به گزارش نبض بازار- فیلترینگ یوتیوب که بیش از ده سال است مخاطبان این سایت پرطرفدار را به دردسر انداخته، در دانشگاه تهران به پایان رسید. در ظاهر یک مرکز علمی توانایی استفاده از یک دانشگاه مجازی را پیدا کرده، اما در باطن نوعی از اینترنت طبقاتی اجرایی شده است. اینترنت طبقاتی و دستهبندی مردم نه تنها نتیجه مثبتی برای دانشگاه ندارد بلکه موجب نوعی مقاومت مردمی در برابر رفتارهای دولتی نسبت به اینترنت میشود.
به جهت بررسی موضوع فوق، گفتوگو کردیم با علیرضا بزرگمهری، عضو هیئت مدیره انجمن تحول دیجیتال ایران، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
· دسترسی به یوتیوب در دانشگاه تهران به معنای اینترنت طبقاتی است؟
یوتیوب بزرگترین دانشگاه دنیا است. خیلی از کشورها اینگونه عدالت آموزشی برای دسترسی به بهترین محتواهای دنیا را فراهم میکنند. ما در ایران به دلایلی که همیشه در مقابل فناوری ایستادهایم و به خاطر یک دستمال قیصریه را به آتش میکشیم، مقابل یوتیوب ایستادهایم. اینکه یک بخشی از جامعه به شکل برگزیده و خاص به آن دسترسی داشته باشد به معنای اینترنت طبقاتی است. اگر به وعدههای ریاست جمهوری رجوع کنیم، یوتیوب باید برای تمامی مردم ایران از فیلترینگ خارج شود. الان در بسیاری از کشورها مردم مهارتها را میآموزند و براساس آن کسب و کار تشکیل میدهند. یک جوان که بیرون از دانشگاه دنبال مهارت است، چه تفاوتی با یک دانشجو در دانشگاه تهران دارد؟ من از آزادی فیلترینگ دفاع میکنم به جز اینترنت طبقاتی!
· در چه موارد دیگری شاهد اینترنت طبقاتی هستیم؟
ما لیست سفید در سیم کارتها داریم. افرادی وجود دارند که دسترسی به اینترنت بدون فیلتر دارند. برخی از پژوهشگاهها نیز اینترنت بدون فیلتر دارند. شورای عالی فضای مجازی مسئول فیلترینگ و لیست سفید است. وزارت ارتباطات مجری این پروژه است.
· آیا میتوان به این ماجرا کمی خوشبینانه نگاه کرد و آن را مقدمه رفع فیلتر یوتیوب در بیرون دانشگاه دانست؟
نمیتوان رفع فیلتر در دانشگاه را مقدمه رفع فیلتر در بیرون دانست. فیلترینگ در دانشگاه از شورای عالی فضای مجازی و کمیته فیلترینگ میگذارد. به نظر نمیرسد اراده جدی برای رخ دادن رفع فیلتر در سراسر جامعه وجود داشته باشد. ایجاد شعبه توسط شرکتهای شبکههای اجتماعی در کشور الزاماً حرف درستی نیست. مثلاً یک شبکه اجتماعی در یک کشور ثروتمند و بدون تحریم پول درمی آورد، با ایرانی که نمیتوان در آن پول درآورد، واکنش یکسانی داشته باشد.
· جلسه اخیر رفع فیلتر تلگرام و اینستاگرام به چه بابت انجام شد؟
اخیراً جلسهای برای رفع فیلتر تلگرام و اینستاگرام برگزار شد که در نهایت به نتیجه نرسید. ما به عنوان شهروندان خوشحال میشویم که متوجه شویم دلایل دوستان برای عدم رفع فیلتر چه چیزی بوده است؟ نکته اینجاست که فیلترینگ اصلاً موفق نبوده و فقط باعث شده امنیت کشور به واسطه از استفاده از فیلترشکن به شدت کاهش یابد. همچنین از کوچک و بزرگ به فیلترشکن دسترسی دارند و پولشویی این حوزه هم تشدید شده است. در واقع عدم رفع فیلتر نتایج اسفبارتری داشته است. من فکر میکنم دوستانی که مخالف رفع فیلتر هستند و ضد مردم رفتار میکنند، حتماً منفعتی دارند.
· رفع فیلتر واتساپ تا کنون چه نتایجی به دنبال داشته است؟
چون یک پلتفرم پرطرفدار رفع فیلتر شده، همچنان مردم از فیلترشکن استفاده میکنند. رفع فیلتر واتساپ خیلی نتیجه نداشته است. اگر روزی به وضعیت قبلی اینترنت برگردیم و به تلگرام و توییتر و اینستاگرام و ... دسترسی داشته باشیم، آن روز نه کسی دنبال استارلینک و نه فیلترشکن میرود. اگر کسی در آن شرایط دنبال استارلینک و وی. پی. ان رفت قابل بررسی است. ما از همه جوانب ضد اقتصاد و امنیت کشور رفتار میکنیم.
· کشورهای مشابه ایران از نظر فیلترینگ چگونه با فیلترینگ پلتفرمهای معروف رفتار میکنند؟
تعداد کشورهایی که وضعیت مشابه ایران را دارند بسیار بسیار کم است. کشوری مثل کره شمالی انتظاری از حقوق شهروندی ندارد. کشوری مثل چین سکوهای پرقدرت با سرمایهگذاری بالا را در اختیار مردم قرار داده است. سرمایهگذاری چین روی هوش مصنوعی و پلتفرمها در یک سال، از کل واردات ما بیشتر است. ما یا باید به سمت این سبک از سرمایهگذاری برویم یا مردم را آزار ندهیم. در میان این حجم ناترازی در کشور، توان سرمایهگذاری نداریم. عربستان سال گذشته ۵ میلیارد دلار برای هوش مصنوعی بودجه در نظر گرفته است. در ایران ۱.۲ همت مستقیم و غیرمستقیم برای هوش مصنوعی بودجه گذاشتهایم. وقتی وضعیت اقتصادی ما این چنین است، شکست فیلترینگ را هم میبینیم، ادامه این مسیر لجاجت یا منفعت است.