مصوبه جدید و عوامل افزایش قیمت شیر و لبنیات/چند برابر شدن قیمت نهاده ها
کد خبر: ۱۰۱۶۰۲
تاریخ: ۱۰ آذر ۱۳۹۹ - ۱۳:۰۰
نوسانات دو سال اخیر قیمت ارز تأثیر مستقیمی بر تأمین نهاده های دامی مورد نیاز گاوداری های صنعتی گذاشته و این نوسانات در قیمت تمام‌شده شیر خام مؤثر است.
به گزارش نبض بازار ،دولت هم یارانه ۱۳۰ هزار میلیاردی واردات نهاده دامی می‌دهد هم با افزایش قیمت لبنیات این محصول را از سبد خانوار حذف می‌کند و هم تولید کننده را وادار به تعطیلی می‌کند. درباره اهمیت مصرف لبنیات، به خصوص شیر متخصصان علوم تغذیه معتقد هستند که مصرف لبنیات علاوه بر این که تأثیر مستقیمی بر پوکی استخوان و رشد انسان دارد یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت سیستم ایمنی بدن انسان است.
طی چند سال اخیر و بعد از نوسانات قیمت شیر از ابتدای دهه ۹۰ و حذف سهمیه شیر مدارس، تقسیم‌بندی انواع شیر به کم‌چرب و پرچرب و کیسه‌های ۹۰۰ یا ۸۰۰ گرمی و افزایش قیمت‌ها باعث شد که شاهد سیر نزولی سرانه مصرف لبنیات در کشور باشیم که برخی صاحب نظران مانند زهرا عبداللهی رئیس دفتر تغذیه و بهبود سلامت وزارت بهداشت معتقدند سرانه مصرف شیر در ایران یک پنجم کشورهای غربی است و گرانی این محصول به این کاهش دامن می‌زند.
نوسانات دو سال اخیر قیمت ارز تأثیر مستقیمی بر تأمین نهاده های دامی مورد نیاز گاوداری های صنعتی گذاشته و این نوسانات در قیمت تمام‌شده شیر خام مؤثر است. سال گذشته دولت قیمت هر کیلو شیر خام را ۲۹۰۰ تومان مصوب کرد اما کارخانجات تولیدکننده محصولات لبنی معتقد بودند که شیر خام را تا ۳۵۰۰ تومان از دامدار خریداری می‌کنند و خروجی این وضعیت نوسانات شدید در قیمت محصولات لبنی بوده است.
تولیدکننده معتقد بود که دولت تنها ۲۰ درصد نهاده موردنیازش را تأمین می‌کند و قیمت ۲۹۰۰ تومان برای شیر خام به‌هیچ‌عنوان برای دامدار به صرفه نیست و از سویی دیگر کارخانه های لبنی معتقد بودند که شیر را با قیمت های بالاتری خریداری می‌کنند و درنهایت مصرف‌کننده و مردم هم تحت تأثیر شرایط سخت اقتصادی توان خرید محصولات متنوع لبنی را ندارند.
مصوبه جدید و افزایش قیمت شیر و لبنیات
در چنین شرایطی ستاد تنظیم بازار کشور اوایل آذر (روز شنبه) قیمت هر کیلو شیر خام را ۴۵۰۰ تومان تصویب کرد تا قیمت این محصول نسبت به قیمت قبلی خود (۲۹۰۰ تومان) افزایش ۵۵ درصدی پیدا کند. همچنین قیمت هر کیسه نایلونی شیر کم‌چرب ۹۰۰ گرمی از ۴۰۰۰ تومان به ۵۴۰۰ تومان افزایش یافت. یعنی امروز کف قیمت شیر برای شهروندان حداقل ۵۴۰۰ تومان است.
به رغم این که قیمت شیر خام در مصوبه جدید افزایش حداقل ۵۵ درصدی داشته اما رئیس هیئت مدیره اتحادیه دامداران و گاوداران صنعتی استان خراسان رضوی مدعی است که قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر خام در شرایط فعلی و نحوه تأمین نهاده دامی از سوی دولت بیش از ۶۰۰۰ تومان است.
شیر خام ۵۱۰۰ تومانی!
وی می‌افزاید: قیمت «پایه» ۴۵۰۰ تومانی که دولت بابت هر کیلو شیر خام اعلام کرده بدون در نظر گرفتن چربی و در دامداری است که با اضافه شدن ضریب چربی و هزینه حمل‌ونقل به حدود ۵۱۰۰ تومان خواهد رسید اگر دولت ۱۰۰ درصد نهاده دامی را تأمین کند اما مشکل دامدار امروز نهاده‌ای است که پیدا نمی‌شود و هر روز یک قیمت متفاوت در بازار عرضه می‌شود.
