به گزارش نبض بازار، انتقاد‌های مکرر از رانت در فروش خودروسازی‌ها و دپو گسترده خودرو توسط دلالان وزارت صمت را وادار کرد تا برای مدیریت تقاضا و کوتاه کردن دست دلالان از بازار خودرو طرحی نو معرفی کند.
این طرح نو «قرعه‌کشی خودرو» بود که از خرداد ماه ۱۳۹۹ به یکی از داغ‌ترین موضوعات در گفت‌وگوی مردم تبدیل شده‌است؛ تحویل خودرو به‌صورت قرعه‌کشی آخرین راهکار مسؤولان صنعتی کشور جهت تقسیم خودرو میان متقاضیان بوده است که آن طور که گفته شد نتوانست به صورت عادلانه خودرو را به دست متقاضیان واقعی برساند.
چرا طرح قرعه کشی خودرو یک شکست کامل بود
در وهله اول طرح «قرعه‌کشی خودرو» نه تنها قیمت خودرو را در بازار تعدیل نکرد بلکه به نوسانات قیمتی در بازار دامن زد؛ دولت در این مسیر به شرکت کنندگان در طرح قرعه کشی خودرو وعده سود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی را می‌دهد و به همین ترتیب افرادی که خواستار خرید خودرو نبوده‌اند نیز مشتاق به شرکت در طرح قرعه کشی خودرو می‌شوند و تقاضا برای خرید خودرو بیش از پیش افزایش پیدا خواهد کرد.
بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که اختلافات قیمتی خودرو از درب کارخانه تا بازار روز به روز در حال افزایش است، اتفاقی که دلالان را به این بازار سرازیر خواهد کرد؛ در حال حاضر خودرو پژو پارس LX ساده مدل ۱۴۰۱ درب کارخانه ۱۶۰ میلیون و ۵۴۷ هزار تومان قیمت خورده است و این خودرو در بازار به قیمت ۲۸۹ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و این اختلاف قیمتی به معنای سود ۱۲۹ میلیون تومانی دلالان در این مسیر است.
تقاضا در حالی در بازار روز به روز برای خودرو افزایش پیدا می‌کند که طبق آمار‌های منتشر شده، در سال ۱۴۰۰ تعداد ۹۶۳ هزار و ۱۷۹ دستگاه خودرو تولید شده است، که نسبت به سال ۹۹، افت ۲.۹ درصدی را نشان می‌دهد.
مشاهدات حاکی از آن است که سیاست‌های غلط موجب شده است تا تقاضا برای خودرو از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه در سال‌های اخیر به فراتر از ۸ میلیون دستگاه خودرو برسد و رقابت دلالان خودرو با متقاضیان واقعی شانس متقاضیان واقعی را برای صاحب خودرو شدن کاهش داده است و از طرفی موجب سرخوردگی تعداد زیادی از متقاضیان خودرو شده است که از اولین مراحل قرعه کشی خودرو در این فرایند همراه بوده‌اند، اما موفق به خریداری خودرو نشده‌اند.
در همین راستا وزیر صمت در بهمن ماه ۱۴۰۰ از برگزاری حداقلی قرعه کشی خودرو در سال جاری در راستا برنامه تحولی افزایش میزان تولید متناسب با تقاضا و تقریبا برابر با آن خبر داد.
دلالان برنده اصلی طرح قرعه کشی خودرو
شاید طرح " قرعه کشی خودرو" در کوتاه کردن دست دلالان خودرو از بازار موفق عمل کرد، اما موجب شکل گیری گروه دیگری از دلالان با عنوان دلالان حواله خودرو در بازار شده است؛ مشاهدات میدانی حاکی از آن است که این روز‌ها حواله خودرو‌های طرح قرعه کشی خودرو و حتی طرح مادران در بازار توسط دلالان خرید و فروش می‌شوند و حتی وبسایت‌هایی برای این کار طراحی شده و در دسترس مردم قرار گرفته‌اند.
حواله خودروی مادران
در حال حاضر حواله خودرو پژو پارس سفارشی به قیمت ۷۰ میلیون تومان خریداری می‌شود و به قیمت ۷۵ تا ۸۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد و حواله خودرو پژو پارس ELX نیز به قیمت ۷۵ میلیون تومان خریداری می‌شود و به قیمت ۸۰ تا ۸۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
در بین سایر خودرو‌های موجود در بازار نیز حواله خودرو پژو ۲۰۷ اتوماتیک به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان خریداری می‌شود و به قیمت ۱۰۵ تا ۱۱۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد و حواله پژو ۲۰۷ دستی نیز به قیمت ۸۵ میلیون تومان خریداری می‌شود و به قیمت ۹۰ تا ۹۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
در این بین دلالان از خرید و فروش حواله هر خودرو ۵ تا ۱۰ میلیون تومان سود می‌برند؛ سود بالا دلالی حواله‌های خودرو بازار اجاره کارت ملی را نیز داغ کرده‌است و در این بین دلالان با اجاره کارت ملی افرادی اقدام به ثبت نام گسترده در طرح‌های قرعه کشی کرده و شانس متقاضیان واقعی برای خرید خودرو را بیشتر کاهش می‌دهند.
وعده کاهش قیمت ۱۵ درصدی با تورم ۴۰ درصدی
گفتنی است که وزیر صمت در برنامه تحولی خودرو وعده کاهش ۱۵ درصدی قیمت خودرو تا پایان سال جاری را داده‌است که به گفته کارشناسان صنعت خودرو با توجه به تورم پایه ۴۰ درصدی این کار غیر ممکن است.
امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو، در این خصوص گفت: «بودجه‌ای که امسال طراحی شده است از ابتدای سال نقدینگی به جامعه تزریق می‌کند و ابزار لازم برای کنترل نقدینگی وجود ندارد و این نقدینگی باید در جایی سرمایه گذاری شود و اکنون بهترین بازار برای سرمایه گذاری بازار خودرو است. بازار طلا و سکه و ارز تحت کنترل است و معلوم نیست چه روندی طی خواهد کرد، اما هر عاقلی در ایران می‌داند که اگر در ابتدای سال خودرو بخرد تا پایان سال حداقل ۴۰ درصد گران می‌شود، زیرا بودجه کشور تورم ۴۰ درصدی دارد و به هر حال این اتفاق خواهد افتاد.»