به گزارش نبض بازار- بر اساس گزارشهای داخلی فولاد مبارکه، مصرف گاز در دوره یک ماهه منتهی به ۳۰ مهر ۱۴۰۴ حدود ۱۸۴ میلیون مترمکعب بوده است. مجموع مصرف از ابتدای سال مالی تا همان تاریخ به بیش از ۱.۲۱۳ میلیارد مترمکعب رسیده است. مقایسه با دوره مشابه سال گذشته (۱۴۰۳) نشان میدهد که مصرف گاز در مهرماه ۱۴۰۳ حدود ۳۶۲ میلیون مترمکعب بوده و مجموع سال تا مهرماه به ۲.۴۶۳ میلیارد مترمکعب رسیده است. این کاهش نسبی مصرف گاز میتواند ناشی از کاهش تولید یا اقدامات بهینهسازی باشد، اما هنوز حجم مصرف باقیمانده، فشار سنگینی بر منابع انرژی کشور وارد میکند.
خوراک گاز مصرفی برای تولید فولاد نیز در مهر ۱۴۰۴ به حدود ۱۹۳ میلیون مترمکعب رسیده و مجموع سال تا مهرماه بیش از ۱.۳۵۳ میلیارد مترمکعب گزارش شده است. وابستگی شدید شرکت به سوخت فسیلی باعث میشود که هر نوسان قیمت یا محدودیت عرضه، به طور مستقیم بر تولید و سودآوری فولاد مبارکه اثرگذار باشد.
برق و تولید داخلی؛ کاهش بهرهوری نیروگاه
مصرف برق خریداری شده در مهر ۱۴۰۴ به حدود ۳۱۶ هزار مگاوات ساعت رسیده و مجموع از ابتدای سال ۱.۷۰۹ میلیون مگاوات ساعت است. تولید برق نیروگاه داخلی شرکت در این ماه تنها ۴۷۶ هزار مگاوات ساعت بوده، در حالی که در مهرماه ۱۴۰۳ این رقم ۸۹۳ هزار مگاوات ساعت گزارش شده بود. این کاهش قابل توجه بهرهوری نیروگاه نشان میدهد که فولاد مبارکه همچنان به خرید برق از شبکه سراسری وابسته است و این وابستگی، هزینههای عملیاتی را افزایش میدهد.
مصرف آب نیز وضعیت مشابهی دارد؛ مصرف ماهانه در مهر ۱۴۰۴ حدود ۱.۰۹۸ میلیون مترمکعب و مجموع سال تا همان تاریخ ۷.۶۹۲ میلیون مترمکعب بوده است. در مهرماه ۱۴۰۳، مصرف ماهانه آب حدود ۱.۵۸۶ میلیون مترمکعب و مجموع سال تا همان ماه بیش از ۱۴.۲۰۱ میلیون مترمکعب بوده است. کاهش نسبی مصرف آب، هرچند مثبت به نظر میرسد، اما همچنان میزان مصرف بالا و فشار بر منابع آبی منطقه را نشان میدهد.
نقد عملکرد انرژی و وابستگی به سوختهای فسیلی
با وجود کاهش نسبی مصرف گاز و آب نسبت به سال گذشته، فولاد مبارکه هنوز فشار شدیدی بر منابع انرژی وارد میکند. وابستگی شرکت به گاز و برق خریداری شده، ریسک عملیاتی بالایی ایجاد کرده است. هر اختلال در تأمین گاز در فصول سرد یا نوسانات قیمت جهانی سوخت، میتواند تولید و سودآوری را تحت تأثیر قرار دهد. کاهش تولید برق داخلی نسبت به سال قبل، نشانه عدم بهرهوری کامل نیروگاههای شرکت است و نیازمند سرمایهگذاری جدی در زیرساختها و فناوریهای بهرهوری انرژی است.
هزینهها و ریسک عملیاتی
مصرف انرژی به طور مستقیم هزینههای تولید را افزایش داده است. در مهر ۱۴۰۴، گاز مصرفی بالغ بر ۱۸۴ میلیارد تومان، برق خریداری شده ۳۱۶ میلیون تومان و آب حدود ۱.۰۹۸ میلیون تومان هزینهبرداشته است. خوراک گاز نیروگاه داخلی نیز هزینهای معادل ۱۹۳ میلیارد تومان در پی داشته است. در مجموع، فشار هزینهای ناشی از مصرف انرژی، ریسکهای عملیاتی و مالی شرکت را افزایش داده و بر توان رقابتی آن در بازار داخلی و صادراتی تأثیرگذار است.
