ورق استیل

ورق استیل یکی از مهم‌ترین محصولات فولادی در صنایع گوناگون محسوب می‌شود. این ماده فلزی، ترکیبی از آهن و کربن است که به آن خواص منحصر به فردی می‌بخشد. ورق استیل به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام ساختاری و دوام طولانی‌مدت، کاربرد‌های فراوانی در صنایع مختلف از جمله ساخت ماشین‌آلات، تجهیزات پزشکی، ساختمان‌سازی، کشتی‌سازی و صنایع غذایی دارد.

این ماده فلزی همچنین به دلیل انعطاف‌پذیری و امکان شکل‌دهی آسان، به‌طور گسترده در ساخت ابزارها، قطعات و محصولات متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرایند تولید ورق استیل شامل ذوب کردن آهن خام و اضافه کردن مقادیر مناسب کربن و سایر عناصر آلیاژی است که به این ماده خواص منحصربه‌فرد می‌بخشد. پس از ذوب، ورق‌های فولادی با ضخامت‌های مختلف به‌وسیله غلتک‌های فلزی نورد می‌شوند تا به شکل دلخواه درآیند.

انواع ورق استیل و گرید‌های آن

ورق‌های استیل بر اساس ترکیب شیمیایی و فرآیند تولید به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. برخی از مهم‌ترین انواع ورق استیل عبارتند از:

ورق استیل زنگ‌نزن (Stainless Steel): این نوع ورق استیل به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و ظاهر زیبا و براق، در صنایع مختلفی همچون ساخت تجهیزات آشپزخانه، تجهیزات پزشکی، تجهیزات صنعتی و همچنین در صنایع غذایی و شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. گرید‌های مختلف ورق استیل زنگ‌نزن بر اساس میزان کربن، کروم و نیکل در ترکیب آن متفاوت هستند.

ورق استیل کربنی (Carbon Steel): این نوع ورق استیل هم به دلیل داشتن استحکام مکانیکی بالا و قیمت مناسب، در ساخت قطعات صنعتی، تجهیزات ساختمانی و حتی اسلحه‌سازی کاربرد دارد. گرید‌های مختلف این نوع ورق استیل بر اساس میزان کربن، منگنز و سایر عناصر موجود در آن متفاوت هستند.

ورق استیل آلیاژی (Alloy Steel): ورق‌های استیل آلیاژی، حاوی درصد بالایی از عناصر آلیاژی همچون کروم، نیکل، موبلیدن و وانادیوم هستند که به آن‌ها ویژگی‌های خاصی همچون مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام مکانیکی بالا و مقاومت در برابر حرارت می‌بخشد. این ورق‌ها در صنایع نفت و گاز، صنایع خودروسازی و صنایع شیمیایی کاربرد زیادی دارند.

دسته‌بندی دقیق‌تر ورق‌های استیل، با توجه به آلیاژ‌های آن‌ها انجام خواهد شد که عبارتند از:

ورق استیل سری ۲۰۰

آلیاژ‌های آستینیتی کروم، نیکل و منگنز اصلی‌ترین مواد تشکیل دهنده ترکیبات این نوع ورق استیل می‌باشد.

ورق استیل ۲۰۱: از نوع آستینیتی بوده و از طریق نورد سرد ساخته می‌شود.

ورق استیل ۲۰۲: از نوع آستنیتی بوده و یک ترکیب فولاد ضد زنگ محسوب می‌شود.

توجه: مجموعه گروه فلز از واردات و عرضه استیل ۲۰۱ خودداری کرده و صرفاً با هدف آگاهی دادن به خوانندگان این مطلب را منتشر نموده است.

در برخی موارد مشاهده شده که بعضی فروشندگان سودجو آلیاژ استیل ۲۰۱ را به جای استیل ۳۰۴ به خریدار عرضه می‌کنند که این امر اگرچه ممکن است در کوتاه مدت اهمیتی نداشته باشد، اما در بلند مدت قطعاً خساراتی را در پی خواهد داشت. از آنجایی که استیل ۲۰۱ نیز مانند استیل ۳۰۴ غیرمغناطیسی (نگیر) بوده و شباهت ظاهری بسیاری به گرید ۳۰۴ دارد، همین امر سبب شده که تولیدکنندگان به منظور کاهش هزینه ها، حفظ برخی خواص و در عین حال بدون اینکه روی ظاهر تاثیری گذاشته شود، دست به تولید این آلیاژ بزنند که البته این امر دست فروشندگان متقلب را باز گذاشته و باعث شده برخی از آن‌ها گرید ۲۰۱ را به جای ۳۰۴ و البته با همان قیمت استیل ۳۰۴ به مشتری عرضه نمایند.

ورق استیل سری ۳۰۰

ورق استیل ۳۰۱. این ورق بسیار انعطاف پذیر بوده و قابلیت شکل گرفتن زیادی دارد. قابلیت جوشکاری خوب و مقاومت سایشی بالا از جمله ویژگی‌های اصلی آن محسوب می‌شود.

ورق استیل ۳۰۲. مقاومت خوردگی برابر با ورق استیل ۳۰۴ داشته و البته به دلیل کمی کربن اضافی مقاوم‌تر نیز است.

ورق استیل ۳۰۳. شکل پذیری بهتری نسبت به ورق استیل ۳۰۴ به دلیل گوگرد و فسفر اضافه دارا می‌باشد.

ورق استیل ۳۰۴. رایج‌ترین نوع ورق استیل ضد زنگ می‌باشد که نام گذاری کلاسیک آن ورق استیل ۱۸/۸ می‌باشد. این اعدا به ترتیب بیان گر درصد کروم و نیکل این ورق هستند.

