به گزارش نبض بازار؛ انتشار گواهی سپرده ویژه مدت‌دار با نرخ بهره ۳۰ درصد توسط بانک مرکزی با حواشی زیادی همراه شده است. انتشار این گواهی در حالی صورت گرفت که به نظر می‌رسد برخی به دلیل داشتن رانت اطلاعاتی قبل از دیگران اقدام به خرید این اوراق کرده اند. «نبض بازار» برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر بهمن آرمان اقتصاددان گفتگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
آرمان در این زمینه معتقد است: ما با یک پدیده‌ای روبرو هستیم که همه مدیران کشور بدون در نظر گرفتن مبانی علمی اقدام به اظهار نظر و در نهایت اخذ تصمیماتی می‌کنند که این اقدامات جز آسیب به اقتصاد کشور و کوچک کردن سفره مردم پیامد دیگری ندارد و نمی‌توان از آن انتظار داشت. به عبارتی همه مدیران ما به جای اینکه تکنوکرات باشند و در رشته خودشان دارای تخصص باشند به اقیانوسی به عمق نیم میلی‌متر تبدیل شده‌اند. آن‌ها در مورد هر مسئله‌ای اظهار نظر می‌کنند، تصمیم می‌گیرند و بعد آن تصمیم را تبدیل به قانون می‌کنند یا در نهایت در قالب مصوبه دولت به اجرا می‌رسانند.
وی ادامه داد:یکی از مواردی که به تازگی رخ داده اقدام بانک مرکزی در مورد انتشار گواهی سپرده ویژه مدت‌دار با نرخ بهره ۳۰ درصد بود. علیرغم اینکه اعلام شده بود مردم فرصت دارند که در عرض یک هفته اقدام به خرید این اوراق کنند، اما در دو روز اول همه اوراق تمام شد. از آنجا که رانت جزئی از اقتصاد ایران است، کسانی که اطلاعات درونی داشتند و دارای سپرده حساب جاری یا سپرده با نرخ ۲۳ درصد بودند، سپرده‌های خود را تبدیل به این اوراق کردند. نکته جالب اینکه این مسئله در زمانی رخ داد که مرکز آمار نرخ تورم ایران را بالاتر از ۴۲ درصد اعلام کرده است. یعنی کسانی که اوراق گواهی سپرده ویژه مدت‌دار را با نرخ ۳۰ درصد خریداری کرده‌اند، می‌دانند که در زمان بازپرداخت، قدرت خرید پولشان ۱۵ درصد کمتر از آن زمانی است که در بانک سپرده‌گذاری کرده‌اند.
این اقتصاددان تصریح کرد:این اوراق برای اجرای پروژه‌های خاصی منتشر می‌شود. یعنی می‌گویند ما می‌خواهیم چنین اوراقی را برای ساختن یک آزاد راه یا برای تکمیل یک کارخانه نیمه تمام بفروشیم. گاهی اوراق سپرده مدت‌دار برای ساختن یک شهرک مسکونی ۱۰ هزار واحدی فروخته می‌شود. در نهایت هم امتیاز‌هایی را برای ایجاد انگیزه در خریداران در نظر می‌گیرند. مثلا می‌گویند کسانی که اوراق سپرده مدت‌دار ساخت آزاد راه را خریده‌اند به مدت پنج سال تخفیفی معادل ۱۰ درصد برای استفاده از این مسیر دریافت می‌کنند. یا کسانی که اوراق سپرده ویژه ساخت یک شهرک مسکونی ۱۰ هزار واحدی را تا سقف معینی خریده‌اند، برای واگذاری واحد‌های مسکونی ساخته شده در اولویت هستند.
عدم استفاده از دانش روز جهان چالش‌های اقتصادی کشور را تشدید کرده است
آرمان افزود:یک سیستم انگیزشی دیگری هم برای دارندگان این‌گونه اوراق در نظر می‌گیرند و می‌گویند کسانی که این خانه‌ها به آن‌ها تعلق می‌گیرد، تخفیفی برابر ۱۰ درصد قیمت روز بازار یا کارشناس رسمی دادگستری مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار به آن‌ها تعلق می‌گیرد. با این وجود این چیزی که در ایران به‌عنوان گواهی سپرده ویژه در نظر گرفته‌اند، دارای هیچ کدام از این ویژگی‌ها نیست. خودشان اعلام کرده‌اند که انتشار اوراق با هدف کنترل نقدینگی انجام شده است. در حالی که وقتی وضعیت نقدینگی کشور را با میزان انتشار اوراق مقایسه می‌کنید، اساسا قابل ملاحظه نیست.
وی خاطرنشان کرد: اگر اشتباه نکنم میزان اوراق منتشر شده سه هزار میلیارد ریال بوده است که اصولا این رقم تاثیری در میزان نقدینگی کشور ندارد. این میزان اوراق نمی‌تواند تاثیری روی رشد اقتصادی و جلوگیری از افزایش نرخ تورم داشته باشد. در حال حاضر ما کاملا شاهد اثرات انتشار این اوراق هستیم. بعد از انتشار این اوراق که با استقبال مردم روبرو شد، نرخ تورم نه تنها کاهش نیافت بلکه افزایش هم پیدا کرد. علاوه بر آن، قیمت طلا و ارز در بازار سوداگری مالی نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه رکورد‌های قدیمی خود را هم شکست. همه این کار‌ها از روی نادانی و عدم استفاده از دانش روز جهان رخ می‌دهد.