به گزارش نبض بازار، به نقل از "بیزنس اینسایدر"، روسیه و اوکراین مجموعا نزدیک به دو سوم روغن آفتابگردان جهان را صادر می‌کنند؛ ماده اصلی بسیاری از غذا‌های بسته بندی شده و آماده.
پس از جنگ اوکراین، یافتن روغن آفتابگردان و سایر روغن‌های گیاهی دشوارتر شده است و فشار بیشتری را بر بازار جهانی این محصول وارد می‌کند که در حال حاضر به دلیل بحران تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های جهانی وضع تولید خوبی ندارد.
مصرف‌کنندگان بین‌المللی در تلاش برای ذخیره یا یافتن جایگزین هستند: قفسه‌ها در اسپانیا خالی است، مصرف‌کنندگان در هند به صورت عمده خرید می‌کنند و فروشگاه‌های مواد غذایی در بریتانیا تعداد بطری‌های روغن را که مردم می‌توانند بخرند، محدود کرده‌اند.
بازار روغن‌های پخت و پز زمانی متزلزل‌تر شد که اندونزی که معمولا بیش از هر کشور دیگری روغن پالم صادر می‌کند، تصمیم گرفت در پاسخ به کمبود روغن‌های خوراکی در داخل، صادرات این محصول به خارج از کشور را ممنوع کند. روغن پالم بزرگترین صادرات اندونزی است؛ بنابراین مهم نیست در کجای دنیا زندگی می‌کنید، اگر این روز‌ها بتوانید روغن پخت و پز پیدا کنید، حتما قیمت آن بالا رفته است. شاخص قیمت مواد غذایی "فائو" سازمان ملل متحد که قیمت‌های پنج گروه کالایی را دنبال می‌کند، در ماه مارس گذشته به بالاترین حد خود رسید و قیمت روغن پخت و پز سریعتر از غلات، لبنیات، گوشت یا شکر افزایش یافت. البته در ماه آوریل، این شاخص نسبت به رکورد ماه قبل اندکی کاهش داشت.
یکی از صاحبان فروشگاه‌های عرضه ماهی سوخاری (فیش اند چیپس) در شمال غربی انگلستان در این باره به "اینسایدر" گفت که هزینه‌های ماهانه او برای خرید روغن پخت و پز از زمان حمله روسیه به اوکراین ماهانه بیش از ۵۰۰ پوند (یا ۶۱۷ دلار) افزایش یافته است.
با وجود کمبود و افزایش قیمت جهانی روغن، قیمت چیز‌هایی که مردم در رستوران‌ها می‌خرند، می‌پزند و می‌خورند تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این امر برای گروه‌های کم‌درآمدی که برای تامین هزینه‌های زندگی خود تلاش می‌کنند، فشار بیشتری وارد می‌کند.
آمریکا
ایالات متحده به شدت به روغن پالم وابسته نیست و بیشتر از انواع دیگری از روغن‌های پخت و پز مانند روغن سویا و کلزا استفاده می‌کند.
به دلیل تشدید بحران تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سایر کشور‌ها که می‌تواند بر واردات روغن تاثیر بگذارد، قیمت‌ها در بازار جهانی روغن‌های خوراکی در حال نوسان و افزایش است و همین مساله قیمت این محصول را در آمریکا هم افزایش داده است. به عنوان مثال، خشکسالی در آمریکای جنوبی باعث افزایش قیمت سویا شده است که منجر به افزایش قیمت روغن در فروشگاه‌های مواد غذایی آمریکا شده است.
پس از اینکه اندونزی اعلام کرد صادرات روغن پالم را ممنوع می‌کند، قیمت‌ها ابتدا ۷ درصد افزایش یافت، اما بعد از آن که گزارش شد اندونزی فقط روغن پالم فله و بسته بندی شده را ممنوع می‌کند، قیمت‌ها اندکی کاهش یافت. در ایالات متحده آمریکا روغن سویا و کانولا بیشتر برای سرخ کردن استفاده می‌شود.
