به گزارش نبض بازار، اقداماتی که در سال۱۴۰۰ در حوزه دام انجام شد، نتیجه مطلوبی نداشته است. درحالی‌که هزینه‌های تولید افزایش یافته و دام مازاد، تولیدکننده را متضرر کرد، شاهد واردات گوشت گوسفندی بودیم. این اقدامات منجربه توجیهناپذیرشدن فعالیت در این حوزه و فرار نقدینگی از آن شده است.
در بهمن‌ماه ۱۴۰۰، قیمت گوشت قرمز سر به فلک کشید و شاهد التهاب در بازار بودیم؛ این درحالی بود که عرضه گوشت در بازار به میزان کافی انجام شد و کمبود عرضه در برابر تقاضا، علت این افزایش قیمت نبوده است.
در آن زمان، صادرات دام با مجوز دولت آزاد شده بود. منتقدان صادرات دام زنده، در ابتدای صدور مجوز صادرات از سوی وزارت جهاد کشاورزی می‌گفتند که اگر دام زیاد تولید شده، شرکت پشتیبانی امور دام کشور خریداری و ذخیره‌سازی کند و در فصولی که نیاز است، به بازار تزریق کند؛ زیرا واردات هزینه بیشتری برای دولت دارد. شاید هم این کار نیاز به اعتبار داشته است که وزارت جهاد ترجیح داده به جای خرید در داخل صادرات شود.
در نهایت حتی توقف صادرات دام هم نتوانست مانع از رشد قیمت گوشت شود و قیمت آن به کمتر از ۱۹۰ هزار تومان نرسد.
درحالی‌که رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران ایران اعلام کرده است که هیچ کمبودی در دام و به تبع آن، گوشت نداریم و به گفته وی، هیچ اتفاقی در تولید نیفتاده و فقط عده‌ای دلال و سودجو قصد دارند با افزایش قیمت گوشت، زمینه واردات آن را فراهم کنند، حال آنکه نیازی به واردات نیست و حتی با مازاد دام هم مواجهیم، مجوز واردات ۱۰ هزار تن گوشت نیز صادر شد!
منصور پوریان رئیس شورای تأمین دام کشور در خصوص ارزیابی اوضاع تأمین دام در کشور و برخی گمانه‌زنی‌ها درباره عدم تأمین دام به اندازه و مورد نیاز در کشور اظهار کرد: اکنون دام در وضعیت مازاد قرار دارد، به‌طوری که تقریباً ۱۰ استان اعلام کرده‌اند که دام مازاد دارند و خواستار مدیریت وضعیت شده‌اند، به این معنی که اکنون با این وضعیت موجود باید بخشی از این دام که به میزان ۶ میلیون رأس است، ۲ میلیون رأس آن به صورت اورژانسی باید وارد چرخه توزیع شود.
پوریان افزود: با توجه به خشکسالی فراوان و کم‌آبی که موجب مشکلات فراوان و آزار همه تولیدکنندگان شده است، بخش دام از این وضعیت بیشترین تأثیر را می‌پذیرد بنابراین از ۶ میلیون دامی که اعلام شده در ۱۰ استان کشور موجود است، ۲ میلیون دام باید سریعاً وارد چرخه شده و کشتار شود و بخشی از آن هم باید وارد چرخه صادرات شود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در این زمینه دولت باید ورود کرده و خرید حمایتی انجام دهد؛ چراکه طبیعتاً امکانات و زیرساخت‌ها را نداریم و بخشی از این ۶ میلیون رأس هم باید صادر شود.
رئیس شورای تأمین دام کشور در خصوص صادرات دام متذکر شد: وقتی موضوع صادرات مطرح می‌شود، با واکنش‌های زیادی روبه‌رو می‌شویم. در حال حاضر در بخش صادرات عوارض گذاشته شده به این معنی که برای هر کیلوگرم دام سبک نزدیک ۹۲ تومان و در بخش دام سنگین نیز روی هر کیلوگرم تقریباً ۲۵ تومان عوارض گذاشته شده است که می‌توان از سود این عوارض برای بازار داخلی و بازار مصرف، برنامه‌ریزی کرد و اقدامات حمایتی انجام داد.
صدور مجوز صادرات دام زنده سبک و سنگین به شرکت پشتیبانی امور دام واگذار شده است
این مقام مسئول یاداوری کرد: البته همانطور که می‌دانید، به‌منظور تعدیل قیمت بازار و براساس مجوز صادرشده، صدور مجوز صادرات دام زنده سبک و سنگین نیز به شرکت پشتیبانی امور دام کشور واگذار شده است که تاکنون مجوز صدور از کشور برای تعداد زیادی دام سبک اخذ شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهاد شما این است که از محل درآمد این عوارض، برای مصرف داخلی یارانه در نظر گرفته شود؟ توضیح داد: بله، می‌توان از محل اخذ عوارض دام، اقدامات حمایتی بسیار خوبی از بازار مصرف داخلی انجام داد و برای تسهیل امور فعالان این حوزه هزینه کرد.