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران و گاوداران صنعتی استان خراسان رضوی درباره تأثیر افزایش قیمت شیر خام بر مصرف‌کننده نهایی و سفره مردم می‌گوید: دولت در شرایط فعلی از جیب تولیدکننده هزینه می‌کند و باید بدانیم اگر این شرایط تأمین نهاده ادامه داشته باشد در اسفند شرایط قیمت شیر و گوشت بدتر خواهد شد.
امروز دامدار از جیب می‌خورد وقتی یک کامیون ۱۰ تن جو سال گذشته در نهایت ۱۷ میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شد و امروز به ۵۵ میلیون تومان رسیده که این علاوه بر قیمت هزینه‌های جانبی مانند دارو و کارگر، حمل و نقل و امثال آن است.
چند برابر شدن قیمت نهاده ها
رضایی تصریح می‌کند: زمانی که دولت قیمت ۲۹۰۰ تومان را برای شیر خام مصوب کرد قیمت کلزا در بازار چهار تا پنج هزار تومان بوده و امروز به حدود ۱۵ هزار تومان رسیده است. قیمت سبوس در بازار آزاد ۱۴۰۰ تومان بود و اکنون بیش از چهار هزار تومان است. یونجه‌ای که ما ۱۷۰۰ تومان خرید می‌کردیم امروز به ۴۳۰۰ تومان رسیده است.
وضعیت فعلی گاوداری ها به‌گونه‌ای شده که به طور مثال یک رأس دام سنگین را سال گذشته ۲۷ میلیون تومان خریداری کرده است اما امروز به دلیل نبود نهاده همان دام ۱۹ میلیون تومان هم خریداری نمی‌شود یعنی ارزش دارایی منقول یک دامدار امسال نسبت به سال گذشته به رغم نرخ تورم و هزینه‌های تحمیل‌شده کاهش ۳۰درصدی هم پیدا کرده و دامدار متضرر شده است.
شیر ارزان ترین محصول است!
وی تأکید می‌کند: ما تولیدکنندگان قیمت‌های کارشناسی شده را کاملاً می‌پذیریم، سود هم نمی‌خواهیم اما این قیمت‌های اعلام‌شده کارشناسی شده نیست. علاوه بر این باید بدانید که امروز شیر ارزان ترین محصول تولید در کشور است که از آب هم ارزان تر است. قیمت تمام محصولات چند برابر شده اما قیمت شیر که یک غذای کامل است با وجود تمام هزینه های تحمیل‌شده ارزان مانده است.
کارخانجات لبنی هم ناراضی
مهدی هدایتی نیا دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خاطر نشان می کند: قیمت محصولات لبنی که دولت در ستاد تنظیم بازار اعلام کرده بر اساس قیمت شیر خام «۴۱۵۰ تومان» است. درواقع در جلسه ستاد ابتدا قیمت شیر خام را ۴۱۵۰ تومان مصوب می‌کنند و بعد بر اساس آن قیمت محصولات لبنی را هم تصویب می‌کنند اما بعد از تجمع دامداران و اعتراض آن‌ها اصلاحیه‌ای به قیمت شیر خام می‌زنند و آن را به ۴۵۰۰ تومان می‌رسانند اما قیمت محصولات لبنی را تغییر نمی‌دهند. البته همین قیمت مصوب هم معلوم نیست رعایت شود و دامداران شیر خام را با قیمت ۴۵۰۰ تومان به کارخانه‌ها بفروشند.
وی درباره قیمت محصولات لبنی و تغییر قیمت آن‌ها نیز می‌گوید: به‌جز شیر که یک محصول روزانه است و قیمت مصوب بلافاصله در کارخانه‌های لبنی اجرایی خواهد شد. برای دیگر محصولات مانند پنیر قیمت جدید کمی زمان می‌برد و بعد از فروش محصولاتی که بر اساس شیر خام قیمت قبل تولید شده‌اند قیمت های جدید اعمال خواهد شد. البته باید توجه داشت به جز ۱۰ محصول پرمصرف و با مشخصات ذکرشده در مصوبه ستاد تنظیم بازار دیگر محصولات لبنی مانند ماست و شیرهای طعم دار و غنی شده قیمت شان متفاوت خواهد بود و به میزان درصد افزایش قیمت شیر خام افزایش قیمت خواهند داشت.
سرانه مصرف کاهش و صادرات افزایش
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانه های فراورده های لبنی پاستوریزه خراسان درباره تأثیر افزایش قیمت شیر خام بر سبد مصرف‌کننده نهایی می‌گوید: سابقه نشان داده است که در چنین شرایطی ما شاهد کاهش شدید سرانه مصرف شیر و لبنیات خواهیم بود و در مقابل صادرات این محصولات افزایش خواهد یافت دولت هم در شرایطی که به ارز نیاز دارد از صادرات استقبال می‌کند.
