به گزارش نبض بازار، بر اساس  طرح کشت قرادادی، دولت یا بخش خصوصی طبق نیاز‌های داخلی با کشاورزان برای کشت محصولات کشاورزی قرارداد می‌بندد و طی آن، کشاورز از ابتدای فصل کاشت دقیقا می‌داند چه محصولی می‌کارد، محصول مزرعه خود را چه زمانی برداشت و چه زمانی مطالبات خود را دریافت می‌کند. در این نوع کشت، کشاورز حساب سود و زیان خود را می‌داند و در عین حال دولت هم می‌تواند ضمن برنامه‌ریزی برای تامین نیاز‌های داخلی به منظور صادرات محصولات کشاورزی هم برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد.

کشت قراردادی چیست؟

شاید بهترین تعریف برای کشت قراردادی یا کشاورزی قراردادی را سازمان جهانی غذا و کشاورزی (FAO) ارائه کرده باشد. بر اساس تعریف این سازمان؛ «کشاورزی قراردادی، یک نوع سیستم تولید در کشاورزی است که مطابق توافقی بین خریدار و کشاورز انجام شود و در قرارداد شرایط تولید و بازاریابی محصول ذکر می‌شود.» البته در جهان، کشاورزی قراردادی تعاریف مختلفی دارد، اما تمام آن‌ها تقریبا منطبق با تعریف FAO هستند. با این حال بر مبنای اعلام جهاد کشاورزی، کشاورزان متقاضی که توان تامین نهاده‌های کشاورزی مورد نیاز برای تغذیه محصول از جمله کود را ندارند، می‌توانند با مراجعه به مراکز تعیین شده با جهاد کشاورزی استان قراردادی امضا کنند؛ بر مبنای این قرارداد جهاد کشاورزی برای هر هکتار زمین و در ازای سفته، کود مورد نیاز را به کشاورز تحویل می‌دهد. کشاورزان در پایان فصل کشت، محصول برداشت شده خود را به قیمت تضمینی اعلام شده به جهاد کشاورزی تحویل می‌دهند و بعد از کسر هزینه‌های کود، مطالبات خود را دریافت می‌کنند. این کار با حمایت در تهیه و تحویل انواع کود‌های ازته، فسفاته و پتاسه، همچنین با پرداخت یارانه و پاداش بهره‌وری، بیمه کشاورزان و کسر مبلغ آن در زمان تحویل، یارانه آزمون خاک و... انجام می‌شود.

کشاورزی قراردادی، سیاستی است که دولت سیزدهم برای تحقق خودکفایی گندم و سایر محصولات اساسی اتخاذ کرده است و از سال گذشته به صورت آزمایشی، بخشی از کشت گندم، کلزا و برنج را به صورت کشت قراردادی به اجرا درآورد و خوشبختانه نتایج خیلی خوبی هم به همراه داشت. با اجرای این نوع کشت هم مصرف‌کننده، هم دولت و هم کشاورزان در سراسر کشور نفع خواهند برد و کشاورزی هم برای تولیدکننده با توجیه اقتصادی همراه خواهد شد.

منافع کشت قراردادی چیست؟

کشت قراردادی، قرارداد مبتنی بر تولید است، به عبارت دیگر بر اساس قراردادی بین خریدار و کشاورز، تولید محصول انجام می‌شود. در این نوع سیستم تولید، خریدار که معمولا شرکت‌ها و صنایع غذایی هستند موظف به تعیین بهترین الگوی کشت، تامین نهاده‌های تولید، آموزش کشاورزان و بازاریابی هستند و کشاورزان فارغ از دیگر دغدغه‌ها تنها باید تمرکز خود را بر برنامه ریزی برای کشت محصول با بالاترین کیفیت و حداقل بودجه بگذارند. نتایج آن نیز کاهش ریسک تولید و بازار و ثبات درآمد برای کشاورز و سود برای خریدار است.

مزایای کشت قراردادی

کشاورزی قراردادی ریسک تولید را کاهش می‌دهد، در این نوع کشت، تولیدکننده محصول زراعی، دامی و باغی در فصل برداشت برای محصول خود خریدار قطعی دارد و دغدغه‌ای برای هدرروی محصول و زیانده شدن تولید ندارد.

کشت قراردادی را در سال‌های گذشته در خصوص چغندرقند، پنبه و دانه‌های روغنی داشتیم که تجربه موفقی بود و امسال با اجرای مردمی‌سازی یارانه‌ها و طرح کشت قراردادی، کشاورزی اقتصادی و سودده می‌شود.

اجرای کشت قراردادی در سال زراعی جدید همچون سال گذشته در محصولات پنبه، چغندرقند، گندم، کلزا و سویا هدف‌گذاری شده است. علاوه بر این محصولات برای سیب‌زمینی هم دستورالعملی با کمک انجمن تولید کنندگان این محصول تهیه شده و محصولات گلخانه‌ای هم برای کشت قراردادی مدنظر قرار گرفته است.