دو تن از محققان بانک "جی پی مورگان" در یادداشتی در ماه آوریل نوشتند که "ما شاهد یک محیط پایدار از افزایش قیمت مواد غذایی برای حداقل طی ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده هستیم که احتمالا با توجه به مدت زمان درگیری در اوکراین، طولانی‌تر هم خواهد بود. "
آن‌ها افزودند که "ابهام شدید و افزایش قیمت" همچنان بر تولید و واردات روغن تاثیر خواهد گذاشت.
عدم اطمینان در بازار روغن نخل، همراه با بلایای آب و هوایی مانند خشکسالی در آرژانتین و کانادا، قیمت سویا را در ایالات متحده افزایش داده است.
طبق اعلام وزارت کشاورزی ایالات متحده، پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها در سال ۲۰۲۲ بین ۸.۵ تا ۱۱.۵ درصد افزایش یابد. آرژانتین، برزیل و ایالات متحده بزرگترین تولیدکنندگان روغن سویا هستند.
نظرسنجی بلومبرگ از ۸ تحلیلگر نشان داد که کانادا، بزرگترین صادرکننده روغن کلزا در جهان، امسال با وجود افزایش تقاضا برای این کالا، احتمالا از سطح زیر کشت کمتری برای کشت دانه‌های روغنی استفاده خواهد کرد، زیرا ترس از خشکسالی و قیمت بالای کود، کشاورزان را به سمت گندم و سویا سوق داده است.
انگلیس
فروشگاه‌ها و "فست فودهای" عرضه محصولات سوخاری در انگلیس قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. قبل از حمله روسیه به اوکراین، هزینه‌ها به طور پیوسته در حال افزایش بود. سپس روغن پخت و پز، یک ماده اصلی برای سوخاری فروشی ها، افزایش قیمت یافت و نایاب شد.
"اندرو کروک" مالک فروشگاه‌های "فیش اند چیپس" اسکیپرز در لنکاوی در شمال غربی انگلیس، به اینسایدر گفت که هزینه خرید روغن آفتابگردان در حدود ۵۰ درصد در ۳ هفته گذشته افزایش یافته است.
کروک - که همچنین به عنوان رییس فدراسیون ملی ماهی سرخ کن‌ها فعالیت می‌کند - گفت که مغازه ها، از جمله مغازه‌های او، در انتظار افزایش مداوم قیمت‌ها و عرضه محدود هستند.
کروک گفت که قبل از حمله روسیه به اوکراین ۳۰ پوند به ازای هر بشکه ۲۰ لیتری روغن پرداخت کرده است. حالا او ۴۴ پوند پرداخت می‌کند.
او گفت که در طول یک هفته معمولی او از حدود ۱۰ بشکه روغن استفاده می‌کند و هزینه‌های کلی او با توجه به این افزایش قیمت روغن، تقریبا ۱۴۰ پوند در هفته یا ۵۶۰ پوند در ماه افزایش یافته است.
با توجه به تقاضای بالا که قیمت روغن‌های دیگر را بالا می‌برد، برخی از مغازه‌ها در عوض برای یافتن راه‌حل به فناوری روی می‌آورند. کروک دستگاهی دارد که به امکان استفاده مجدد از روغن کمک می‌کند و همچنین به دنبال مبدل‌های کاتالیزوری است که روغن را هنگام سرخ کردن، تمیز می‌کند.
فقط روغن نیست که گران می‌شود. کروک گفت که قیمت همه محصولات غذایی در حال افزایش است و ماهی دو برابر شده و قیمت سیب‌زمینی هم به دلیل افزایش هزینه‌های کود و سوخت افزایش می‌یابد.
"جف کانسدیل" صاحب مغازه "ماهی سوخاری" سنتی فین در "ریدینگ" انگلیس- که با قطار ۲۰ دقیقه با مرکز لندن فاصله دارد- به اینسایدر گفت که فروشگاه او مجبور شده به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه، قیمت‌ها را ۳۰ درصد افزایش دهد.
