به گزارش نبض بازار، صنایع فولادی درگیر کمبود مواد اولیهاند. از جمله ذوب آهن اصفهان که اخیراً مطرح شده به یک واردکننده زغال تبدیل شده است. سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ ایران، در این گفتوگو به موضوع فقدان صرفه اقتصادی زغال در داخل و تعطیل شدن معادن اشاره کرد. ذوب آهن با سیستم قدیمی خود به جای گاز، از زغال سنگ برای تولید استفاده میکند. او مدعی است که رانت حاصل از انرژی در صنایع فولادی، باعث استفاده بیش از حد از گاز شده است. از سوی دیگر کمبود گاز نیز گریبان دیگر صنایع فولادی را گرفته که از زغال استفاده نمیکنند. در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانیم:
· اخیراً از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد مطرح شده که ذوب آهن به علت واردات زغال سنگ دچار زیان شده است. این ادعا تا چه حد درست است؟
بدنیست بدانید که ۹۰ درصد فولاد دنیا با زغال سنگ تولید میشود. کشور ما، چون منابع گازی دارد، از گاز برای تولید فولاد استفاده میکند. در دهه ۴۰ و ۵۰ که ذوب آهن ایران بر مبنای کوره بلند احداث شد، اساس آن بر ساختار مواد معدنی بوده است. الان حدود ۶۰ سال است که این کارخانه تولید دارد. شما برای اینکه فولاد تولید کنید، باید ترکیبی از چند زغال را باهم داشته باشید. در این ترکیب یک برندی به نام هارد پریمیوم دارد که فقط استرالیا تولید میکند و ۱۰ تا ۱۵ درصد مصرف ککسازی را تشکیل میدهد. در همین حدود ۱۰ درصد هم واردات آن طبیعی است و ۶۰ سال است که ذوب آهن واردکننده آن است. تاکنون مشکلی برای واردات این محصول وجود نداشته و اساس طراحی آن بر این مبنا بوده است.
· قیمت زغال سنگ داخلی و خارجی چقدر است؟
برخی از دوستان میخواستند به ذوب آهن کمک کنند، قیمت زغال سنگ را به صورت مصنوعی طی ۱۵ سال اخیر، پایین نگه داشتهاند. پایین نگه داشته شدن قیمت زغال سنگ، صرفه اقتصادی این محصول را از بین برده است. در چنین شرایطی معادن زغال تعطیل میشوند. شما به سیستم کدال ذوب آهن مراجعه کنید، سال گذشته قیمت زغال وارداتی ۲۱ میلیون تومان و قیمت زغال داخلی ۷ میلیون تومان بوده است. در حالیکه در دنیا چنین اختلاف قیمتی در زغال نداریم. در دنیا بهترین و بدترین مارک زغال ۳۰ درصد اختلاف دارند، اما در ایران ۳۰۰ درصد اختلاف داریم. در چنین شرایطی معادن تمایل به تعطیلی دارند. کشور ما از نظر زغال خیلی غنی است و ذخایر دست نخوردهای داریم.
· آیا صنایع فولاد ترجیح میدهند با گاز تولید کنند؟
در استفاده از گاز برای فولاد، یک رانت ۹۰ درصدی وجود دارد. دلیل اینکه سیستمهای احیا مستقیم با گاز کار میکنند، رانت انرژی است. صنایع به دنبال رفتن به سوی گاز هستند، اما دیگر در کشور گازی وجود ندارد. همین الان هم روز به روز تولید گاز کاهشی میشود. ناترازی انرژی هم شاهد هستید. وقتی شما با گاز تولید میکنید، مصرف برق هم بالا میرود. در حالیکه اگر با زغال تولید کنید، مصرف برق صفر میشود.
· به طور کلی مشکل اساسی ذوب آهن در فرآیند تولید چیست؟
مشکل ذوب آهن هم ربطی به زغال ندارد. اولین مسأله نیروی مازاد ذوب آهن است که به جای ۶ هزار نفر، نزدیک ۱۷ هزار نفر نیرو دارد. دومین مشکل هم قیمت زغال وارداتی است. ذوب آهن سال گذشته ۵۵ درصد زغال خود را وارد کرده است. همین مسأله باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات ذوب آهن شده است. ذوب آهن هیچوقت مشکلات خود را به صورت جامع ندیده است. ما هم در جلسات مختلف گفتهایم که با شکل فعلی فولادسازی، همه یارانه انرژی میگیرند، اما ذوب آهن نمیگیرد و باید این روند را اصلاح کند.
· آیا ذوب آهن برای حل مشکل معدن، اقدام به خریداری معدن نکرده است؟
در راستای همین موضوع، ذوب آهن چندین معدن خریده است. معدن زغال البرز شرقی و مرکزی را خریدهاند. سیستم اداری ذوب آهن دولتی است و نمیتوانند کاری را از پیش ببرد. حتی با خرید این دو معدن هم نتوانستند درست تولید کنند. تولید زغال ذوب آهن در هر تن ۱۱ میلیون تومان است. ما گفتهایم ۱۰ میلیون تومان از بخش خصوصی بخرید، هم معادن تقویت میشوند هم برای ذوب آهن به صرفه است. من دهه هشتاد مدیرعامل زغال سنگ کرمان بودم، در آن مقطع سالانه ۷۵۰ هزار تن کنسانتره زغال تولید میکردیم. سال گذشته تولید آنجا ۱۰۱ هزار تن شده است. علت این افت تولید مسأله اقتصادی است. دیگر صرفهای برای تولید زغال وجود ندارد.