به گزارش نبض بازار، شواهد نشان می‌دهد در بسیاری از نقاط تهران و چندین استان از جمله گیلان، خراسان رضوی و... عرضه روغن خوراکی به ویژه روغن سرخ‌کردنی در یک هفته گذشته متوقف شده و در برخی فروشگاه‌ها نیز نرخ روغن روی کالا مخدوش شده و بعد به فروش رسانده می‌شود.
به عقیده بسیاری از کارشناسان علاوه بر تاثیر تحولات جهانی و بحران جنگ روسیه و اوکراین، ضعف در مدیریت و احتکار سودجویان از عوامل اصلی کمبود یا گرانی احتمالی در روز‌های آتی خواهد بود. این درحالی است که امیر دلداری؛ مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف خراسان رضوی معتقد است که منشا کمبود روغن در بازار از بخش تولید است و کارخانه‌ها و شرکت‌های توزیع به صورت قطره چکانی روغن خوراکی را به صنوف اختصاص می‌دهند.
هرچند که مسئله جنگ روسیه و اکراین باعث کاهش تولید جهانی و افزایش نرخ روغن خام در سراسر دنیا شده است، لزوم تمرکز بر افزایش تولید دانه‌های روغنی در داخل کشور باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. مسعود اسدی پرور؛ مدیر جهادکشاورزی رشت نیز با بیان اینکه کمبود روغن مشکل سراسری است، ادامه داد: باید از این پس با افزایش تولید محصولات کشاورزی نظیر کلزا و سویا نیاز به واردات تامین اولیه را کاهش دهیم تا در چنین مواردی دچار چالش نشویم.
در این بین نیز بسیاری معتقدند که برخی تولیدکنندگان و دلالان، به احتکار روغن پرداخته‌اند تا نرخ این محصول افزایش یابد، زیرا تولید روغن با این قیمت‌ها برایشان صرفه اقتصادی ندارد. متأسفانه وزارت جهاد کشاورزی در راستای راهکار و زمان حل کمبود این نیاز اساسی مردم پاسخی به این نداشت.
ابوالحسن خلیلی دبیر انجمن صنایع روغن ایران با اشاره به مشکلات پیرامون کمبود روغن در کشور اظهار داشت: مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱، دولت را مکلف کرده است که کالا‌های اساسی را به نرخ شهریورماه ۱۴۰۰ بدهند. دومین مسئله این است که روغن خام وارداتی است و روند نرخ جهانی آن افزایشی بوده و جنگ اوکراین و روسیه نیز باعث افزایش ۶۰ درصدی نرخ آن شده است.
افزایش ۱۶۷ درصدی هزینه‌های انرژی
وی ادامه داد: سومین مسئله این است که دولت کماکان ارز ترجیحی می‌دهد و با همان ارز ترجیحی و با قیمت‌های امروز، مصوب نرخ روغن خام حدود ۹ هزار تومان است و در نهایت ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان تمام می‌شود. مسئله بعدی این است که دولت هزینه‌های انرژی را در بهمن ماه ۱۶۷ درصد افزایش داد و هزینه‌های کارگری ۵۷ درصد، تورم ماهانه ۳۴.۲ درصد و تعمیرات ماشین‌آلات و خدمات افزایش پیدا کرد و همچنین کرایه حمل ۳۵ درصد افزایش یافت که همه این‌ها باعث گران شدن تولید روغن نباتی شده است.
هنوز دولت راهکاری پیدا نکرده است!
خلیلی اظهار کرد: از یک طرف دولت به صورت دستوری گفته تا نرخ روغن نباتی تا پایان ماه مبارک رمضان، نباید افزایش پیدا کند و از طرف دیگر هم مولفه‌های تولید گران شده است. هنوز دولت راهکاری را پیدا نکرده است تا بتواند حمایت از مصرف‌کننده را با عدم افزایش نرخ داشته باشد و هم حمایت از تولیدکننده را با جبران افزایش هزینه‌های تولید.
کارخانه‌ها منتظر تصمیم دولت هستند
دبیر انجمن صنایع روغن ایران مطرح کرد: قائدتا در این شرایط، دولت باید تأمین و تولید روغن نباتی را به عهده بگیرد و هم روغن خام را تأمین کند و هم مابه التفاوت نرخ تمام شده را پرداخت کند. دولت به دنبال یک چهارچوبی است که بتواند این سه ضلع را انجام دهد؛ ضلع اول تأمین روغن خام، ضلع دوم پوشش هزینه‌های تولید تولیدکننده‌ها و ضلع سوم عدم افزایش نرخ برای مصرف کننده‌ها پارادوکسی شده که به‌دست آوردن راه‌حل برایش مشکل است و دولت درحال بررسی است و کارخانه جات هم طبیعتاً منتظر تصمیم گیری دولت هستند.
دولت بخش خصوصی را از معادلات تأمین روغن خام خارج می‌کند!
وی در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه درحال‌حاضر ذخایر روغن خام خوب است و خرید‌های خارجی دولت هم به خوبی صورت می‌گیرد، افزود:، اما این مدل که دولت عمل می‌کند، باعث می‌شود تا بخش خصوصی از معادلات تأمین روغن خام خارج شود و دولت همه مسئولیت را خودش می‌پذیرد و باید منتظر باشیم تا ستاد تنظیم بازار چه نسخه‌ای را برای ادامه روند تامین، تولید و توزیع روغن نباتی در نظر می‌گیرد. براساس مصوبه مجلس، قیمت‌ها نباید افزایش یابد و در سطح نرخ شهریور ۱۴۰۰ باشد، بنابراین این موضوع، مسئله‌ای است که بین مجلس و دولت باید حل شود.