ورق استیل ۳۰۴L. نسخه کم کربن ورق استیل ۳۰۴ می‌باشد. برای جوشکاری بسیار مناسب است.

ورق استیل ۳۰۹. از نظر مقاومت حرارتی بهتر از ۳۰۴ عمل می‌کند.

ورق استیل ۳۱۶. بعد از ورق استیل ۳۰۴ ورق استیل ۳۱۶ بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف به خود اختصاص می‌دهد. به دلیل استفاده از آلیاژ مولیبدن برای استفاده در صنایع غذایی و فرآورده‌های دارویی کاربرد داشته و کمترین میزان آلودگی فلزی را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین به دلیل دارا بودن مقاومت خوردگی بالاتر نسبت به ۳۰۴ در صنایع دریایی نیز بسیار پرکاربرد می‌باشد. یکی دیگر از صنایع پر مصرف ۳۱۶ ساعت سازی‌ها هستند. این ورق قادر به تحمل گرمای ۲۰۰۰ درجه فارنهایت را نیز داشته و از آن برای ساخت آستر دودکش‌ها نیز استفاده می‌شود.

ورق استیل ۳۱۶L. نسخه کم کربن ورق استیل ۳۱۶ می‌باشد.

ورق استیل ۳۱۷. از نوع فولاد ضد زنگ بوده و به دلیل داشتن درصد قابل توجهی مولیبدن مقاومت بسیار بالایی در برابر حمله مواد شیمیایی دارد. در این رده عملکرد این ورق از ۳۰۴ نیز بهتر می‌باشد. استحکام کششی بالا، تحمل تنش عالی و قدرت خزش قابل قبول از جمله سایر ویژگی‌های ورق استیل ۳۱۷ می‌باشند.

ورق استیل ۳۲۱. مشابه ورق ۳۰۴ در هنگام جوشکاری خطر پوسیدگی جوش به دلیل افزودن تیتانیوم در آن بسیار کمتر است.

ورق استیل سری ۴۰۰

ورق استیل ۴۰۵. دارای ترکیباتی مخصوص جوشکاری می‌باشد.

ورق استیل ۴۰۸. با ۱۱ درصد کروم و ۸ درصد نیکل مقاومت بالایی در برابر حرارت داشته، اما در برابر خوردگی ضعیف عمل می‌نماید.

ورق استیل ۴۰۹. این ورق از جمله ارزان‌ترین انواع ورق استیل می‌باشد که بیشتر برای اگزوز خودرو به کار می‌رود.

ورق استیل ۴۱۰. دارای مقادیر قابل توجهی آهن بوده و در برابر سایش و خوردگی بسیار مقاوم است.

ورق استیل ۴۱۶. به دلیل داشتن گوگرد اضافی شکل پذیری و ماشین کاری بالایی دارد.

ورق استیل ۴۲۰. برای ساخت انواع کارد و چنگال به کار گرفته می‌شود.

ورق استیل ۴۳۰. از این ورق برای ساخت مواد تزئینی بیشتر استفاده می‌شود. به دلیل شکل پذیری خوب تزئینات خودرو‌ها را با استفاده از این ورق آماده می‌نمایند.

ورق استیل ۴۴۰. با درجه حرارت بسیار بالا تولید می‌شود. در صنایع ساخت و تولید کارد و چنگال به دلیل کربن بالا کاربرد دارد. این ورق می‌تواند یکی از سخت‌ترین انواع فولاد ضد زنگ محسوب شود. خود به انواع و درجه‌های مختلفی تقسیم شده که در هر یک از انواع آن با افزودن ترکیباتی قابلیتی خاصی تقویت یافته است.

ورق استیل ۴۴۶. برای کار در درجه حرارت بسیار بالا مناسب است.

خواص ورق استیل

مهم‌ترین خواص و ویژگی‌های ورق استیل به شرح زیر هستند:

چگالی و استحکام بالا

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های ورق استیل، چگالی و استحکام بسیار بالای آن است. این ماده فلزی دارای چگالی در حدود ۷.۸ گرم بر سانتی متر مکعب است که تقریباً دو برابر چگالی آلومینیوم و سه برابر چگالی پلاستیک‌های معمولی می‌باشد. همچنین استحکام کششی بالای ورق استیل به‌طور میانگین در بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ مگاپاسکال قرار دارد که در مقایسه با سایر فلزات بسیار چشمگیر است. این ویژگی‌ها موجب شده است تا ورق استیل به‌عنوان یک ماده مقاوم و پایدار در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

مقاومت در برابر خوردگی

مقاومت در برابر خوردگی یکی دیگر از مهم‌ترین خواص ورق استیل محسوب می‌شود. این ماده به‌دلیل داشتن لایه‌ای از اکسید کرومی در سطح خود، در برابر عوامل خورنده مانند هوا، رطوبت و مواد شیمیایی بسیار مقاوم است. این ویژگی باعث شده است تا ورق استیل در صنایعی همچون مواد غذایی، دریایی و شیمیایی کاربرد فراوانی داشته باشد.

مقاومت در برابر دما

ورق استیل به‌دلیل داشتن ساختار بلوری و عناصر آلیاژی در ترکیب خود، قابلیت بالایی در تحمل دما‌های بالا و نوسانات حرارتی دارد. این ماده می‌تواند در دما‌های بسیار بالا تا حدود ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد مورد استفاده قرار گیرد و همچنین در دما‌های پایین نیز کارایی و استحکام خود را حفظ می‌کند. این خاصیت موجب شده است تا ورق استیل در کاربردهایی، چون صنایع پتروشیمی، نیروگاه‌ها و صنایع فلزی مورد استفاده گسترده قرار گیرد.