به گزارش نبض بازار-در هفتههای اخیر، جدایی شرکت فولاد سبا از فولاد مبارکه بهعنوان یک تصمیم ساختاری از سوی نهادهای بالادستی در حوزه صنعت فولاد اعلام شد. این تغییر که در قالب تفکیک مالکیت و مدیریت در دستور کار قرار گرفته، با هدف افزایش بهرهوری و استقلال عملیاتی صورت گرفته است. با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که این اقدام میتواند در کوتاهمدت پیامدهای منفی جدی برای هر دو شرکت و حتی بازار فولاد کشور به همراه داشته باشد.
فولاد سبا؛ بازوی تولیدی مهم در زنجیره فولاد مبارکه
فولاد سبا یکی از واحدهای تولیدی کلیدی فولاد مبارکه محسوب میشد که با ظرفیت تولید ۱. ۶ میلیون تن ورق گرم نازک در سال، نقش مهمی در زنجیره تأمین این هلدینگ بزرگ داشته است. این شرکت در سالهای اخیر، بخش عمدهای از نیاز بازار داخلی به ورقهای فولادی سبک را پوشش میداد و با برخورداری از زیرساختهای بهروز، بخشی از تولید صادراتی فولاد مبارکه را نیز تأمین میکرد.
هزینه، هزینه، هزینه
یکی از پیامدهای منفی این جدایی، از دست رفتن مزیت مقیاس در فولاد مبارکه است. با یکپارچگی قبلی، این مجموعه میتوانست با کاهش هزینههای سربار و تکرار واحدهای پشتیبان، به سود عملیاتی بیشتری دست یابد. اکنون با تفکیک فولاد سبا، فولاد مبارکه مجبور به بازطراحی بخشی از زنجیره تأمین، لجستیک، و منابع انسانی خواهد شد که هزینهبر و زمانبر است.
بر اساس گزارشهای منتشرشده، حاشیه سود عملیاتی فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۲ درصد بود. تحلیلگران معتقدند این سود در سال ۱۴۰۳ ممکن است تا ۳ الی ۵ درصد کاهش یابد، در صورت عدم جایگزینی مناسب ظرفیت از دسترفته فولاد سبا.
سردرگمی بازار و کاهش قدرت چانهزنی
از منظر بازار نیز این جدایی، اختلالاتی به همراه خواهد داشت. مشتریان عمده فولاد، از جمله خودروسازان، سازندگان لوازم خانگی و صنایع نفت و گاز، عادت به تعامل با یک سیستم متمرکز داشتند. اکنون با تفکیک دو برند، نه تنها قدرت چانهزنی کاهش مییابد بلکه ممکن است قیمتگذاری و تأمین سفارشات نیز با تأخیر یا ناهماهنگی همراه شود.
همچنین، فولاد مبارکه در سال گذشته با سهم بیش از ۴۰ درصدی از تولید فولاد تخت کشور، جایگاه اول را در بین تولیدکنندگان داشت. این سهم در صورت عدم حفظ همکاری عملیاتی با فولاد سبا میتواند بهشدت افت کند و فضای رقابتی را به نفع رقبا، بهویژه بخش خصوصی، تغییر دهد.
فشار مالی بر فولاد سبا؛ استقلالی با هزینه بالا
فولاد سبا پس از جدایی، نیازمند ایجاد ساختارهای مستقل برای مالی، فروش، تحقیق و توسعه و فناوری اطلاعات است. این تغییرات بهویژه در شرایط فعلی اقتصاد کشور، با محدودیت منابع و نوسانات نرخ ارز، فشار مالی زیادی را به شرکت تحمیل خواهد کرد. تحلیلها نشان میدهند که راهاندازی این ساختارهای مستقل ممکن است تا ۱۵۰۰ میلیارد تومان هزینه دربر داشته باشد، بدون آنکه در کوتاهمدت سودآوری خاصی ایجاد کند.
پیامدهای منفی برای سهامداران
در روزهای نخست پس از اعلام این تصمیم، واکنش بازار سرمایه نیز قابلتوجه بود. ارزش سهام فولاد مبارکه در بورس تهران، طی یک هفته حدود ۷ درصد کاهش یافت. این موضوع نشاندهنده نگرانی سهامداران از آثار منفی تصمیمات ناگهانی و نبود شفافیت کافی در اجرای برنامههای تفکیکی است. بهویژه که جزئیات دقیقی از سازوکار انتقال داراییها، کارکنان و قراردادهای جاری فولاد سبا منتشر نشده است.
تفکیک بدون زیرساخت، تهدیدی برای صنعت فولاد
در مجموع، اگرچه استقلال ساختاری شرکتها میتواند در بلندمدت به بهرهوری بیشتر منجر شود، اما شرایط فعلی بازار فولاد، نیاز به انسجام و پایداری بیشتری دارد. تصمیم جدایی فولاد سبا از فولاد مبارکه اگر بدون برنامهریزی دقیق، هماهنگی حقوقی و مدیریتی و حمایت دولتی کافی انجام شود، ممکن است نهتنها باعث تضعیف این دو شرکت شود، بلکه رقابتپذیری کل زنجیره فولاد ایران را در بازارهای بینالمللی تحت تأثیر قرار دهد. بهتر است سیاستگذاران و مدیران اجرایی، بازنگری جدی در روش اجرای این تصمیم داشته باشند و از آسیبهای ساختاری بلندمدت جلوگیری کنند.