به گزارش نبض بازار- صنعت فولاد به صادرات زنده است، اما صادراتی که دچار مشکل ناترازی، مکانیسم ماشه، فولادسازشدن مقاصد صادراتی و رکود جهانی شده است. تداوم این روند میتواند کارخانههای فولادی در ایران را به سرعت تعطیل و سرمایه موجود در آنها را به سوی بازارهای کوتاه مدت حبس شونده مانند طلا و ارز بکشاند. این خطر از آنچه در مطبوعات گفته میشود به بازار فولاد ایران نزدیکتر است.
صادرات بی برنامه فولاد
بدون صادرات، صنعت فولاد ایران رسما با یک شکست تاریخی مواجه میشود. در صورت جلوگیری از صادرات فولاد با مکانیسم ماشه، تنها تولید داخل مورد توجه قرار میگیرد که آن هم دچار نوسانهای جدی است. در چنین وضعیتی کارخانههای بسیاری با ورشکستگی و یا کاهش قیمت محصول مواجه میشوند. اما مسأله تنها مکانیسم ماشه نیست. مشکلات جدیتری از مکانیسم ماشه در روند صادرات فولاد ایران وجود دارد که ناشی از مدیریت نادرست این روند در وزارت صمت و صنایع فولادی است. بخش خصوصی و دولتی ایران نتوانستهاند بازارهای پایدار و متنوعی برای این محصول پیدا کنند که در شرایط خاص هم آسیب کمتری ببینند.
یکی از بزرگترین مشکلات صادرات فولاد ایران مقاصد آن هستند. مقاصدی که به مرور زمان خودشان فولادساز شدهاند و دیگر نیاز حیاتی به فولاد ایران ندارند. هرچند چین هم به عنوان بزرگترین فولادسازجهان از ایران فولاد میخرد، اما انگیزه چین، بهره کشی از مواد اولیه و فولاد ارزان قیمت ایران است. دیگر کشورها نیز به مرور رویه چین را دنبال خواهند کرد و فولاد ایران به عنوان یک محصول ارزان قیمت که خطر تحریم هم در پی دارد، مورد سوءاستفاده کشورهای دیگر قرار میگیرد.
صادرات به مقاصد فولادی
«۴۲ درصد ظرفیت تولید فولاد ایران در حال حاضر خالی است. با وضعیت فعلی این روند تا ۵۰ درصد نیز رشد میکند. از سوی دیگر مقاصد صادراتی فولاد ایران فولادساز شدهاند.»
این بخشی از صحبت محبوب نژاد، معاون فولاد تکنیک در همایش تابآوری صنعت فولاد در اصفهان است. او مدعی است که مقاصد ایران فولادساز شدهاند و ایران در حال خام فروشی محصول اولیه فولاد به این کشورهاست.
او در ادامه به نکته حساستری اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر ۱۲ میلیون تن صادرات و ۱.۷ میلیون تن واردات فولاد داریم. با ۹۰ دلار در هر تن، مواد معدنی را صادر میکنیم.»
چنین ادعایی نشان از افول صنعت فولاد و تمایل به واردات به جای تولید انبوه است. تداوم این روند نه تنها بحران کارگری در این صنعت را بیشتر میکند، بلکه ایران از میان صادرکنندگان هم فولاد حذف خواهد شد. حذف ایران از میان کشورهای فولادی به سرعت نیز جبران خواهد شد و انگیزه فراوانی برای رقابت با ایران در میان کشورهای در حال توسعه از جمله ویتنام وجود دارد.
سراب صنعت ساختمان
برابر چنین بحرانی، برخی مدعیاند که صنعت ساختمان و خودرو فولاد را نجات میدهد. این صحبت بدون توجه به رکود سنگین بازار تولید مسکن و کاهش تقاضا برای ورق خودرو است. در همین نشست گفته شد که ۱۷ میلیون تن از مصرف فولاد کشور متعلق به ساختمان است که نسبت به وسعت و ساختار اقتصاد ایران، رقم اندکی است. رقمی که هر روز سیر نزولی را هم در پیش دارد و به نظر میرسد بعد از تحریم و ناترازی انرژی و از دست رفتن مقاصد صادراتی، صنعت ساختمان هم ضربه آخر را به فولاد خواهد زد.