به گزارش نبض بازار به نقل از خبرگزاری فارس ، علی رغم تصمیم تهران برای عقب نشینی از تعهداتش در پاسخ به تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا از توافق هسته‌ای ایران دفاع خواهد کرد، اما کشورهای اروپایی فکر می‌کنند که این قرارداد بدون فروش نفت ایران به چین و هند فروخواهد پاشید.
انگلیس، فرانسه و آلمان که توافق هسته‌ای را در سال 2015 به همراه آمریکا، چین و روسیه امضا کردند، مصمم هستند که نشان دهند که می‌توانند خروج آمریکا از این قرارداد را جبران کنند و از روابط تجاری با ایران حمایت کنند.
اما به علت وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام که با دلار آمریکا معامله می‌شود، ایجاد کانال تجاری که اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا قول داده بودند، پیچیده شده و هنوز عملیاتی نشده است و شاید هرگز نتواند فروش نفت را کنترل کند.
برجام، پیش از خروج ترامپ از آن در می 2018، یکی از بزرگ‌ترین دستاورد سیاست خارجی غرب بود که با برداشته شدن تحریم‌های سازمان ملل، ایران به آن پایبند ماند.
ایران به تعهداتش عمل کرد، اما آمریکا از آن خارج شد، چون فکر می‌کرد این قرارداد برنامه موشکی ایران را متوقف نکرده و سبب خروج ایران از سوریه نشده است، چیزهایی که اروپایی‌ها می‌گویند برجام برای این موارد طراحی نشده بود و اینها را دربر نمی‌گیرد.
آمریکا اعلام کرده، هدفش از اعمال مجدد تحریم‌ها، تضعیف ایران و مجبور کردن تهران به مذاکره مجدد است.
اتحادیه اروپا می‌گوید هنوز هم می‌توان بدون پاره کردن برجام به این هدف رسید و محدودیت‌های بیشتری بر غنی سازی ایران اعمال کرد.
حسن روحانی، روز چهارشنبه هشدار داد اگر اروپایی ها، چین و روسیه، اقدامی برای دور زدن تحریم‌ها در بخش های بانکی، انرژی به منظور تقویت تجارت انجام ندهند، تهران غنی سازی در سطوح بالاتر را از سر می‌گیرد.
یک مقام ارشد اتحادیه اروپا گفت: «اقدام ایران نقض یا خروج از توافق هسته‌ای نیست.»
اینستکس، کانال تجاری ویژه اروپا که توسط روسیه برای یک سیستم معامله پایاپای برای نفت ایران در عوض کالاهای اروپایی معرفی شد، تا پایان ماه ژوئن عملیاتی نمی‌شود و توانایی آن محدود است.
یک دیپلمات اروپایی دیگر گفت: «اینستکس راه حل نیست زیرا تنها برای نیازهای مواد غذایی و دارویی کاربرد دارد نه نفت... به هرحال، ساختار این کانال کامل نیست.»
آیا چین و هند ناجی برجام هستند؟
طرح دوم اروپا، چین یا هند هستند که نفت ایران را بخرند.
چین، خرید نفت از ایران را در ماه آوریل افزایش داد، می‌گوید، با تحریم های یک جانبه امریکا مخالف است و از حقوق شرکت‌هایش دفاع می‌کند. گنگ شانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: برجام باید به صورت کامل و موثر اجرا شود، هرچند مشخص نیست که چین چگونه از آن حمایت خواهد کرد.
هند، دومین خریدار بزرگ نفت ایران پس از چین است که از ماه نوامبر تقریبا خرید نفت از تهران را نصف کرده‌اند و تاکنون مقامات هندی گفته‌اند که به دنبال منابع دیگر تامین نفت هستند.
مقامات اروپایی می گویند دهلی نو تمایل دارد تا برای خرید نفت ایران اینستکس بپیوندد، اما مذاکرات به تازگی آغاز شده و پرسش‌هایی در مورد امکان پذیر بودن این موضوع وجود دارد.
صنم وکیلی، محقق ارشد برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای چاتم هوس، معتقد است: «این نشان دهنده ناتوانی اروپایی است که به چین و هند برای انجام کاری که خودشان نمی توانند انجام دهند، فشار می آوردند.»
«من مطمئن نیستم که اروپایی ها به یک روش بزرگ در مورد کاری که باید انجام دهند، فکر کنند. کاملا مشخص است که گزینه‌های اقتصادی معناداری وجود ندارد که آنها بتوانند به ایران پیشنهاد کند.»
فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وانگ یی، عضو شورای دولتی چین در بروکسل دیدار و در مورد خرید نفت ایران از سوی پکن گفت‌وگو کرده است.
چین می‌تواند نفت ایران را بخرد، اما با ریسک تحریم‌های آمریکا مواجه است.
به گفته مقامات رسمی چین، همچنین پکن با واشنگتن مذاکراتی در رابطه داشته است، اما مشخص نیست که این مذاکرات تا چه میزان پیشرفت داشته است.
یک دیپلمات دیگر اروپایی گفت: «ایرانی ها می گویند اروپایی هایی ها باید کاری کنند، اما چین و روسیه چه؟ آنها کاری نکرده‌اند. چینی‌ها در چندین زمینه به علت تحریم‌های آمریکا عقب کشیده‌اند.»
وکیلی ادامه داد، سه کشور اروپایی باید بر دیپلماسی در سطوح بالا برای آغاز مذاکرات میان کشورهای باقی مانده در قرارداد و آمریکا متمرکز شوند تا برجام را حفظ کنند.
اردیبهشت سال گذشته، علی رغم پایبندی ایران به تمام تعهداتش در توافق هسته ای با گروه 1+5، آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و به دنبال آن یکی یکی تحریم های یکجانبه خود علیه تهران را دوباره فعال کرد.
در آن زمان این اقدام واشنگتن با واکنش های از سوی اروپایی ها مواجه شد و آنها اعلام کردند که تلاش می‌کنن تا برجام را حفظ کرده و به روابط تجاری خود با تهران ادامه دهند؛
با گذشت یک سال و در آستانه سالگرد خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای که با اعمال مجدد تحریم هایی از سوی آمریکا همراه بود، ایران نیز به اقدامی متقابل دست زد و مهلت 60 روزه ای به اروپایی ها داد تا برای حفظ برجام گامی موثر بردارند.