به گزارش نبض بازار- در سالهای اخیر، توسعه نیروگاههای خورشیدی برای تأمین انرژی صنایع فولاد بهعنوان اقدامی در مسیر صنعت سبز و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی مورد توجه قرار گرفته است. ناترازی برق نیز باعث شده توجه به تأسیس نیروگاههای خورشیدی شدت گیرد. در ظاهر، این اقدام میتواند همسو با سیاستهای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و تحقق تعهدات زیستمحیطی کشور باشد. هرچند جنبه محیط زیستی این ماجرا بسیار کمرنگتر از سهم ناترازی در تأسیس نیروگاههای خورشیدی است.
تداوم وابستگی فولادیها
ماهیت فرآیند تولید فولاد به شدت انرژیبر است و نیاز به انرژی پایدار، مستمر و پرقدرت دارد. در حالی که انرژی خورشیدی ذاتاً ناپایدار و وابسته به شرایط جوی و تابش مستقیم خورشید است. حتی با احداث نیروگاههای بزرگ خورشیدی، فولادسازان همچنان نیازمند شبکه برق سراسری یا نیروگاههای گازی برای پشتیبانی شبانه و ایام ابری خواهند بود. در نتیجه، وابستگی کامل به خورشید عملاً ممکن نیست و این طرح تنها نقش تکمیلی خواهد داشت نه جایگزین. فولادیها نیز با احداث نیروگاه خورشیدی صرفاً انتظار خود را بالاتر برده و سرمایههای عظیمی را در این بخش دفن میکنند که برای خودشان دیگر قابلیت چندانی ندارد. فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین سرمایهگذار این حوزه، چندان نتوانسته از برق سراسری بی نیاز شود. اخیراً در فولاد میانه نیز نیروگاه ۵۰ مگاواتی احداث شده که این نیروگاه نیز مشخص نیست جوابگوی مصرف آن کارخانه باشد.
هزینههای نیروگاه خورشیدی
هزینه سرمایهگذاری اولیه نیروگاهها بسیار بالا است. هرکیلووات ۲۰۰ تا ۴۰۰ دلار برآورد هزینه ساخت نیروگاه خورشیدی است. نصب هر مگاوات ظرفیت خورشیدی، علاوه بر نیاز به زمین وسیع و زیرساخت فنی، مستلزم سرمایهگذاری دلاری سنگینی است که در شرایط اقتصادی و ارزی کنونی کشور، بازگشت سرمایه آن برای صنایع فولاد که خود با محدودیت نقدینگی و تحریمهای صادراتی روبهرو هستند، دشوار خواهد بود. احتمال شکست این پروژهها و تعدیل نیرو در فرآیند آن نیز بالاست که میتواند نتایج منفی اجتماعی نیز برای کارخانههای فولاد به دنبال داشته باشد. مسأله تأمین زمین و ملاحظات زیستمحیطی در نواحی صنعتی نیز مطرح است. بسیاری از کارخانههای فولاد در مناطق مرکزی ایران واقع شدهاند که با بحران کمآبی و محدودیت اراضی روبهرو هستند. نصب مزارع خورشیدی در این مناطق میتواند رقابت ناپایدار میان نیاز صنعتی و منابع طبیعی را تشدید کند.
با این حال، نباید جنبههای مثبت را نادیده گرفت. نیروگاههای خورشیدی میتوانند در کاهش مصرف برق شبکه در ساعات پیک، مدیریت بار و بهبود تصویر زیستمحیطی صنایع فولاد نقش مؤثر ایفا کنند. همچنین با پیشرفت فناوری ذخیرهسازی انرژی (باتریهای صنعتی و سیستمهای حرارتی)، در آینده بخشی از این مشکلات فنی ممکن است برطرف شود.
کارشناسان چه میگویند؟
سعید مهذب ترابی، درباره ساخت نیروگاههای خورشیدی توسط صنایع فولاد به «نبض بازار» گفت:
نیروگاههای خورشیدی میتوانند هر وقت آفتاب باشد برق تولید کنند. اگر میزان مصرف انرژی در شب نسبت به روز کاهش محسوسی نداشته باشد، معادل این نیروگاه خورشیدی که در روز از شبکه برق میگیرند، باید از شبکه سراسری یا نیروگاه حرارتی برق بگیرند. در بخش انرژی نیروگاههای خورشیدی میتوانند کمک کنند، اما در تأمین برق صنایع نسبت به رفتار هر کارخانه متفاوت است. کارخانههایی که رفتار بارشان به صورت یکنواخت است، نیروگاه خورشیدی نمیتواند کمکی به مصرفشان در شب کند. کارخانه باید مصرف متنوعی در روز و شب داشته باشد که نیروگاه خورشیدی بتواند از انرژی ذخیره شده خود در شبها به آن کارخانه کمک کند.
در دو دهه اخیر هزینه احداث نیروگاههای خورشیدی کاهش پیدا کرده است. یک زمان تا سه برابر نیروگاه حرارتی هزینه داشت. الان هزینه ساخت نیروگاه خورشیدی، معادل نیروگاه حرارتی است. به ازا هر کیلوات بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ دلار ساخت آن هزینه میبرد. از نظر سرمایهگذاری قابل رقابت با نیروگاههای حرارتیاند، اما از این جهت که نیروگاههای حرارتی بدون گاز و سوخت انرژی تولیدشان ممکن نیست، نیروگاههای خورشیدی نسبتاً برتری دارند.