به گزارش نبض بازار؛بسیاری از چالش ای اجتماعی جامعه ایران ریشه اقتصادی دارد و فقر و مشکلات اقتصادی باعث شده میزان آسیب های اجتماعی بیشتر شود. از سوی دیگر آسیب های اجتماعی سبب به هم خوردن نظم جامعه و مبهم شدن آینده جامعه ایران شده است.«نبض بازار» برای تحلیل و بررسی تأثیر مشکلات اقتصادی بر آسیب های اجتماعی با دکتر امان ا... قرایی مقدم جامعه شناس گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.
قرایی مقدم در این زمینه معتقد است: مهم‌ترین چالشی که امروز دولت با آن مواجه است چالش مشکلات معیشتی و اقتصادی است که روزبه‌روز نیز در زندگی مردم افزایش پیدا می‌کند.چالش‌های اقتصادی روی آسیب‌های اجتماعی نیز تأثیرگذار است و درصورتی‌که برای آن راه‌حل ارائه نشود می‌تواند به افزایش آسیب‌های اجتماعی منجر شود.در شرایط کنونی حدود شصت میلیون از افراد جامعه به کمک‌های معیشتی نیاز دارند و حدود سی میلیون زیرخط فقر مطلق به سرمی برند و حدود چهار میلیون جوان بیکار هستند. ما باید بپذیریم که اکثریت عظیمی از اقشار محروم در فکر مشکلات اقتصادی خود و خانواده هستند.
وی افزود:در شرایط کنونی بیش از سه میلیون از جوانان تحصیل‌کرده دانشگاهی بیکارند و هزاران دختر و پسر به دلیل فقر و بیچارگی نمی‌توانند ازدواج کنند و هزاران نفر روزی خود را از میان میدان‌ها زباله و ظروف آشغال کنار خیابان‌ها جمع می‌کنند. هنگامی‌که شرایط اقتصادی تغییر کند به‌تبع آن آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش پیدا خواهد کرد.مشکلات معیشتی و بیکاری مهم‌ترین مشکلات امروز جامعه ایران هستند که روی مسائل اجتماعی نیز تأثیر گذاشته‌اند.
تشدید شکاف طبقاتی جامعه را بحران های جدیدی مواجه می کند
این جامعه شناس تصریح کرد:چالش دیگری که در شرایط کنونی وجود دارد افزایش شکاف طبقاتی است که روزبه‌روز نیز شدت بیشتری پیدا می‌کند.اگر این وضعیت ادامه پیدا کند جامعه در آینده با چالش‌های بیشتری مواجه خواهد بود. عمل‌گرایی می‌تواند به دولت کمک کند که از چالش‌های موجود در جامعه عبور کند.اگر دولت به دنبال رضایت اجتماعی است باید تلاش کند مشکلات معیشتی را حل کند. امروز به شکل ملموس و قابل‌مشاهده‌ای چالش‌های اجتماعی به مسائل اقتصادی گره‌خورده و روی آن تأثیر گذاشته است.البته مسائل دیگر مانند آزادی بیان و آزادی اندیشه نیز در به وجود آمدن رضایت اجتماعی تأثیرگذار است.بااین‌وجود در شرایط کنونی کلید حل مشکلات اجتماعی حل مسائل اقتصادی و معیشتی جامعه است.
وی ادامه داد:مشکلات اجتماعی به‌مرورزمان در جامعه شکل می‌گیرد و به همین دلیل نیز راه‌حل‌های بلندمدت دارد. نکته دیگر اینکه در جامعه امروزی مردم هوشیارتر و آگاه‌تر شده و به‌خوبی می‌بینند که برخی از موقعیت و جایگاه خود استفاده کرده و اختلاس و ... انجام می‌دهند. البته اینکه قوه قضاییه عده‌ای از آنها را بازداشت و به جرم آنها رسیدگی می‌کند، خوب است. ولی دانه‌درشت‌ها و افرادی که همچنان به اعمال خلاف خود ادامه می‌دهند، کجا هستند؟
نمی توان جامعه را تک بعدی اداره کرد
قرایی مقدم خاطرنشان کرد:جامعه را یک‌بعدی نمی‌توان اداره کرد. همان‌طور که ژرژ گورویچاستاد بزرگ جامعه‌شناس فرانسوی معتقد است جامعه منظومه‌ای متعدد از ابعاد و اجزاء با سطوح و جنبه‌های گوناگون است که هرلحظه به یکرنگی جلوه می‌کند. یعنی در اداره جامعه نباید یک‌بعدی نگاه کرد و باید همه ابعاد و اجزاء مختلف آن را در نظر گرفت.اعتماد اجتماعی همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی مطرح بوده است؛ عنصری که رابطه مستقیم با مشارکت اجتماعی دارد. در صورت بالا رفتن سطوح اعتماد از خانواده و نظام خویشاوندی به مقیاس‌های بالاتری چون اعتماد به دولتمردان و مسئولان، میزان مشارکت مردم هم در بازتولید و ارتقای اعتماد اجتماعی بیشتر خواهد شد و مردم این امر را در قالب بالاتر رفتن صداقت، وفاداری، حسن نیت و وظیفه‌شناسی در جامعه نشان خواهند داد. اعتماد عمومی مبنای نظم اجتماعی است به این معنی که مردم قوانین وضع‌شده از سوی مسئولان را پذیرفته و آن را رعایت می‌کنند و مسئولان برای پاسخ به مطالبات مردمی کوشاترند.در مقابل، اگر این نظم و اعتماد وجود نداشته باشد، عملاً هنجار و قوانین، جایگاهی بین مردم نخواهد داشت و به مسئولان اعتماد ندارند درنتیجه شاهد بی‌نظمی اجتماعی خواهیم بود. به همین دلیل است جوامع مختلف در تلاش برای جلب اعتماد عمومی‌اند و این مهم یک اهتمام ویژه و شفاف می‌طلبد چراکه همان‌طور که مردم تابع قوانیند، مسئولان هم باید تابع قوانین باشند و برای مطالبات مردمی و مسئولیتی که بر عهده‌دارند دغدغه‌اند و شفاف باشند. مردم از مسئولان توقع شفافیت دارند تا بتوانند به آنها اعتماد کنند.سطح سواد، آگاهی، توقعات مردم افزایش پیداکرده است. وقتی ما در کشور خود دچار این خلأ هستیم، بیگانه هم از فرصت سوءاستفاده کرده و جنجال‌آفرینی می‌کند. برای ترمیم اعتماد عمومی باید مسئولان با مردم شفاف باشند. وقتی مسئولان به این مساله واقف‌اند، راهکارهای موجود را بررسی و اجرایی کنند. امروز زمانی است که باید مسئولان به دنبال راهکار باشند.