به گزارش نبض بازار-واردات خودرو آنقدر در پیچ و خم‌های عجیب دولت و بخش خصوصی گیر کرد، که کار به دیگر صنف هم گره خورد. ارز لازم برای واردات خودرو محل دعوا اساسی میان واردکنندگان و دولت است. دولت نیز به راحتی ارز لازم برای واردات خودرو را اختصاص نمی‌دهد و حتی راهکار استفاده از ایرانیان خارج از کشور را مطرح کرده است. واردکننده نیز بالاخره راهی برای پیشبرد کار‌های خود پیدا خواهد کرد و منتظر دولت باقی نخواهد ماند. در این بین ورود واردکنندگان خودرو به حوزه صادرات پسته، اتفاق عجیبی است که جهت تخصیص ارز و تسهیل روند واردات خودرو از سوی واردکنندگان پیگیری می‌شود. اما این اقدام تا چه حد باعث زیان جدی به بازار پسته ایرانی شده است؟

رژه خودرو در مقابل پسته

ماجرا از این قرار است که چند سال قبل واردکنندگان و مونتاژکاران به سوی بازار خشکبار هجوم آوردند. استفاده از پتانسیل‌های گمرکی در کنار تهسیل واردات خودرو از طریق صادرات خشکبار، تخصیص ارز و سپس واردات خودرو، چند مرحله از اقدامات واردکنندگان در چند وقت اخیر است. این موضوع در ظاهر شاید برای بازار ایران مفید هم باشد، اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که پای درد و دل فعالان واقعی بازار پسته و خرما بنشینیم. طبق ادعا تعدادی از فعالان این صنف، واردکنندگان پسته ایرانی را ۱ دلار زیر قیمت دیگر صادرکنندگان پسته به بازار‌های خارجی ارائه می‌کنند. همین موضوع باعث شکست بازار و ایجاد چالش برای فعالان این حوزه شده است. صادرکنندگانی که به شکل سنتی در بازار‌های چین و اروپا حضور قابل توجهی داشتند، حالا با رقیبی داخلی مواجه شده‌اند که بیشتر از هرگونه تحریم در حال ضربه زدن به آن هاست. برای خودرویی‌ها فرقی نمی‌کند که پسته را به چه قیمتی و با چه سودی به خارجی‌ها بدهند، صرفاً انجام موفق صادرات پسته و اخذ ارز، می‌تواند مشکل آنها را حل کند. درحالیکه عده قابل توجهی که به صورت سنتی کار و پیشه آنها صادرات پسته ایرانی و ارتقا سهم و کیفیت پسته در خارج از کشور بوده، حالا با بحران اساسی مواجه شده‌اند.

خطر جدی برای اعتبار پسته ایران

یکی دیگر از خطرات خودرویی‌ها برای بازار پسته، مسأله کیفیت است. صادرکنندگان حرفه‌ای و قدیمی پسته ایران، شناخت کاملی از اصول بهداشتی، کیفیتی و سلیقه بازار‌های خارجی دارند. همین موضوع باعث تنظیم میزان کیفیت محصول و نیاز طرف مقابل طی سال‌های اخیر شده بود. خودرویی‌ها به علت بی اطلاعی از این موضوعات و عدم تعهد به بازار پسته، محصول خود را بدون هیچگونه خلاقیت و اهمیتی به مشتری خارجی ارائه می‌کنند. این موضوع باعث شده در دو سال اخیر میزان ریجکت شدن محصول ایرانی در اتحادیه اروپا افزایش یابد. همین مسأله نگرانی جدی در رابطه با احتمال مسدود شدن روند صادرات پسته ایران را به دنبال داشته است. عدم کیفیت سنجی محصول ایرانی و صادرات غیراصولی آن، نه تنها کار واردکنندگان را خراب می‌کند بلکه دیگر فعالان قدیمی این حوزه نیز بازار‌های خود را از دست می‌دهند.

خودرو ارز بر و پسته ارزآور

در حالیکه کشور دچار مشکل اساسی در تأمین ارز است، دست گذاشتن روی یک محصول سنتی ارزآور و نابود کردن بازار‌های هدف آن، یک اشتباه استراتژیک محسوب می‌شود. فعالان خودرویی یک بازار ارزآور قدیمی را نابود می‌کنند تا یک بازار ارزبر پر ابهام را تقویت کنند. نکته قابل توجهی سکوت دولت در قبال این رفتار هاست. دولت و بانک مرکزی قرار بود حمایت‌هایی در رابطه با فعالان صادرکننده پسته داشته باشند تا پیمان سپاری ارزی آنها دچار مشکل نشود، اما آنچه الان اتفاق افتاده، تداوم فعالیت خودرویی‌ها در بازار پسته و خشکبار و عدم حمایت دولت از فعالان این حوزه است. طبق شنیده‌ها بازار پسته ایران در سه سال اخیر با کاهش صادرات جدی مواجه شده است.