او گفت: "این افزایش قیمت‌ها تاثیر زیادی بر کسب و کار کوچک من دارد. فکر می‌کنم ۶ تا ۱۲ ماه بسیار سختی پیش رو داریم. "
کروک همچنین گفت که مجبور است دوباره افزایش قیمت بدهد. او گفت که قیمت روغن آفتابگردان به این زودی‌ها کاهش قابل توجهی نخواهد داشت، زیرا به زیرساخت‌های اوکراین آسیب وارد شده است.
او گفت: "من واقعا نگران هستم، زیرا تاثیرات این افزایش قیمت و کمبود احتمالا برای چند سال ادامه یابد. "
اندونزی
پیش از ممنوعیت صادرات روغن پالم توسط اندونزی، وحشت ناشی از کمبود روغن پخت و پز در این کشور به حدی شدید شده بود که بنا به گزارش ها، ۲ نفر از مردم محلی در صف خرید روغن جان خود را از دست دادند.
در اواسط ماه مارس، یک زن خانه دار ۴۱ ساله به نام "ساندرا" در حالی که بیش از یک ساعت زیر نور آفتاب داغ منتظر خرید روغن بود، غش کرد. او از بیماری "آسم" رنج می‌برد و در آمبولانس و در راه انتقال به بیمارستان جان داد.
در همان هفته "ریتا ریانی" ۴۹ ساله پس از اینکه در ۳ سوپرمارکت مختلف برای خرید روغن پخت و پز به دلیل سقف فروش به صف شد، بیهوش شد. پلیس به رسانه‌های محلی گفت که او نیز پس از دو روز بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان، درگذشت.
از آغاز سال، تصاویر صف‌های طولانی و قفسه‌های خالی سوپرمارکت‌ها در سرتاسر اندونزی مرتبا به تیتر خبر‌ها تبدیل شده است، زیرا خریداران سعی می‌کنند در میان این کمبود، روغن‌های پخت و پز را احتکار کنند.
اگرچه اندونزی بزرگترین تولید کننده روغن پالم خام در جهان است، ماده‌ای که برای روغن پخت و پز بیشتر مورد علاقه مردم محلی است، اما کمبود در همین کشور تامین کننده جهانی، نشانی از وخامت وضعیت بازار روغن‌های خوراکی در جهان است.
در ماه مارس "مگاواتی سوکارنوپوتری" رییس جمهوری سابق اندونزی، این سوال را مطرح کرد که چرا آشپز‌های خانگی نمی‌توانند غذا را به روش‌های دیگری به جز سرخ کردن طبخ و تهیه کنند؟
او گفت:" آیا خانم‌ها فقط غذای خود را هر روز سرخ می‌کنند؟ آیا راهی برای آب پز یا بخارپز کردن یا دیگر روش‌های طبخ غذا وجود ندارد؟ "
در اندونزی، تقاضا برای روغن پخت و پز تا ماه رمضان همچنان بالا بود. پس از این ماه، تعطیلات مذهبی عید فطر می‌شود، زمانی که تقاضا برای روغن پخت و پز برای تهیه غذا‌های سرخ شده، افزایش می‌یابد.
آلمان
رستوران‌های آلمانی نیز با قیمت‌های بالاتر روغن آشپزی دست و پنجه نرم می‌کنند. در ماه آوریل، میخانه معروف Gaffel am Dom در کلن اعلام کرد که به دلیل کمبود روغن آفتابگردان، سیب زمینی سرخ کرده را از منوی غذایی خود حذف می‌کند.
در این کشور یک تامین کننده جایگزین وارد عمل شد: پیه گوشت گاو، یا چربی گوشت گاو که طعم گوشت را به سیب زمینی سرخ شده می‌دهد. اما دیگر این محصول باب طبع گیاهخواران نیست.
سخنگوی رستوران‌های زنجیره‌ای "مک دونالد" آلمان گفته که این شرکت میزان روغن آفتابگردان را در ترکیب روغنی که برای سرخ کردن استفاده می‌کند کاهش خواهد داد. این شرکت در ماه مارس به اینسایدر گفت که مشتریان مک دونالد هنوز هم می‌توانند سیب زمینی سرخ کرده را با کیفیت معمول تهیه کنند.
در همین حال، بطری‌های روغن آفتابگردان هفته‌هاست که در سوپرمارکت‌های آلمان تمام و نایاب شده است.
