به گزارش نبض بازار، اگر چه پگاه اصفهان عملکرد خوبی را در سال مالی گذشته ثبت کرد، اما افزایش شدید قیمت شیر خام و رشد ۱۴۲ درصدی هزینههای انرژی، سودآوری این شرکت را در ماههای آتی تحت تاثیر قرار میدهد.
تاریخچه
شرکت شیر پاستوریزه پگاه اصفهان با نماد بورسی غشصفا، یکی از قدیمیترین واحدهای تولیدی گروه صنایع شیر ایران (پگاه) است که از سال ۱۳۳۷ تأسیس شده و از سال ۱۳۳۹ بهرهبرداری خود را آغاز کرده است. این شرکت با سرمایه ثبتشده دو هزار میلیارد ریالی، روزانه حدود ۷۰۰ تن شیر خام دریافت و به بیش از ۱۶۰ محصول لبنی (مانند شیر، ماست، پنیر، خامه و محصولات پودری) تبدیل میکند. با حدود هزار نفر نیروی کار، نقش کلیدی در تأمین محصولات لبنی استان اصفهان و مناطق همجوار ایفا میکند. با این حال، مانند سایر شرکتهای لبنی با چالشهای ساختاری، مالی و عملیاتی روبهرو است.
سهامداران
شرکت صنایع شیر ایران به تنهایی بیش از ۶۱ درصد از سهام شرکت شیر پاستوریزه پگاه اصفهان را تحت تملک دارد. شرکت ایثار اصفهان، شرکت بازرگانی افق کوروش و شرکت ایثار اصفهان و یک شخص حقیقی از دیگر سهامداران عمده شرکت شیر پاستوریزه پگاه اصفهان هستند.
شاخصهای تولیدی و مالی
تولید محصولات لبنی این شرکت در ۹ ماهه منتهی به پایان شهریور ماه سال جاری بالغ بر ۷۳ هزار تن بوده است که جزییات آن به شرح جدول زیر است:
درآمدهای عملیاتی این شرکت در پایان خرداد ماه سال جاری بالغ بر ۳۱ هزار میلیارد ریال بوده است که به جهت تغییر سال مالی شرکت از پایان دی ماه به پایان آذر ماه، این رقم قابلیت مقایسه با سال قبل را ندارد. در پایان خرداد ماه سال جاری سود ناخالص و خالص شرکت بهترتیب ۳۴۰۵ و ۱۶۷۲ میلیارد ریال بوده است. افزایش ۵۲ درصدی قیمت شیر خام در سال ۱۴۰۴ به دلیل گرانی علوفه و بیماریهای دامی و رشد ۴۰ درصدی هزینههای انرژی، حاشیه سود شرکت را تحت تاثیر قرار داده است. با حاشیه سود کلی صنعت لبنی حدود ۵ درصد، شرکت برای جذب این هزینهها تحت فشار است و ممکن است به افزایش قیمت یا کاهش تولید منجر شود.
قیمتهای دستوری
محصولات لبنی پگاه (به ویژه شیر خام و فرآوردههای اساسی) تحت نظارت و قیمتگذاری دولتی قرار دارند. این امر حاشیه سود شرکت را به شدت کاهش میدهد، زیرا هزینههای تولید (مانند خوراک دام، انرژی و حملونقل) در سالهای اخیر با تورم و نوسانات ارزی افزایش یافته، اما قیمت فروش محصولات اصلی ثابت یا محدود مانده است. در سالهای اخیر، شرکت برای جبران این فشارها به بازارهای با ارزش افزوده بالاتر مانند پروتئینهای ورزشی و شیرخشک نوزاد روی آورده که در بازارهای کمتر تنظیمی عرضه میشوند. این استراتژی، شیر خام را به محصولات سودآورتر تبدیل میکند، اما نشاندهنده عمق مشکل در بخش اصلی تولید و قیمتگذاری است.
تسهیلات تکلیفی
البته باید توجه داشت که هر چند دولت در این صنعت قیمتگذاری دستوری دارد، اما برای شرکتهای این صنعت تسهیلات تکلیفی نیز تصویب میکند که به جریان نقدینگی آنها کمک شایان توجهی میکند. بر اساس آخرین گزارش مدیریتی این شرکت، حجم تسهیلات تکلیفی پگاه اصفهان در پایان شهریور ماه سال جاری بالغ بر سه هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴۹ درصد رشد نشان میدهد.
تورم و کاهش تقاضا
طی سالهای اخیر سرانه مصرف لبنیات در ایران به دلیل تورم و قدرت خرید پایین خانوارها کاهش یافته که خروج این محصولات از سبد خرید مصرفکنندگان را در پی داشته است. همچنین رقابت با برندهای وارداتی و داخلی بر کیفیت و قیمت این محصولات فشار وارد میکند.
چالشهای تأمین مواد اولیه
کمبود شیر خام یکی از مشکلات اساسی شرکت است. وابستگی به دامداریهای داخل و خارج استان، با نوسانات فصلی و خشکسالیهای اصفهان، تأمین روزانه ۷۰۰ تن شیر خام را دشوار کرده است. همچنین صادرات شیرخشک کمبود داخلی را تشدید میکند. علاوه بر این، شرکت پگاه اصفهان با مشکلات تجهیزات و سرمایهگذاری مواجه است. در مرداد سال جاری، مناقصه خرید خط بستهبندی بطری اسپتیک بدون شرکتکننده ماند که نشاندهنده تحریمهای وارداتی، کمبود ارز و هزینه بالای تجهیزات است. این امر ظرفیت تولید محصولات استریل (مانند شیر استریلیزه) را محدود میکند.
مسائل زیستمحیطی و انرژی
صنایع لبنی مانند پگاه اصفهان، فاضلاب با BOD و COD بالا تولید میکنند که اگر تصفیه نشود، به منابع آبی آسیب میزند. مطالعات موردی در واحدهای مشابه (مانند پگاه گلپایگان) نشان میدهد شاخصهای آلودگی اغلب با استانداردهای زیستمحیطی (مانند EPA ایران) مطابقت ندارد و نیاز به سرمایهگذاری در تصفیهخانههای پیشرفته وجود دارد. هزینه تصفیه فاضلاب برای رعایت استانداردها سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینههای شرکت را شامل میشود.
علاوه بر این بر اساس آخرین گزارش مدیریتی شرکت، رشد هزینههای انرژی در ۹ ماهه منتهی به ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۴۳ درصد بود که اغلب بابت افزایش تعرفه برق و گاز است و سوددهی شرکت را تحت تاثیر قرار میدهد.