به گزارش نبض بازار- مشکل گاز صنایع فولادی اگر زمانی توزیع بود، حالا به قیمت هم رسیده است. دولت بدون اطلاع کارخانهها اقدام به افزایش قیمت نرخ گاز تا چندین برابر کرده است. این در حالیست که در پاییز و زمستان پیش رو زمزمه قطعی گاز هم به گوش میرسد. قیمت گاز متغیر و قطع گاز متداوم، دو بحران اصلی پیش رو صنایع فولادی در زمستان است که دولت باید نسبت به آن پاسخگو باشد.
به جهت بررسی موضوع فوق، گفتوگو کردیم با میثم فتحی، کارشناس انرژی، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
· ناترازی گاز هر روز بیشتر به ما نزدیک میشود. چرا دولت نسبت به تأمین گاز صنایع طی سالهای اخیر تا این حد بی توجهی به خرج داده که حالا صنایع فولاد با نگرانی جدی نسبت به زمستان فعالیت کنند؟
ما از اواسط دهه هفتاد که میدان گازی پارس جنوبی کشف شد و شروع به توسعه آنجا دادیم، تولید گاز داخل کشور به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد. سیاست کلی کشور مبنی بر افزایش سهم گاز در سبد انرژی کشور بود. قوانین و روشهای مختلفی هم دنبال شد تا سبد انرژی کشور عمدتاً بر اساس مصرف گاز طبیعی طراحی شود. وقتی این اتفاق افتاد خطوط گاز شهری و روستایی افزایش پیدا کرد و مصرف گاز کشور رشد جدی یافت.
این مسأله در صنایع از جمله صنعت فولاد و نیروگاهها و پتروشیمی هم تکرار شد. وابستگی زیاد به گاز باعث شد وقتی یک حدی از مصرف بالا میرود، دچار ناترازی شویم. وابستگی تک محصولی به گاز، باعث فشار بر صنایع و رشد قیمت گاز شده است. ما در تابستان مشکل چندانی برای گاز نداریم و سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان هستیم. مسأله اینجاست که گاز را در جای غلطی استفاده میکنیم. گاز در ایران به صنایع غیرعمده و بخش خانگی ارائه میشود. ما جاییکه میتوانستیم از تجهیزات بهتر استفاده کنیم، بهره وری ما کاهش یافته است. در فصل سرد سال ناچار میشویم گاز صنایع فولاد را قطع کنیم تا بتوانیم گاز بخش خانگی را تأمین کنیم. این میزان ناترازی در فصول سرد سال به میزان ۳۰۰ میلیون مترمکعب میرسد. میزان مصرف ما اگر همه گاز استفاده کنند، ۳۰۰ میلیون مترمکعب بیشتر از تولیدمان است. اگرچه در زمستان تولید ما هم بیشتر است.
· طبق شنیدهها قیمت گاز صنایع در چند وقت اخیر نوسان قابل توجهی داشته است. گاز صنایع به چه شکل محاسبه میشود؟
ما یک فرمول برای قیمت صنایع داریم که این فرمول در نقاط مختلف دنیا وجود ندارد. این فرمول میگوید نیمی از قیمت گاز ۴ هاب بزرگ دنیا به اضافه کل قیمت گاز داخلی میکنیم که قیمت خوراک پتروشیمی در میآید. دیگر صنایع از جمله فولاد ضریبی از قیمت خوراک پتروشیمی هستند. وقتی قیمت گاز را وابسته به قیمت جهانی در نظر گرفتیم، در فصول مختلف با قیمتهای متفاوتی مواجه میشویم. اگرچه جا دارد که این فرمول اصلاح شود. فولادیها در فصل سرد سال قیمت بیشتری برای گاز میپردازند. قیمت گاز حتی کشش قیمتی هم دارد. هر کشور منطق قیمتگذاری خاص خود را دارد و ما هم به این شکل قیمت را محاسبه میکنیم.
· چرا دولت که نمیتواند گاز فولادیها را تأمین کند، وعدههای متعدد میدهد؟
مشکل اینجاست که به صنایع مجوز میدهند، بعد گاز آن را تأمین نمیکنند. وقتی دولت در حال صدور مجوز کارخانههای فولاد بود باید فکری به حال گاز آنها میکرد. پیشبینیهای غلظ در دولت باعث چنین وضعیتی شد. مجوزهای بسیاری در حوزه پتروشیمی در دهه نود صادر شد، اما خوراک آن کاملاً فراموش شده بود. تا پایان برنامه هفتم توسعه در صورت اجرا، فقط در صنعت پتروشیمی با دو برابر شدن مصرف خوراک و سوخت به ۱۶۹ میلیون مترمکعب در روز میرسیم. دولت باید این روند را اصلاح کند. وقتی ناترازی داریم چرا هنوز هم در بافت روستایی به تداوم لوله کشی ادامه میدهیم؟ باید سبد انرژی کشور را گسترش دهیم. ۷۰ درصد انرژی کشور به گاز طبیعی وابستگی دارد.
· آیا ایران کشوری گران درحوزه انرژی است؟
ما کشور گران قیمتی در حوزه انرژی نیستیم، اما مشکل اینجاست که ناترازی وجود دارد. ما قیمت انرژی را زیاد کنیم صنعت از هم میپاشد. آسیب افزایش نرخ انرژی صنایع صرفاً به خود آن صنعت خلاصه نمیشود و دیگر بخشهای اقتصاد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
· آیا زمستان امسال بیشتر از سال گذشته شاهد قطعی گاز صنایع خواهیم بود؟
تقریباً وضعیت گازی ما مشابه سال گذشته است و افزایش مصرف قابل توجهی نخواهیم داشت. صنعت پتروشیمی مقداری گاز بیشتری میخواهند که گازشان قطع میشود. شرکت ملی پتروشیمی باید تعیین کند که توزیع گاز پتروشیمی چگونه است. فولادیها نسبت به سال گذشته بیشتر نشدند و قطعی گازشان مانند سال گذشته است. دمای هوا اگر پایینتر از حد معمول بیاید، گاز بیشتری قطع خواهد شد. اگر هوا مثل سال ۱۴۰۲ گرم باشد، گاز قابل تأمین بیشتری برای صنایع فولادی باقی میماند. سال ۱۴۰۲ قطعی گاز خیلی کم بود.
· هنگام قطع برق، صنایع میتوانند راهکارهای مختلف از جمله استفاده ژنراتور و سرمایهگذاری در برق خورشیدی را دنبال کنند، اما برای قطع گاز نمیتوانند اکتشاف کنند.
خرید ژنراتور و تأمین برق به اشکال مختلف، کاملاً با تأمین گاز متفاوت است. صنعت فولاد عموماً از برق استفاده میکند. گاز صنعت فولاد کمتر از برق تأثیرگذار است. جایگزین گاز در صنعت فولاد هم وجود ندارد. خود گاز در فولاد مهم است و سوخت خیلی مهم نیست. مسأله گاز به طور کلی باید حل شود. تنها راهکار ما افزایش تولید گاز و بهره وری مصرف است. به جای اینکه گاز را در شبکه خانگی و گلخانهها و ... مصرف کنیم، باید آن را بهره ور کنیم. صرفهجویی در بخش مصرف هم گاز در دسترستری به صنایع میرساند. توسعه میدان در نهایت مهمترین راهکار برای تأمین گاز صنایع است. اولین قرارداد توسعه میدان بالادستی صنعت پتروشیمی هم طبق شنیدهها به زودی امضا میشود.