به گزارش نبض بازار- جامعه و دولت انتظار داشت که خصوصیسازی ایران خودرو شرایط خرید را برای مردم بهتر کند و خودروهای با کیفیتتری نیز در دستور کار این مجموعه قرار بگیرد. با این وجود کاری که تاکنون در ایران خودرو انجام شده، تداوم گران کردن خودرو و تلاش برای گرانتر کردن آن در ماههای پیش رو است. مهمترین سد ایران خودرو، دولت و نهادهای وابسته قیمتگذاریاند که حالا ایران خودرو دست به شکایت از آنهازده است.
سابقه تنش دولت و ایران خودرو
نخستین تنش میان دولت و ایران خودرو به تلاش ایران خودرو برای افزایش قیمت برمی گردد. ایران خودرویی که صاحبان جدید آن قول داده بودند این مجموعه را متحول کنند، اما راهی جز مسیرهای معیوب قبلی از جمله افزایش قیمت، پیش نگرفتند. ایران خودرو اگرچه یک مجموعه زیان ده است، اما تنها راه عبور از بحران برای آن، افزایش قیمت نیست. در نهایت پیش از جنگ ۱۲ روزه ایران خودرو بدون توجه به نظر شورای رقابت، وزارت صمت و سازمان مصرفکنندگان، افزایش بیش از ۱۵ تا ۲۲ درصد را اعمال کند.
دولت نیز در مقابل این رفتار ایران خودرو رسما کاری نتوانست انجام دهد. پس از دولت، مجلس وارد صحنه شد و از ایران خودرو خواست که نسبت به رفتار خود پاسخگو باشد، اما ایران خودرو به جای اینکه یک قدم به عقب برگردد، یک عقب از جایی که ایستاده بود جلوتر آمد و از دولت و مجموعههای قیمتگذار خودرو، شکایت کرد. شاید برایتان جالب باشد که چرا یک شرکت زیان ده با میزان استاندارد و محبوبیت پایین میان مردم باید دست به شکایت از دولت بزند. ایران خودرو به علت جلوگیری از افزایش قیمت و قیمتگذاری دستوری توسط دولت و زیرمجموعههای آن، شکایت کرده است.
امکانات دولتی را پس دهید
برخی از کارشناسان خودرو مدعیاند که ایران خودرو اساساً خصوصی نشده و عدهای از بخش خصوصی، سوار بر امکانات دولتی شدهاند. کماکان بخشهای قابل توجهی از سهام این شرکت به صورت مستقیم و غیرمستقیم متعلق به دولت است. از سوی دیگر با وجود انحصار موجود در بازار و عدم اجازه دولت برای رشد واردات، خودروسازهای داخلی در پیوند با دولت در بازار خودرو قرار دارند. خودروساز داخلی زمانیکه از امکانات دولتی کاملاً فاصله گرفت، آنگاه میتواند برای دولت شاخ و شاخه بکشد و با شکایت کار خود را پیش ببرد. ایران خودرو باید به خاطر بیاورد که در اوج بحران از چه نهادهایی وام طلب کرد یا با ارائه طرحهایی که تنها خود برنده آن بود، بازار خودرو را انحصاریتر کرد.
دست پیش گرفتن ایران خودرو
در حالیکه ایران خودرو متهم اول گرانفروشی از نظر دولت است، حالا به سوی دولت حمله ور شده و خواهان افزایش بیشتر قیمت خودروست. کارشناسان خودرو نیز بارها اشاره کردهاند که افزایش قیمت بیش از این دیگر توان رقابتی ایران خودرو را محدود کرده و شهروندان به سراغ چینیها و یا برخی از وارداتیهای دست دوم میروند. رسیدن محصولات ایران خودرو به ۱.۵ میلیارد تومان، بیشتر باعث داغ شدن بازار چینیها میشود و ایران خودرو آنگاه به جای تلاش برای افزایش قیمت، ناچار به نبرد با رکودی است که خود به آن دامنزده است. نکته قابل توجه اینجاست که عدهای با حمایت از ایران خودرو مدعی مطالبهگری بخش خصوصی از سوی این کارخانه در مقابل دولتاند.
هراس دولت از خصوصیسازیهای بعدی
تجربه ایران خودرو نشان میدهد که دولت برای خصوصیسازی دیگر مجموعههای خود مسلماً نگرانیهای بیشتری پیدا خواهد کرد و خصوصیسازی ایران خودرو نشان داد که خصوصیسازی به ذات خود نمیتواند منجر به نتایج مثبت شود. صاحبان جدید ایران خودرو شرایطی پیش روی ملت و دولت گشودند که دیگر وعدههای بخش خصوصی هم مانند وعدههای دولتی مبهم و با احتمال خطای بالا سنجیده شود.