به گزارش نبض بازار، محاسبه پلکانی تعرفه‌های برق از ابتدای بهمن پارسال با هدف مدیریت مصرف، کاهش یارانه پرمصرف‌ها و جلوگیری از قطع شدن برق آغاز شد؛ طرحی که به گفته آقای آرش کردی مدیرعامل شرکت توانیر، نیازمند اجرای یک طرح مکمل به نام هوشمندسازی اندازه‌گیری مصرف است.
طبق اعلام شرکت توانیر، ۳۷ میلیون مشترک برق در بخش‌های مختلف خانگی، تجاری، عمومی اداری، صنعتی و کشاورزی، باید تا سه سال آینده مجهز به کنتورهای هوشمند شوند.
قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، از حدود ۱۰ سال پیش، نصب کنتورهای هوشمند برای مشترکان برق را الزامی کرده؛ اما به گفته مسئولان وزارت نیرو مانند آقای هادی مدقق مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین شرکت توانیر، طی این سال‌ها، چون نیازی به نصب آن‌ها احساس نشده، موانع تولید داخلی این کنتور‌ها پابرجا مانده بود.
حکایت نوسان آماری کنتورهای هوشمند برق
او در تاریخ ۲۹ دی پارسال طی ارتباط زنده تلویزیونی با شبکه خبر گفته بود: با توجه به پیش بینی شدن ردیف اعتباری در قانون بودجه ۱۴۰۰ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، دستگاه‌های مختلفی در کشور بسیج شده‌اند تا میزان تولید ماهیانه این کنتور‌ها که هم‌اکنون حدود ۴۰۰ هزار عدد است، به یک میلیون عدد برسد.
مدقق درباره آمار کنتورهای نصب شده تا پایان دی ۱۴۰۰ هم گفت: در سال گذشته بر مبنای مشترکان پر مصرف، عمدتاً در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و ادارات، کنتورهای هوشمند را نصب کردیم که تاکنون تعداد آن‌ها به بیش از ۸۵۰ هزار عدد رسیده؛ یعنی ۵۰ درصد بار را به صورت رویت پذیر داریم و برنامه این است که تا تابستان ۱۴۰۱، این رویت پذیری را به ۷۵ درصد بار برسانیم.
این مقام مسئول، در فاصله زمانی ۱۷ روز؛ یعنی روز ۱۶ بهمن، مجدداً در ارتباط زنده تلویزیونی با شبکه خبر درباره این آمار گفت: بیش از ۳۷ میلیون مشترک داریم که تاکنون یک میلیون مشترک بزرگ، کنتور هوشمند دریافت کرده‌اند. این آمار، تقریبا ۱۵۰ هزار عدد بیش از آمار ۱۷ روز پیش بود.
با گذشت حدود ۲ ماه و نیم، این بار مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین شرکت توانیر در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱، گفت: بالغ بر ۷۰۰ هزار کنتور هوشمند در بخش‌های صنعت، کشاورزی، مشترکان عمومی و اداری، دستگاه‌های اجرایی، تجاری بزرگ و خانگی پرمصرف نصب شده است. آماری که او این بار ارائه کرده، ۳۰۰ هزار عدد از آمار ۱۶ بهمن و ۱۵۰ هزار عدد از آمار پایان دی پارسال، کمتر است.
موضوع مبهم دیگر در مورد این کنتورهای هوشمند، به پرداخت هزینه نصب آن‌ها بر می‌گردد؛ هزینه‌ای که غلامعلی رخشانی مهر معاون سابق هماهنگی توزیع توانیر و آقای هادی مدقق مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین این شرکت گفته بودند، بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان است و امکان پرداخت اقساطی آن در بازه زمانی ۲۴ ماهه (دوساله) وجود دارد.
در بند «د» از تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ آمده بود: «به منظور اصلاح الگوی مصرف برق و گاز، دولت مکلف است از طریق شرکت‌های ذی‌ربط نسبت به نصب شمارشگر (کنتور)های هوشمند ساخت داخل برای مشترکان برق و گاز با اولویت مشترکان پرمصرف اقدام کند و هزینه مربوط را به صورت اقساطی از مشترکان دریافت نماید».
حالا مدقق می‌گوید: از سال گذشته هر متقاضی جدیدی که مشترک برق شده، نصب کنتور هوشمند نیز برای آن صورت گرفته و آن چه که اعلام شد مشترکان می‌توانند به صورت اقساطی کنتور هوشمند دریافت کنند، فقط مربوط به تعویض کنتور است؛ یعنی، کنتورهای الکترومکانیکی و قدیمی دارند و تمایل به هوشمندسازی دارند که امکان ثبت درخواست آن‌ها در سامانه برق من فراهم شده است.
به گفته او، امکان قانونی پرداخت اقساطی هزینه هوشمندسازی این گروه از مشترکان، طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ وجود دارد؛ یعنی هر مشترکی که شرکت‌های توزیع، تعویض کنتورهای برق آن‌ها را انجام می‌دهند، می‌تواند به صورت تقسیطی، طی بازه زمانی حداکثر ۲۴ ماهه هزینه نصب کنتور را پرداخت کند؛ اما مشترکی که توانایی بیشتری داشته باشد، قاعدتا بازه زمانی کمتری برای او در نظر گرفته می‌شود.
در حالی که مسئولان توانیر، پرداخت اقساطی هزینه نصب کنتورهای هوشمند برق را فقط برای تعویض کنتورهای قدیمی امکان پذیر می‌دانند، طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۱، نصب کنتورهای هوشمند برای واحد‌های جدید الاحداث هم می‌تواند اقساطی باشد!
در بند «د» از تبصره ۱۵ قانون بودجه آمده است: «به منظور اصلاح الگوی مصرف گاز و برق که بر اساس شاخص تعداد سرانه هر خانوار (تعداد اعضای هر خانواده) تعیین می‌شود، شرکت ملی گاز ایران و شرکت توانیر موظفند از طریق بخش غیردولتی (با اولیت شرکت‌های کارور (اپراتور) مجازی) نسبت به هوشمندسازی مصرف، برقراری ارتباط و شناسایی و وصول مطالبات مشترکان با اولویت مشترکان عمده پرمصرف و همچنین نصب شمارشگر‌های هوشمند برای واحد‌های جدیدالاحداث اقدام و هزینه مربوط را به صورت اقساطی از مشترکین دریافت نمایند».
علی اکبر محرابیان وزیر نیرو، در تاریخ یکم اسفند پارسال گفته بود: در حال حاضر هیچ کنتور هوشمندی برای مشترکان خانگی نصب نشده است و فروش اقساطی این کنتور‌ها از مهر ۱۴۰۱ آغاز می‌شود.