سخنگوی انجمن صنایع فرآوری دانه‌های روغنی آلمان (Ovid) گفت: حتی روغن کلزا، که می‌تواند جایگزین روغن آفتابگردان باشد، نیز به سختی یافت می‌شود.
با وجودی که آلمان ۱ میلیون هکتار برای کشت کلزا دارد، اما این مشکل همچنان ادامه دارد.
به گفته انجمن صنایع فرآوری دانه‌های روغنی آلمان، عوامل موثر عبارتند از احتکار فردی روغن پخت و پز و تعداد کمتر رانندگان کامیون اوکراینی که محموله‌های روغن خوراکی را ه قفسه فروشگاه‌ها در آلمان می‌رسانند.
هلند
هلند بزرگترین واردکننده روغن آفتابگردان اوکراینی در اتحادیه اروپا است که در سال گذشته حدود ۶۰۰ میلیون یورو وارد کرده است.
کمبود روغن آفتابگردان به بسیاری از "اسنک بارها" و کافه‌های هلندی که سیب زمینی سرخ کرده و تنقلات سرخ شده معروف مانند "کروکت" می‌فروشند، آسیب زده است.
"مارک کوک" مدیر یکی از شرکت‌های تولید تنقلات در هلند می‌گوید:" از آنجایی که روغن آفتابگردان از اوکراین می‌آید، تهیه آن دشوار است و اگر بتوانید آن را به دست آورید، بسیار گران است. روغن کلزا جایگزین مناسبی است. "
"مصطفی النالی" صاحب اسنک بار دوقلو‌ها در آمستردام، می‌گوید که او اکنون به ازای هر ۱۰ لیتر روغن سرخ کردنی ۲۶ یورو می‌پردازد، در حالی که قبل از حمله روسیه به اوکراین، حدود ۱۵ یورو به ازای هر ۱۰ لیترمی پرداخت. افزایش قیمت هر هفته بیش از ۱۰۰ یورو اضافی برای او هزینه دارد. همچنین هزینه قبض گاز او پس از جنگ اوکراین دوبرابر شده است.
در نتیجه، او نیاز به افزایش قیمت دارد. کوک گفت: "همه چیز کم است و همه چیز گران‌تر است. قیمت روغن حدود ۱۰۰ درصد، گوشت حدود ۴۰ درصد و هزینه بسته بندی بیش از ۶۰ درصد افزایش داشته است. به همین دلیل باید قیمت‌ها را افزایش دهیم. "
هند
در هند، قیمت بالای روغن خوراکی همه شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و خانواده‌های کم درآمد بار سنگین آن را متحمل می‌شوند. آن‌ها بخش بزرگی از درآمد خود را صرف اقلام ضروری، به ویژه روغن‌های خوراکی می‌کنند، که قیمت آن‌ها ۵۰ تا ۷۰ درصد بالاتر از زمان پیش از همه گیری کووید- ۱۹ افزایش یافته است.
نظرسنجی انجام شده توسط یک رسانه اجتماعی محلی هند نشان داد که ۲۴ درصد از خانوار‌های هندی مصرف روغن خود را کاهش داده اند، در حالی که ۶۷ درصد با کاهش هزینه‌های دیگر و پس انداز، هزینه بیشتری برای خرید آن پرداخت می‌کنند.
یک زن ساکن بمبئی به رویترز گفت وقتی هشدار کمبود روغن را در یک گروه "واتساپی" که عضو آن است، دید، او دو برابر روغن معمول ماهیانه خود را از بازار خرید.
افزایش قیمت روغن خوراکی برخی از خانواده‌های فقیر و متوسط را مجبور می‌کند روغن‌های ارزان‌تر و بی‌کیفیت را انتخاب کنند که می‌تواند سلامتی آن‌ها را به خطر بیندازد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، در پی افزایش قیمت و کمبود روغن‌های خوراکی، برخی از عرضه‌کنندگان غذا‌های خیابانی هندی، برای کاهش مصرف روغن پالم، به جای سرخ کردن، غذای خود را بخارپز می‌کنند.