به گزارش نبض بازار ، در هفتههای اخیر قیمت برنج ایرانی در بازار آزاد به مرز کیلویی ۳۵۰ هزار تومان رسیده که نسبت به سال گذشته بیش از ۸۵ درصد افزایش نشان میدهد. بازرسان وزارت جهاد کشاورزی نیز نمونههایی از برنج ایرانی را با قیمتی بیش از ۳۴۰ هزار تومان شناسایی کردهاند. این افزایش قابل توجه، بهویژه در آستانه فصل برداشت داخلی، نگرانیهای زیادی را برای مصرفکنندگان به همراه داشته است. با این حال، روند بازار نشان میدهد که کاهش تدریجی قیمت برنج فراتر از عوامل فصلی است و مسائل ساختاری و آمار نادرست تولید نیز در آن نقش دارند.
محمد مختاریانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج ایران در گفتوگو با «نبض بازار» کاهش اخیر قیمت برنج را پدیدهای فراتر از دلایل فصلی دانست و تأکید کرد که اصلاح آمار تولید و برنامهریزی واردات، از عوامل اصلی کنترل و تعدیل قیمتها به شمار میروند.
قیمت برنج؛ از اوج غیرمنطقی تا اصلاح تدریجی
مختاریانی با اشاره به افزایش غیرمتعارف قیمت برنج در ماههای گذشته گفت: «طی دوران جنگ و شرایط خاص اقتصادی، قیمت برنج به شکل غیرمنطقی افزایش یافت و اکنون که اوضاع نسبتا آرامتر شده و به فصل برداشت نزدیک میشویم، بازار به سمت تعادل و کاهش قیمت حرکت میکند.» او افزود که این کاهش قیمت به معنای پایان التهاب بازار است، اما هنوز اصلاحات ساختاری مورد نیاز است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان برنج درباره اتهامات مربوط به احتکار، توضیح داد: «نگهداری برنج پارسالی برای فروش در قیمت بالاتر منطقی نیست، زیرا برنج ماهیت فاسدشدنی دارد و بعد از مدتی کیفیت خود را از دست میدهد. بنابراین، انگیزه احتکار از بین میرود، خصوصاً که برنج جدید به زودی وارد بازار میشود و قیمتها را کاهش خواهد داد.»
اشتباه در آمار تولید؛ چالش بزرگ برنامهریزی بازار
او درباره اهمیت آمار دقیق تولید گفت: «آمار اولیه تولید برنج در سال گذشته بیش از دو میلیون تن اعلام شد که اشتباه بود و اکنون رقم اصلاحشده بین یک میلیون و ۶۰۰ تا ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تن است. این اختلاف چشمگیر باعث شده واردات به درستی تنظیم نشود و کمبود برنج در بازار، زمینهساز افزایش قیمتها شود.»
مختاریانی به نقد دیدگاههای نادرست درباره نقش کشاورزان در گرانی برنج پرداخت: «کشاورزان بار خود را به صورت مرحلهای و در فصول مختلف میفروشند و هیچکس محصول خود را یکجا نمیفروشد تا دلالها بتوانند با احتکار قیمت را بالا ببرند. این تحلیل سادهانگارانه است و واقعیت بازار پیچیدهتر است.»
ساختار نامناسب بازار برنج؛ سد راه کنترل کیفیت و قیمت
او یکی از مشکلات بازار برنج را سهم پایین برندهای معتبر و شرکتهای بزرگ عنوان کرد و افزود: «کمتر از پنج درصد بازار در اختیار برندهای بزرگ است و بخش عمده بازار توسط فروشندگان خرد و کارخانههای کوچک اداره میشود که نظارت بر آنها دشوار است. اصلاح ساختار بازار و تقویت حضور برندهای شناخته شده میتواند به بهبود کنترل کیفیت و قیمت کمک کند.»
مختاریانی درباره تأثیر واردات بر قیمتها گفت: «۸۰ درصد واردات برنج از هند است که نزدیک به قیمت مصوب عرضه میشود و ۲۰ درصد دیگر از پاکستان است که قیمت آن متاثر از قیمت برنج ایرانی افزایش یافته است. با کاهش قیمت برنج ایرانی، انتظار میرود برنج پاکستانی نیز ارزانتر شود، اما این امر منوط به تنظیم صحیح واردات است.»
لزوم برنامهریزی دقیق و شفاف برای آینده بازار برنج
رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج در پایان با تاکید بر اهمیت نیازسنجی واقعی و برنامهریزی واردات اظهار داشت: «بازار برنج فرمول پیچیدهای ندارد. اگر تولید واقعی و نیاز بازار به دقت برآورد و واردات متناسب با آن تنظیم شود، بازار به تعادل خواهد رسید. هرگونه اعلام آمار غلط و واردات ناکافی، به بهم ریختگی بازار و افزایش قیمتها منجر میشود.»