بهینهسازی و فرصتها
فولاد مبارکه برای کاهش ریسکها و افزایش بهرهوری، نیازمند اقدامات فوری است:
-افزایش بهرهوری نیروگاههای داخلی برای کاهش وابستگی به برق خریداری شده.
-بهینهسازی مصرف گاز و مدیریت خوراک سوخت برای کاهش هزینه و ریسک نوسانات قیمت.
-ارتقای سیستمهای پایش مصرف انرژی و گزارشدهی شفاف برای تصمیمگیری سریع در شرایط بحرانی.
اعداد و ارقام مصرف انرژی فولاد مبارکه نشان میدهد که این شرکت هنوز با فشار بسیار بالا بر منابع گاز، برق و آب روبهرو است. کاهش نسبی مصرف نسبت به سال گذشته مثبت است، اما وابستگی شدید به سوختهای فسیلی و کاهش تولید برق داخلی، ریسکهای عملیاتی و هزینهای زیادی ایجاد میکند. بدون سرمایهگذاری در بهرهوری انرژی و منابع جایگزین، فولاد مبارکه ممکن است با چالشهایی در زمینه تولید، هزینه و رقابت در بازار مواجه شود.
مدیریت هوشمند انرژی، بهینهسازی خطوط تولید و استفاده از فناوریهای نوین، کلید حفظ پایداری و کاهش ریسک عملیاتی این غول صنعتی خواهد بود. در غیر این صورت، فشار بر منابع انرژی و افزایش هزینهها، میتواند به یک مشکل سیستماتیک برای تولید فولاد در کشور تبدیل شود.
در ادامه بررسیهای مالی و عملیاتی فولاد مبارکه، توجه به مصرف انرژی و منابع طبیعی بخش مهمی از عملکرد شرکت را روشن میکند. طبق آمار مهر ۱۴۰۴، تولید این شرکت شامل ۳۰۳ هزار تن محصولات گرم، ۹۸ هزار تن محصولات سرد، ۲۵ هزار تن محصولات پوششدار و ۱۹۱ هزار تن تختال بوده است. مصرف گاز برای همین دوره حدود ۱۸۴ میلیون مترمکعب گزارش شده، در حالی که مجموع برق مصرفی شامل برق خریداری شده و تولید داخلی نیروگاه حدود ۷۹۲ هزار مگاوات ساعت و مصرف آب نزدیک به ۱.۱ میلیون مترمکعب بوده است.
اگر بازده انرژی را بر اساس کل تولید محاسبه کنیم، مشاهده میشود که هر تن محصول به طور میانگین حدود ۲۹۹ مترمکعب گاز، ۱.۲۸ مگاوات ساعت برق و ۱.۷۸ مترمکعب آب مصرف کرده است. این ارقام نشان میدهد شدت انرژی و منابع مصرفی در فولاد مبارکه بسیار بالاست، به ویژه در مقایسه با استانداردهای بینالمللی صنایع فولاد که برای هر تن محصول گاز و برق کمتری مصرف میکنند.
وابستگی بالا به انرژی شبکه و ریسک عملیاتی
یکی از نکات هشداردهنده، وابستگی شدید به برق خریداری شده از شبکه است. سهم برق تولیدی داخلی تنها بخشی از نیاز شرکت را پوشش میدهد و به همین دلیل، هرگونه اختلال در تأمین برق یا نوسان قیمت گاز میتواند تولید را تحت فشار قرار دهد. این وابستگی علاوه بر افزایش هزینهها، ریسک عملیاتی و مالی شرکت را نیز بالا برده است.
مصرف بالای آب نیز از دیگر چالشهای فولاد مبارکه است. به ازای هر تن محصول حدود ۱.۸ مترمکعب آب مصرف میشود که بیشتر ناشی از فرآیندهای خنککاری و شستشوی خطوط تولید است. با توجه به بحران منابع آب در کشور، چنین میزان مصرفی به هیچ وجه قابل چشمپوشی نیست و شرکت نیازمند بهینهسازی و بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین کاهش مصرف آب است.
تحلیل آمار تولید نشان میدهد که محصولات پوششدار و تختال، به دلیل فرآوری پیچیدهتر، مصرف انرژی بیشتری دارند. این موضوع علاوه بر افزایش هزینههای تولید، میتواند بر بازده مالی و قیمت تمامشده محصول تأثیر منفی بگذارد. بررسی دقیق ترکیب محصولات و تخصیص انرژی میتواند به کاهش هزینهها و افزایش سودآوری کمک کند.