم. اما به جای احتکار و مراقبت از منابع و مواد غذایی قوانینی میگذاریم که عکس این ماجرا عمل می‌کند.»
این اقتصاددان اظهار کرد: «متاسفانه دائم گفته می‌شد که دولت قبل سفره مردم را به برجام گره زده بود. واقعیت این است که با چنین سیاست‌هایی گره خوردن سفره‌ها به برجام نسبت به قبل دو چندان شده است. گفته می‌شود که حذف عوارض و افزایش صادرات به دلیل مازاد تولید است، اما من معتقدم، چون قیمت محصولات به شدت افزایش پیدا کرده و مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند مازاد تولید و عرضه به وجود آمده است وگرنه نیاز به محصولات غذایی همچنان ادامه دارد. پس مازاد محصولات کاهش قدرت خرید را ثابت می‌کند و، چون محصولات کشاورزی محصولاتی هستند که در مدت زمان کوتاهی فاسد می‌شوند باید آن را صادر کنند.»
افقه ادامه داد: «اکنون خانوار‌ها با چالش گرانی مواد غذایی روبه‌رو هستند و من گمان می‌کنم از نیمه دوم سال علاوه بر گرانی با چالش نبود محصول نیز مواجه خواهیم شد. به عبارتی روشن‌تر با چنین تصمیماتی ممکن است محصولی در بازار کم شود حالا می‌خواهد گران باشد و یا ارزان.»
وی تاکید کرد: «بسیاری معتقد بودند که ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث افزایش قاچاق در کشور شده است و باید آن را حذف کرد. باید توجه داشته باشیم با حذف عوارض از صادرات نیز زمینه‌ای مناسب فراهم شده و کالا به شکل دیگری از کشور خارج می‌شود.»
حال با این شرایط باید منتظر ماند و دید که نتیجه حذف گمرکی از موادغذایی و آسیب‌های آن کی خود را به رخ اقتصاد خانوار‌های ایرانی می‌کشد.