محصولات گلخانه‌ای دارای جنبه صادراتی هستند و بر همین اساس ضروری است تا صادر کنندگان در حوزه کشاورزی قراردادی بویژه محصولات گلخانه‌ای وارد شوند و طبق استاندارد‌های صادراتی کشور‌های هدف محصول تولید نمایند.

از سوی دیگر تلاش وزارت جهاد کشاورزی بر این است که بخش خصوصی را نیز وارد بخش کشاورزی قراردادی نماید، زیرا ذینفع نهایی این طرح بخش خصوصی است.

۵۰ درصد سود بیشتر برای کشاورزان

بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی «ResearchGate» که یک شبکه اجتماعی علمی برای پژوهشگران، دانشمندان، استادان و دانشجویان سراسر جهان درخصوص ارتباط، همکاری، پرسش و پاسخ و مبادله‌های علمی است، یک تحقیق نشان داده که درآمد متوسط کشاورزی قراردادی ۱۱ درصد از کشاورزی غیر قراردادی بیشتر بوده و نیز هزینه تولید در هکتار ۱۳ درصد در کشاورزی قراردادی پایین‌تر است و در مجموع سود یک کشاورزی قراردادی حتی تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.


بانک کشاورزی ضامن مشمولان طرح کشاورزی قراردادی می‌شود

کشاورزان مشمول طرح کشاورزی قراردادی که تا پیش از این با مراجعه به شعب بانک کشاورزی در سراسر کشور وارد فرآیند اعتبارسنجی می‌شدند، از این پس می‌توانند به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه جامع کشاورزی قراردادی، ضمن ثبت نام در این طرح و شرکت در مراحل اعتبارسنجی از مزایا و تخفیف‌های طرح کشاورزی قراردادی بهره‌مند شوند.

به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی، به دنبال اجرای کشاورزی قراردادی در حوزه زعفران، این بانک با بسیج شعب خود در سراسر کشور در حال اجرای کشاورزی قراردادی در حوزه سایر محصولات کشاورزی به ویژه محصولات استراتژیک مانند گندم، جو و دانه‌های روغنی است.

این کار با مشارکت بانک کشاورزی و مجریان دولتی این طرح از جمله سازمان بازرگانی دولتی، سازمان تعاون روستایی و شرکت پشتیبانی امور دام عملیاتی شده و طی روز‌های گذشته (و حتی در روز‌های تعطیل) شعب بانک، فرآیند اعتبارسنجی تعداد زیادی از کشاورزان را انجام داده اند.

تا پیش از این کشاورزان با مراجعه حضوری به شعب بانک مراحل اعتبارسنجی را طی می‌کردند، اما با فعال‌تر شدن سامانه جامع کشاورزی قراردادی مربوط به همین موضوع، این فرآیند به صورت غیرحضوری قابلیت اجرا پیدا کرده و پیش بینی می‌شود در ماه‌های پیشِ رو سرعت بیشتری بگیرد.

در قالب طرح کشاورزی قراردادی، بانک کشاورزی به عنوان ضامن کشاورزان، بستری را فراهم کرده که مبلغ بیمه تنها پس از برداشت و فروش محصول با ۲۰ درصد تخفیف به شرکت بیمه پرداخت خواهد شد. همچنین کشاورزان با مشارکت در این طرح می‌توانند به ازای هر تن محصول یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال به صورت بلاعوض و در قالب هزینه حمل کالا از مجریان دولتی این طرح دریافت کنند.

این گزارش می‌افزاید: تأمین مالی زنجیره‌های تأمین نیازمند اجرای مقدماتی است که با اتکاء به ابزار‌های تعهدی در حال انجام بوده و توسعه و تسهیل آن مبتنی بر پلتفرم مدیریت زنجیره تأمین در برگیرنده کل مراحل از تولید تا سفره مردم است.

بانک کشاورزی با طراحی و پیاده سازی این خدمت، نخستین بانکی است که در زمینه ارتقاء امنیت غذایی و نیز کنترل قیمت‌ها در فرآیند عرضه و تقاضا در این بخش، تأمین مالی زنجیره‌ها را به شکل کامل به مرحله اجرا رسانده است.

به گفته کارشناسان انتظار می‌رود با اجرای روش کشاورزی قراردادی در تأمین مالی زنجیره‌های تأمین شاهد بهبود اشتغال روستایی، بهبود امنیت غذایی کشور، افزایش کارآیی تخصیص منابع و کاهش فشار بر ترازنامه بانک‌ها در حوزه تأمین مالی کشاورزی و اشتغال روستایی باشیم.

پیش بینی می‌شود با اجرای کشاورزی قراردادی علاوه بر اصلاح و هدفمندسازی الگوی کشت، شاهد پایداری تولید و کنترل قیمت محصولات کشاورزی در کشور باشیم.