به گزارش ایسنا، در سال‌های اخیر یکی از مدل‌های تجاری که در مناسبات ایران با کشورهای مختلف به ویژه کشورهای همسایه برقرار شده، تجارت ترجیحی است.
تجارت ترجیحی باعث می‌شود معاملات آسان‌تر انجام شود؛ در واقع تجارت ترجیحی شکلی از مبادله تجاری است که دو کشور با یکدیگر توافق می‌کنند که به منظور تسهیل مراوادات تجاری و عملیات صادرات و واردات، تعرفه برخی از کالاها را پایین آورند.
تعرفه‌های ترجیحی در شرایطی برقرار شد که اقتصاد ایران با تحریم روبرو بود و باعث شد در آن زمان مبادلات تجاری آسان‌تر انجام شود؛ بنابراین تعرفه‌های ترجیحی در شرایط تحریم امتیاز تلقی می‌شود ولی باید در مورد انتخاب کالاهای مورد توافق ترجیحی دقت کرد.
به طور معمول تجارت ترجیحی بیشتر با کشورهای همسایه که حجم مبادلات معمولا با آن‌ها بیشتر است صورت می‌گیرد که ایران هم با برخی کشورهای همسایه از جمله ترکیه تجارت ترجیحی برقرار کرده است.
برقراری تجارت ترجیحی با ترکیه انتقاداتی را از سوی بخشی از فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان در داخل به دنبال داشت، چرا که آن‌ها معتقد بودند با این اتفاق روند واردات کالا آسان‌تر خواهد شد و در نتیجه با سیل کالاهای با کیفیت پایین وارداتی مواجه خواهیم شد و تولید داخل لطمه می‌خورد.
برخی صنعتگران نگران این موضوع بودند که با این قرارداد بازار در اختیار رقیبان خارجی قرار بگیرد، اما مزیت تجارت ترجیحی این است که صنعتگران ایرانی راحت‌تر می‌توانند وارد بازار رقیب شوند.
با وجود این انتقادات و اعتراض‌ها، تجارت ترجیحی ادامه پیدا کرد و به طور مشخص تجارت ترجیحی با ترکیه گسترش پیدا کرد و نهایی شده که ۶۰ تعرفه به تجارت ترجیحی از هر طرف اضافه شود یعنی ۱۲۰ قلم کالای دیگر از ایران و ترکیه در لیست تبادلات دو کشور مشمول تعرفه ترجیحی می‌شوند.
از طرف دیگر بر اساس گفته مقامات اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه صادرات ایران به ترکیه در ۹ ماهه گذشته پس از برقراری تجارت ترجیحی با این کشور رو به افزایش رفته است و واردات از ترکیه کاهش یافته است.
در این بازه زمانی براساس آمارهای اعلام شده ایران پنج میلیارد دلار صادرات به ترکیه داشته است و در همین مدت فقط دو میلیارد دلار از این کشور واردات صورت گرفته است. به عنوان نمونه یکی از کالاهایی که صادرات آن به ترکیه افزایش زیادی پیدا کرده، خرما بوده است. در سال‌های گذشته ایران از نظر صادرات خرما به ترکیه در ردیف‌های پایین قرار داشته است اما سال گذشته و امسال ایران در ردیف دوم صادرکننده خرما به ترکیه قرار گرفته است. خرما جزو کالاهای تعرفه ترجیحی بوده و همین موضوع باعث افزایش صادرات آن به ترکیه شده است.
به نظر می‌رسد برقراری تجارت ترجیحی با ترکیه در مثبت شدن تراز بازرگانی ایران با این کشور تاثیرگذار بوده است و احتمالا در آینده حجم تجارت ترجیحی با این کشور بیشتر خواهد شد.