هدایتی نیا می‌افزاید: ما پیشنهاد دادیم یارانه‌ای را که دولت بابت واردات نهاده دامی هزینه می‌کند حذف کند و به‌صورت «بن لبنیات» به قشرهای آسیب‌پذیر جامعه داده شود. متأسفانه چند سال پیش سرانه مصرف لبنیات در استان خراسان رضوی حداقل ۱۱۰ کیلوگرم در سال بوده که امروز به کمتر از ۷۰ کیلو رسیده است و با قیمت‌های جدید کمتر هم می‌شود.
مصوبه لازم الاجراست اما قبولش ندارم
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان گریزی به آمار و ارقام می‌زند تا ثابت کند که تولیدکننده در شرایط فعلی مانند مصرف کننده متضرر است. مصوبه ستاد تنظیم بازار لازم‌الاجراست اما بنده آن را قبول ندارم. زیرا اگر بخواهیم قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر را در شرایط فعلی در صورت تأمین «۱۰۰درصدی» نهاده دامی از سوی دولت برآورد کنیم ۴۲۰۰ تومان خواهد بود که اگر ۱۰ درصد سود تولید را به آن اضافه کنیم ۴۶۰۰ تومان خواهد بود.
وی می‌افزاید: درصورتی که دولت تنها ۵۰ درصد نهاده دامی مورد نیاز دامدار را تأمین کند قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر خام ۵۲۰۰ تومان خواهد بود و اگر ۱۰ درصد سود تولیدکننده را به این قیمت اضافه کنیم قیمت هر کیلو شیر خام ۵۷۰۰ تومان خواهد بود وضعیتی که هم اکنون وجود دارد و دولت کمتر از ۵۰ درصد نهاده موردنیاز را تأمین می‌کند اما اگر ۱۰۰درصد نهاده دامی موردنیاز دامدار به صورت غیردولتی تأمین شود قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر خام ۷۳۶۵ تومان خواهد بود. یعنی دولت قیمتی را برای شیر خام تعیین کرد که باید ۱۰۰ درصد نهاده را تأمین کند اما کمتر از ۵۰ درصد را تأمین می‌کند.
جایگاه لبنیات در سلامت
دکتر مجید غیور فوق تخصص علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره تأثیرات منفی کاهش سرانه مصرف شیر می‌گوید: مصرف لبنیات ارتباط مستقیمی با سلامت دارد و کاهش سرانه مصرف لبنیات هزینه های متعاقب فراوانی را بر جامعه تحمیل خواهد کرد.
باید توجه داشته باشیم افزایش مصرف شیر در خانواده باعث کاهش مصرف نوشیدنی‌های ناسالم هم خواهد شد و اگر شیر گران باشد این اتفاق برعکس می‌شود. افزایش مصرف شیر حتی باعث کاهش شیوع چاقی می‌شود. علاوه بر این مصرف لبنیات منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن به خصوص در شرایط کنونی و در برابر شیوع ویروس کرونا خواهد بود.
چه باید کرد؟
گزاره های مطرح‌شده در این گزارش به خودی خود بیانگر ناکارآمد بودن سیستم و نحوه مدیریت دولت بر سبد کالا های اساسی خانوار است. اگرچه کاهش سرانه مصرف شیر در کشور از ابتدای دهه ۹۰و با حذف یارانه این محصول کلید خورد اما طی چند سال اخیر نوسانات شدید قیمت ارز و تفاوت وسوسه‌انگیز قیمت ارز دولتی با ارز آزاد جولان گاهی برای سوء استفاده گران شده است.
دولت سالیانه حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان یارانه برای واردات نهاده دامی هزینه می‌کند اما به طور دقیق مشخص نیست چه کسانی از این یارانه بهره می‌برند زیرا تولید کننده ناراضی است و حتی حاضر است دام مولد و شیرده خود را کشتار کند که بیش از این متضرر نشود، دولت هر چند ماه یک بار قیمت شیر خام را افزایش می‌دهد.
اما این افزایش قیمت تنها فشار بر مصرف کننده را مضاعف می‌کند ولی تولیدکننده همچنان ناراضی است. اگر جمعیت کشور را ۸۰ میلیون نفر در نظر بگیریم که ۶۰ میلیون نفر از این جمعیت نیازمند حمایت های یارانه ای هستند با تخصیص ۱۳۰ هزار میلیارد تومان به این جمعیت، دولت قادر خواهد بود به ۶۰ میلیون ایرانی ماهیانه ۱۸۰ هزار تومان یارانه یا بن «مواد پروتئینی» بدهد.
بنابراین شاید لازم است دولت یا در نحوه و ساختار تهیه و توزیع نهاده دامی تجدید نظر جدی کند یا یارانه هایی را از تولید کننده بگیرد و به مصرف‌کننده بدهد زیرا عاقبت این ناهماهنگی بین وزارتخانه ها در تأمین، توزیع و نظارت نهاده دامی دودی است که به چشم مصرف کننده و تولید کننده می‌رود و این دور باطل تنها جولان گاهی برای رانت خواران و دلالان سفره مردم خواهد بود.
انتهای پیام.