نه‌تن‌ها مشکلی در بخش دام وجود ندارد، بلکه میزان عرضه هم بسیار زیاد است
پوریان یادآور شد: استان‌های خوزستان، ایلام، فارس، اصفهان و چند استان دیگر عملاً درگیر خشکسالی هستند و اعلام مازاد کرده‌اند که باید هرچه سریع‌تر تعیین تکلیف شوند. از طرف دیگر میزان عرضه دام در این مدت زیاد شده است. همیشه در نیمه نخست سال با ازدیاد عرضه و کاهش مصرف و تقاضا روبه‌رو هستیم و از طرف دیگر هم زایش‌های پاییز و همچنین زمستان و بهار به این مجموعه‌ها اضافه می‌شود؛ بنابراین در بخش دام نه‌تن‌ها مشکلی وجود ندارد، بلکه میزان عرضه هم بسیار زیاد است.
رئیس شورای تأمین دام کشور در خصوص قیمت‌ها عنوان کرد: در زمینه قیمت، در دام سبک از هفته دوم فروردین با کاهش قیمت روبه‌رو بوده‌ایم؛ به این معنی که قیمت‌های بره نر کشتاری در محدوده میانگین کشوری کیلویی ۶۵ هزار تومان بوده است. سایر اقلام دامی هم بعد از آن در قیمت‌های پایین‌تر و تا ۵۵ هزار تومان هم وجود دارد؛ البته بعضی از قیمت‌ها از ۵۵ هزار تومان هم پایین‌تر است.
مجوز واردات ۱۰ هزار تن دام داده شده است
این مقام مسئول در پاسخ به این سؤال که اوضاع واردات دام به چه صورت است؟ بیان کرد: مجوز واردات ۱۰ هزار تن دام داده شده و مرتباً گوشت برای بازار وارد می‌شود؛ بنابراین در بخش گوشت کشور مشکلی وجود ندارد. در بخش قیمت نهایی بعضاً مشکلات بازار و نبود مدیریت مناسب سبب شده که گوشت سرسام‌آور و خودخواهانه قیمت‌گذاری شود و برخی به‌صورت خودسرانه گوشت را با قیمت‌های بالا می‌فروشند و این محصول در بازار به قیمت‌های مختلف عرضه می‌شود.
افزایش سرسام‌آور و خودسرانه گوشت ارتباطی به دامدار ندارد
وی افزود: موضوع قیمت همیشه چالش‌برانگیز بوده است، اما در حالت کلی اگر مدیریت بازار ضعیف باشد، نباید این را به حساب تولیدکننده و دامدار یا نبود دام گذاشت؛ قیمت گوشت در دامداری‌ها خودسرانه و سرسام‌آور نیست و اگر گوشت در قصابی‌ها و توسط برخی افراد سودجو بالاتر از میران واقعی قیمت‌گذاری می‌شود، ارتباطی به دامدار ندارد، بلکه برخی بسیار هدفمند و به‌منظور تأثیر بر بازار واردات چنین اقداماتی را انجام می‌دهند.
رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به این پرسش که راهکار شما برای حل این معضل چیست؟ گفت: این موضوع را باید خود شرکت پشتیبانی امور دام کشور به‌عنوان شرکتی که در بازار است، رسیدگی کرده و این معضل را برطرف کند، این شرکت باید مکان‌های مناسب برای توزیع را شناسایی و بین آن‌ها توزیع کند، نه اینکه بیاید و به جا‌هایی که خودشان به نوعی فروشنده گوشت یا اساساً به‌دنبال سودآوری هستند، گوشت دولتی را به آن‌ها دهد، به این صورت نمی‌توان بازار را مدیریت کرد. مدیریت بازار به این معناست که باید این گوشت با قیمت مناسب به دست مردم برسد چراکه به هر حال برای آن یارانه پرداخته شده است.
پوریان در پایان اظهار کرد: به‌طور کلی نباید اکثر گوشت‌های دولتی برای مصرف داخلی به فروشگاه‌ها داده می‌شود؛ چراکه عملاً فروشگاه همانطور که از نامش پیداست، به‌دنبال سودآوری است، با این اقدام عملاً مکان‌هایی که باید گوشت عرضه شود و مکان مناسبی برای عرضه هم هستند، چیزی نصیب‌شان نمی‌شود و بازار از کنترل و مدیریت خارج می‌شود.